ДЕНСАУЛЫҚ ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ
293
10.2-КЕСТЕ. Жыныс, нәсіл жәнеотбасылықтабыстыңденсаулыққа әсері.
Орта есеппен алғандағы жайттар. Америкалықазиаттар ақамерикалықтармен
салыстырғанда, ұзағырақ өмір сүреді, ал ақ америкалықтар афроамерикалықтардан
үзағырақ өмір сүреді. Латынамерикалықтар ақ америкалықтардан немесе
афроамерикалықтардан ұзақөмір сүреді. Осы мәліметтерге қарай бірқатар мәселе
шығады. Ал бай адамдардың кедейлерге қарағанда, үзағырақөмір сүретіні анық.
Ақыр соңында, әйелдермен тең дәрежеде денсаулығына көңіл бөліп, медициналық
көмекке жүгінсе де ер адамдар әйелдерге қарағанда аз өмір сүреді,.
Топтар
Ж асы
у з а қ т ы ғ ы н ы ң
б о л ж ал д ы ш ам асы
П ай ы зд ы қ есеп
к ө р сеткіш і немесе
н аш ар д ен саулы қ
Ж ы ны сы
Ер
75
9%
Әйел
80
10
Н эс ілі
Ақ ам ерикалы қтар
78
9
Афроамерикалықтар
73
14
Л аты нам ерикалы қтар
81
13
Азиялық
84
7
О т басы т абы сы
Кедей
N/A
20
Кедейлік шегінде
N/A
14
Кедей емес
N/A
6
ДЕРЕККӨЗ: Денсаулықсәқтаустатистикасыүлттықорталығы (2011) және (2010).
мінез-қулық ер адамдарға тән және олардың тарапынан қалыпты
жағдай ретінде қабылданады. Ал әйелдерді мұндай кейіпте елестету
мүмкін емес. Ер адамдар әйелдермен салыстырғанда заң бұзып, есірт-
кіні жиі қолданады және қауіпті істермен айналысады. Сонымен бірге
әйел адамдар еркектерге қарағанда, денсаулығын мазалайтын бол-
машы нәрсе болса да дәрігерге жиірек қаралады.
Әйелдердің өмір жасы ұзақ болғанмен ауруға шалдығу деңгейі
ерлерге қарағанда жоғарырақ, осы жайт әлі де түсініксіз болып отыр
(Barker, 200S). Әйелдердің жиі ауырып қалу себебі олардың гормон-
дарынан және күнделікті күйзелісті сезінуінен. Әйел адамдар ер
лерге қарағанда күйзеліске көп түседі. Бірақ бүл күйзелістің негізгі
себептерін бақылай алмайды (Bird & Rieker, 2008). Күйзеліс иммун-
ды жүйенің жұмысына кедергі келтіреді, сол себептен денсаулық
нашарлайды.
Әлеуметтік тап
Табыс артқан сайын өмір сүру ұзақтығы да артады және денсаулық
жақсарады (10.2-кестені қараңыз). Ауқатты адамдар орта тапқа қа-
рағанда ұзағырақ өмір сүреді, ал орта таптың кедейлерге қарағанда
өмір жасы үзақ болады (Marmot, 2004). Бұл жағдайды бәріне бірдей
|