Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
| ОТБАСЫ
319
Назар аударыңыз Қызойнақ кештеріне түсінік беру БАҚЖӘНЕ МӘДЕНИЕТ Б үрынғы кездері қалыңды қтардың көбі түрм ы сқа шығар алдында қүрбыларын жинап, отырыс жасайтын болған. Мүндай кештерде құрбылары және туыстары болашақ келінге ыдыс- -аяқ, төсек орын, іш киім сыйлаған. Көңілді ойындар ойнап, жеңіл ас ішіп, әйел болу, ана болу турасында кеңес- терін айтқан. Қазір де «ақ» және орта тапқа жататын қалы ңды қтар (сондай- -ақ жыл сайын көбейіп келе жатқан тағы басқалары) той алдында арнайы қы зо й н а қке ш ін өткізеді. Қ ы зойнақ кешін үш нәрсе сипат- тайды: қүрбы қыздар, сп ир ттік іш імдік және ж ы н ы сты қ қаты нас атмосфера- сы (Montemurro, 2006). Мүндай кеш- терді қалы ңды қ қүрбыларымен бірге өткізеді. «Жағажайдағы ж ы н ы сты қ қатынас» деген сияқты әтаулары бар кештерде қыэдар сп ир ттік іш імдіктер ішіп, ерлердің жалаңаштана билеуін тамашалайды. Тіпті оларды тізесі- не оты рғызы п, қалы ңды қтан бейта- ныс еркекпен сүйісу немесе олардың киім індегі зат белгісін тістеу тектес шарттар талап етілетін түрлі ойындар ойналады. Ы дыс-аяқ сыйлайтын түстен ке- йінгі шайдың алдында жалаңаш еркек билейтін жағдайға қалай ж еттік? Әлеу- меттанушы Бет М онтемурроның (2006) айтуынша, мүндай қы зойнақтар әйел өмірічдегі және гендерге деген мәдени көзқарастым өэгергендігін байқатады. Біріншіден, бүл кештер ертеректегі- дей әйел - ер азаматты ң махаббаты жолында достарынан бас гартады де- генді емес, әйелдер арасындағы дос- ты қты ң маңыздылығын көрсетеді. Екіншіден, қы зойнақтар қалы ңды қты ң ж ы н ы сты қ түрғыдан ынтызар әрі бел- сенді болуы керектігінен белгі береді. Демек, әйелдің үстамдылығы жайлы бүрынғы көзқарас кәдімгідей өэгерген. Соңғысы, екі ж а қта гендерлік теңдікке, соның ішінде әйелдер ерлерінен тәуел- сіз, еркін өмір сүру ке р е ктігі туралы идеяға сенім діліктерін білдіреді. Бір жас келіншектен әйелдердің қы зо йна қ үйымдастыруы неден басталғанын сү- рағанда былай дел жауап беріпті: «Менің ойымша, ерлерде бойдақтықпен қоштасу кеші болғандықтан шығар... Бурын біэде тек уйге қажетті бүйым- дар сыйланатын тускі отырыс қана болатын еді. Ал ерлерде шаруашылық- та қажет болатын балға немесе басқа қүрал-саймандар тарту етілетін оты рыс болтаны жайлы ешқашан естімей- сіз... Олар жыныстық қатынас жасау, ішіыдік ішу мен кеніл катергеннен де артық көрінетіндей еді. Ал мундайдан әйелдердің сырт қалуы дүрыс емес» (Montemurro 2006,125) Қыэойнақ кештері ішінара әйел- дердің ж ы н ы сты қ тартымдылығын айғақтауға арналғанымен, қалыңдық- тың ж ы н ы сты қ еркіндіктен айырыла- ты ндығы н да меңэейді Қыздар ара- сындағы д о сты қ қанш алықты мықты болғанымен, некеге түрған соң бүл байланыс әлсірейтіндігін көрсетеді Әйел еркіндігін және гендерлік тең- д ікті айқындағанымен, жақын арада қалы ңды қты ң күйеуіне бағынышты болатынын байқатады. Жалпы қы зойнақ кештері әйелдер- дің некеге екіүшты көзқараста екендігін танытады. Монтемурра әңгімелескен әйелдер ж ы ны сты қ еркіндікті некеге айырбэстау әрі қуанышты, әрі өкінішті екенін айтқан. Қызойнақ кештері эйел- дерге осы екіүшты көзқарасты мойын- дауға және жеңуге көмектесетін жаңз мәдени рәсім болып отыр Жергілікті неке нарығы да аралас неке мөлшерлемесіне ықпал етеді: аз ұлт өкілдері өз тобынан жұбай табу мүмкіндігі мол болса неке құру- ға асықпайды. Мысалы, Сиэтлде тұратын азиат нәсілді америкалықтар Айова тұрғындарымен салыстырғанда өз гобындағылармен жиірек неке- леседі, өйткені онда олар тығыздау орналасқан. 11.2-сызбада көрсетілгендей, азиат нәсілді америкалық әйелдер- дің өз тобынан бөлек адамдарға тұрмысқа шығуы жиі кездеседі (Qian & Lichter, 2007; Passel, Wang & Taylor, 2010). Гендерлік стереотиптерге байланысты азиат нәсілді америкалық әйелдер (негізінен, гиперфе- мин стереотипті), азиат нәсілді америкалық ерлерге қарағанда, азиат емес жұбай табуға тырысады. Дәл осылай афроамерикалық ерлер (не- гізінен, гипермаскулин стереотипті) афроамерикалық әйелдерге қара- ғанда, жұбайды өзге топтардан іздейді. |