Саяси экономика
С а я с и э к о н о м и к а
елдегі саяси және экономикалық нысандардың өза-
ра әрекеттесуін білдіреді. Капитализм де, социализм де авторитарлық
немесе демократиялық саяси жүйелерден көрініс табуы мүмкін. Батыс
Еуропаның Біріккен Корольдіктер, Швеция сияқты көптеген мемле-
кетінде социализм мен демократия біріктірілген.
(Шведтік жүйе «Жанандық көрініс: Швециядағы демократия-
лық социализм» тарауында толығырақ талқыланады). Қытай мен
Куба сияқты басқа мемлекеттер социализмді авторитарлық саяси
жүйемен қиыстырып отыр. Социалистік экономикасын саяси эли
та басқарып, әскери элита мәжбүрлеп отырған қоғамдарға сілтеме
жасағанда, біз «коммунист» терминін жиі (тіпті шектен тыс) қол-
данамыз. Мұндай елдерде социализмнің мақсаттары (теңдік және
тиімділік) әлі де бар, бірақ саяси басқару түрі демократиялық емес,
авторитарлық.
ін Швеция халқының басым бөлігі этника-
лық шведтер еді. Алайда қаэіргі уақытта
түрғындардың 20 пайызы - иммигранттар
мен олардың балалары. Қазір көпшілікті
мазалайтын бір сауал бар Егер этникалық
шведтер әлеуметтік қамсыздандыру жү-
йесімен иммигранттардың да қамтылуын
қаламаса немесе иммигранттар әлеумет
тік қамсыздандырудың негізінде жатқан
философиялық көзқарастан бас тартса,
мемлекеттің жаппай дәулеттілікті қол-
дауы азая ма?
Швецияныц әлеуметтік қамсыздан-
дыру жүйесіне ықпал ететін күштер де
бар. Экономикалық жаһандану Швеция
үкіметі үшін елде негізі қаланған трансүлт
ты қ корпорацияларды жүмыс орындары
экспортынан сақтауды қиындатты (Olsen,
1996). Сонымен қатар экономистердің
айтуынша, шведтік жүйе бір-бірінен ажы-
рамауы тиіс қарама-қарсылыққа негіздел-
ген: жүмысшылар еңбек етіп, әлеуметтік
қамсыздандыру жәрдемақыларына қа-
жетті салықтар жиналуы үшін қуатты әрі
табысты ка п и та л и с т кәсіпорындар ке
рек. Бірақжүмысшылардың мол пайда та
буы мен толықтай жұмыспен қамтылуын
талап ету - капиталиста табыстың көзі
(Olsen, 1996).
Достарыңызбен бөлісу: |