Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega

В89

соншалық,  олар  АҚШ  экономикасына  түгелдей  ықпал  ете  бастады. 

Wal-Mart -  осы тенденцияның айқын мысалы.

Wal-Mart бағаны қымбат етіп қою арқылы емес, арзан тауарды көп 

мөлшерде сату арқылы табыс табады. Wal-Mart-тағы арзан бағаның же- 

келеген тұтынушылар үшін пайдалы екені сөзсіз. Бірақ мұндай арзан 

тауардың ақысын әркім әрқалай төлейді. Wal-Mart кез келген нарықта 

(ойыншықтар, көлік дөңгелектері, киім және т.б.) 

 үлеске ие бол- 

ғандықтан,  өнімдерін  Wal-Mart  арқылы  саудаламаған  өндіруші  биз- 

нестен шеттетіледі. Сонымен қатар Wal-Mart арқылы жұмыс істейтін 

өндірушілер  де  бизнестен  алшақтатылуы  мүмкін.  Өйткені  Wal-Mart 

тауар  бағасын төмендетуді талап  ететіні соншалық,  олар  мүлде пай- 

да  көрмей қалады.  Мұндай жағдайдың алдын  алу үшін  өндірушілер 

жалақыны барынша азайтады немесе арзан жұмыс күшін пайдалану 

мақсатында өндіріс орнын шетелге көшіреді.

Wal-Mart  компаниясымен  бәсекеге  түскен  көптеген  дүкендер  де 

компанияның  жыртқыштық  баға  саясатының  кесірінен  нарықтан 

ығысып  қалды.  АҚШ  қалаларына  жеткен  Wal-Mart  дүкендердің  жа- 

былуына,  ал  онымен  бәсекелес  сауда  орындарында  жалақының  тө- 

мендеуіне  әкеп  соқтырды.  Жұмыс  орындарынан  айырылып  қалған 

адамдардың көбінде Wal-Mart-қа жұмыс істеуден басқа  амал болмай- 

ды, ал ондағы жалақы кедейлік деңгейінен де төмен (United Food and 

Commercial  Workers,  2006).  АҚШ-тың жаңа  экономикасында  Wal-Mart 

өз бағасы мен жұмысшыларының жалақысын белгілеумен ғана шек- 

телмейді, сонымен бірге жеткізушілердің тауарына  баға қоюды, қала 

берді  жеткізушілерінің  де,  бәсекелестерінің  де  жұмысшыларының 

жалақысын  тағайындауды  тиімді  іске  асырып  отыр  (Fishman,  2006; 

Lynn, 2006).