Бағдарламасы «Биологиялық қауіпсіздік»


Дедукция және индукция, моделдеу



Pdf көрінісі
бет32/171
Дата11.05.2022
өлшемі1,94 Mb.
#34053
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   171
Дедукция және индукция, моделдеу 
 
Дедуктивті  дегеніміз  -  кейбір  элементтер  бойынша  кӛптеген  қортындылар, 
кӛпшілігіне  қҧрамы  ортақ  білім  негізінде  жасалынады.  нақты  қҧбылысты  зерттеу 
кезінде жалпы ғылыми жағдайды қолдан, тану әдісінің дедукциялық мазмҧны болып 
табылады. 
Индукция  –  жекеден  жалпыға,  класс  затының  бӛлігі  бойынша  қортынды, 
тҧтасымен класс туралы  білім негізінде жасалынады. 
Дедукция және индукция - тану әдісінің ӛзара қайталануы. 
Ғылыми  индукция  әдістерінің  байланыстық  себептерін  анықтаудың  бірнеше 
тәсілдері бар:  
1.  Жалғыз  ұқсастық  әдісі.  Егер,  зерттеу  қҧбылысында    екі  немесе  одан  кӛп 
жағдайдың  жалпы  бір  себебі  болса,  ал  қалғандарының  себептері  әртҥрлі,  онда  бҧл 
жалғыз  ҧқсас  жағдай  болады  және    қарасатырылған  қҧбылыстың  себебі  болып 
табылады. 


37 
 
2. Жалғыз  айырмашылық  әдісі..  Егер,  бір  жағдайда  зерттеу  қҧбылысы  пайда 
болады,  кейде  сол  қҧбылыс  болмайды,  барлық  жағынан  ҧқсас  және  бір  жағдайда 
ғана  айырмашылығы  бар,  осындай  бір  жағдайда  болуы,  екіншісінде  болмауы, 
зерттеу қҧбылысының себебі болып табылады.  
3. Ұқсастық пен айырмашылықтың біріктірілген әдісі – екі әдістің қҧрамасы.  
4.  Ӛзгеріске  әсер  ететін  әдіс.   Егер  бір  қҧбылыстың  туындауы  немесе  ӛзгеруі, 
басқасын  айтарлықтай    ӛзгертетін  болса,  онда  бҧл  екі  қҧбылыстың  себебі  бір-
бірімен байланысты болады.   
5. Қалдық  әдісі.  Егер  кҥрделі  қҧбылысты,  белгілі  жағдайдың  жиынтығыннан 
тҧратын  кҥрделі  себеп  туындататын  болса,  онда  осы  жағдайдың  кейбірі  қҧбылыс 
бӛлігінің себебі болып табылады, ал бҧл қҧбылыстың қалдығы басқа жағдайлармен 
туындайды.  
Моделдеу  –  әдіс,  қҧбылысты  және  табиғат  процесін  зерттеу  қҧралы  ретінде 
ҥлгіні (моделді) қолдануға негізделеді. Моделдер - тану нысанын ауыстыратын және 
ол  туралы  ақпарат  кӛзінің  жҥйесі  деп  тҥсінеміз.  Моделдер  –  бҧл  аналогтар, 
нҧсқасымен  ҧқсастығы  айтарлықтай;  ал  айырмашылығы  -    аз  (несущественно). 
Моделді екі тҥрге бӛледі: материальды және идеальды. 
Материальды  модель  (үлгі)-  белгілі  материал  түрінде  болады    ағаш,  металл, 
шыны және т.б. 
Идеальды  модель  -  сурет,  сызба,  үлгі(схема)  және  т.б.  сияқты  кӛрнекті 
элементтермен бекітіледі.  
Моделдеу әдісі келесі қҧрамдардан тҧрады: 
(1)міндеттерін қою; 
(2) моделді қҧрау немесе таңдау; 
(3) моделді зерттеу; 
(4) Модел туралы білімді нҧсқасына алмастыру.   
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   171




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет