Жануарлардың қолдан ұрықтандыруды ұйымдастыру Қолдан ұрықтандырудың даму тарихы
жүктеу/скачать 15,63 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2 этап
- Қолдан ұрықтандыру әдісі және техникасы.
|
Жануарлардың қолдан ұрықтандыруды ұйымдастыру Қолдан ұрықтандырудың даму тарихы. Қолдан ұрықтандыру бұл аналық малдардың жыныс жолына аталық жыныс жолдарын енгізумен сипатталатын процесс. Ең алғаш рет 1780 жылы акушер ғалымы Лазаро Спаланцами иттерді жасанды ұрықтандырды. 62 күн өткен соң үш сап сау күшіктердің дүниеге келгенін дәлелдеген. Сөйтіп, алғаш рет иттерді қолдан ұрықтандыру пайда болған. Дегенменде қолдан ұрықтандыру ауылшаруашылық жануарларын жаңа зоотехникалық әдісі ретінде орыс ғалымы Иванов Илья Иванович алғаш рет ұрықтандырған болатын. Бірақта Иванов И.И зоотехника болмаған, мал дәрігері де болмаған. Ол физ мат факультетін бітірген. Бірақ аналық малдарды қолдан ұрықтандыру техникасын дәл өңдеген болатын. Қолдан ұрықтандыру саласында бірнеше кезеңдерді белгілеуге болады. 1 этап 1917–1927 ж бұл жылдары И.И.Иванов және оның әріптестері. Алғаш рет шағын қолдан ұрықтандыру бойынша зерттеулер жүргізіп бастаған. Атап айтсақ, зерттеулік лабораторияда ұйымдастырған. 2 этап 1927-1937 ж калхоздар мен завхоздар практикасына енгізе бастады. Сиырларды массалық ұрықтандыру жүргізілді. 3 этап 1938-1947ж асылтұқымды жануарлардың рефлекстері зерттеле бастаған. Аталық ұрықты сақтау «И.В.Смирнов, И.И.Родин. 4 этап 1948-1957ж бұл жолдары аралығында И.В.Смирнов ұрықты сұйық азотта сақтау әдісі өңделді. Сонымен қатар 1952ж И.В.Смирнов 1 млн сиырларды , 20 млн қойларды, 400 мың биелерді, 1 қатар ғалымдармен бірігіп қолмен ұрықтандырды. 5 этап 1958-1967 ж бұл жылдары аналық малдарды ұрықтандыру сапасын жоғары әдістері және қысыр қалумен бедеулікпен күресу қолданылды. Аналықтарды қолдан ұрықтандыру мәні зор. Өндірушілерді қолдан алдын алу, жап жаңа тұқымдарын бөліп шығару. Экономикалық тиімді. Аналықтың ауыл шаруашылығы екі типтен жүзеге асады. 1 тип ұрықтандырудың қынаптың типі. Бұл тип күйіс қайыратын (ірі, ұсақ мүйізді малдар) жануарларына тән. Себебі жатырлары қысқа келеді және қынабынан бас жағы кеңейген. Сөйтіп жыныстық акт кезінде ұрық тікелей қынапқа түседі. Сперматозоид тіршілігін ұзақ аналық жыныс мүшелері жоғары келеді. Сперматозоид ұрығының ұзақтығы 48 сағат құрайды. 2 тип ұрықтандырудың жатырлық типі. Ұрықтандырудың мұндай типіне (бие, шошқа, түйе) жатады. Мұндай типтегі аналықтарды жатыр мүйіз ұзын болып келеді және жыныстық акт кезінде ұрық тікелей жатырға түседі. Сперматозоид тіршілігінің ұзақтығы 16-18 сағат. Әдетте табиғи ұрық кезінде бірінші қынапқа түседі. Бұл жерде сперматозоид дені өлімге ұшырайды. Одан әрі 100\1 бөлігі жатыр мойынын түседі. Одан ары қарай сперматозоид белсенді жылжи бастайды. Сперматозоид үлкен бөлігі қынапта өліп қалуын ескере отыра яғни, қынапты сперматозоид қолайсыз жағдай туындайды. Сол себептен қолдан ұрық қолданады. Себебі, қолдан ұрық кезінде ұрықты қынаптан әрі қарай өтіп кетіп, жатыр мойнына тікелей енгізеді. Қолдан ұрықтандыру әдісі және техникасы. Қынаптық әдіс сиыр,қой,ешкі,қояндардың, қолдан ұрықтандыруға қолданылады. Шприц кататр немесе пипетка арқылы қынаптың айнасыз қынаптың түбіне енгізеді. Цербикалбді әдіс сиыр,қой,ешкілерді ұрықтандыруға негізделген ұрықты жатыр мойны каналына енгізеді. Жатырлы әдіс биелер мен шошқаларды ұрықтандыру кезде ұрықтың үлкен көлемі жатырға енгізіледі. Әдетте қолдан ұрықтандыруды қозу сатысында ағынды, жалпы қозу, күйлеу феномен кезінде жүзеге асырады. Сиырларды төлдегеннен кейін бір ай өткеннен кейін қашарларды 16-18 айлық кезінде ұрықтай бастайды. Алғаш рет күйлеуді анықтап ұрықтандырады. Күйлеу сағат өткеннен соң егер күйлеу қайтадан байқалса онда оны қайтадан ұрықтандырады. Цербикальді ұрық кезінде ұрық кезінде (ұрық дозасы 1 мл болу керек), және мұнда 25-50 мл сперматозоид болу керек. Цербикальді әдіс техникасы. 1.Қынап айнасы арқылы шприц кататр енгізіледі. Екінші қолымен ректальды түрінде жатыр мойны бекіту керек. Осы щприц кататр жолымен ұрықты шашу жолымен жүзеге асады. жүктеу/скачать 15,63 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|