Бағдарламасы «Биологиялық қауіпсіздік»
жүктеу/скачать 1,94 Mb. Pdf көрінісі
|
umkd 2218 veterinariyadag adistemelik 2021-2022 (1) (1)
| Індеттің сатылары
Індет процесін қҧрайтын негізгі буындар: 1. Қоздырушының бастауы – секреттермен, экскреттермен (нәжіс, несеп, сҥт және сора), жӛтелгенде, тҥшкіргенде, қҧсқанда, патологиялық ҥрдістерде, жаралардан, абсцестерден, эрозиядан, қабыршақтардан бӛлініп шығады. 2. Берілу жолдары – топырақ, су, қара азық, ауа, ӛлексе, тірі тасымалдаушылар арқылы. 3. Бейім жануарлар - індеттің шығуын ғана емес, оның одан әрі дамуын да қамтамасыз етеді, яғни оның тікелей қозғаушы кҥштері болып табылады. Індет процесінің қозғаушы кҥштері ӛзара ӛте кҥрделі қатынаста болады. Бҧл байланыс індет процесінің пайда болуы мен дамуының, сонымен бірге оның тежелуінің, тіпті ӛшуінің де себебі болып табылады. Осындай ішкі қайшылықтардың нәтижесінде індет процесі біркелкі дамымайды, ол бірнеше сатыларға бӛлінеді Індет процесі тӛтенше ӛрбитін эпизоотия кезінде пайда болу, таралу және ӛшу сатылары тҥрінде білінеді. Оның даму заңдылығы бойынша індеттің ӛрбу динамикасы алты сатыға бӛлінеді. Олар індет аралық, індет алды, ӛршу, шегіне жету, ӛшу, індет соңы кезеңдері деп аталады. Індетаралық саты – екі індет аралығындағы уақыт. Бҧл уақыт аралығында індет процесінің сақталуын қамтамасыз ететін ауру кездесіп тҧрады, бірақ бҧндай жекеленген жағдайдан індет тарап кетпейді. Бҧл кезде микроб алып жҥру мен симптомсыз ӛту, білінбейтін инфекция кезінде басым болады. Жануарлардың кӛпшілігінде иммунитет болады, бірақ ауруға бейімдерінің саны біртіндеп кӛбейе береді. Індеталды сатысы – індеттің шығуына нақты мҥмкіндік туған уақыт аралығы. Жануарлар біртіндеп иммунитетін жоғалыта бастауынан, иммунитетсіз жас тӛлдің тууынан және ауруға бейім жануарларды шеттен әкелуге байланысты індеттің туындауына мҥмкіндіктер туындайды. Бҧл кезде инфекция қоздырушысының бастауы болып табылатын ауырған малдың саны кӛбейеді. Алғашқыда кәдімгі тҥрде ӛткен аурудың белгілері байқала бастайды. Сонымен нақты бір инфекция қоздырушысының таралуына қолайлы жағдай қалыптасады. Індеттің ӛршу сатысы – бҧл кезеңге тән белгілер – індеттің ауқымды таралуына қолайлы жағдайлардың болуы және аурудың басым кӛпшілігінің ӛзіне тән кәдімгі белгілерімен жіті тҥрде байқалуы. Індет бҧғауының әрбір буыны және олардың ӛзара байланысы кҥшейе тҥседі және оның нәтижесінде жаңадан ауырған малдың саны кҥрт кӛбейеді. Бірақ, бҧнымен қатар иммунды ауырып жазылған жануарлар да кӛбейіп, індеттің ӛше бастауының алдыңғы жағдайлары қалыптаса бастайды. Індеттің шегіне жету сатысы – індеттанудың келесі ең жоғарғы шарықтау шағы. Бҧл кезде белгілі бір уақыт аралығында (тәулік, апта, ай) ауруға жаңадан 132 шалдыққан жануарлардың саны ең жоғарғы шегіне жетеді. Аурудың жіті тҥрімен қатар жітіден тӛмен тҥрі де байқалады. Иммунды жануарлардың саны арта тҥседі. Індеттің ӛшу сатысы. Індеттену шегіне жеткеннен кейін ауруға жаңадан шалдыққан жануарлардың саны кеми бастайды. Бҧл кезде аурудың қоздырушысына қарсы иммунитет біршама артады, инфекция қоздырушысының берілу тетігі бҧзылады. Бҧл кезеңде аурудың ӛшкен белгілері басым болып, жітіден тӛмен созылмалы ӛршуі, ҥдемелі басым болады. Індеттің соңғы сатысы – аурудың одан ары тарамай тоқтаған уақыты. Бҧл кезеңде иммунитеті ӛте кҥшті жануарлардың саны тым жоғары деңгейге жетеді. Аурудың жаңадан байқалуы бірен-саран ғана болады. Белгісі білінбеген инфекция мен микроб алып жҥру басым болады. Бақылау сұрақтары: Инфекция және жҧқпалы ауру. Ауру қоздырушысының берілу механизмі және таралу жолдары. Індет процесін қҧрайтын негізгі буындар жүктеу/скачать 1,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|