Бағдарламасы бойынша жарық көрді И.ҮРкімбайұлы дала жыры.. Алматы: "Хантәңірі", 2014. 286 бет

126
Әжелерім, аналарым – асыл жан,
Ақ самайын, ақ кимешек жасырған.
Бесігінен сәби үні үзілмей,
Қазағымның берекесін асырған...
Кір жұқпайды деуші едік қой, адалға,
Сол күндер де арман болып қалар ма?
Жанталасқан жаһандану заманда,
Не жетпейді, деп ойлаймын адамға.

127
ТАУ-ТІЛЕК
Қарт Алатау, Қаратауға қарасам,
Алтай әне, аумағы тым орасан.
Памир әне, Карпат міне, Альпі бар...
Сан жетпейді «қарттарымды» санасам.
Таулар, таулар, тауларыма таң қалам,
Таусыз жетім сияқты ғой паң Далам.
Қойны-қоншы аң мен құстың ұясы,
Балағынан байлығы әне саулаған.
Болғаннан соң Жаратқанның жаны ізгі,
(ойлап тапқан адам талай аңызды).
Желге ұшып кетпесін деп жазықтар,
Тауларымен қымтап қойған тәрізді.
Ортақ екен адамға Жер, мекен-бау,
(кейін шыққан бөлу деген бөтен дау).
Бар байлықты – өзі тауып алсын деп,
Тауларменен басып қойған екен-ау.
Тек жақсылық ойлағын деп Жаһанға,
Үлесіңді қосып жүр деп Отанға.
Арқас таудың алып шығып шыңына,
«Таудай бол!» деп бата берген атам да.

128
«ҚАЙРАН ЕРЛЕР 
ҚАҺАРМАН АРДАГЕРЛЕР»
ҰЛЫ ЖЕҢІСТІҢ 70-ЖЫЛДЫҒЫНА
1941-де шерменде, 
Ел басына қара бұлыт төнгенде.
Қайран ерлер, сендер болдың қорғаным,
Батыс жақтан аждаһа жау келгенде.
Қаңыраған, елдің қараорманы,
Жарқылдаған оқ пенен от жан-жағы.
Бүкіл Отан саған сүйеп арқасын,
Иығыңа түскен еді салмағы.
Қан кешу...
Қан кешу сол жылдарда,
Озбырлықтан Отан жылап тұрғанда,
Еркек тоқты құрбандық деп ел үшін,
Өздеріңді қиып ең-дер құрбанға.
Қан кешу...
Қан кешу сол күндер менен түндерде,
Оқ пен оттың ортасында жүргенде.
Қан тілеген қара ниет фашистер,
Қорқау болып қыңсылады іргеңде.
Көкірекке ыза мен кек толғанда-ай,
Сөйлермісің жылап тұрып, толғанбай.

129
Қайран ерлер, бірі мыңға татитын – 
Шын Бауыржан –
                    мың Бауыржан болғандай.
Қайран Далам, күңіреніп аһ ұрды,
Ұландарын қан майданға шақырды.
Әр жауынгер жұлып алып жүрегін,
Жау жолына бомба болып атылды.
Ежелгі ерлік үлгісінен жаңылмай,
Қазақтың ер ұландары жалындай.
Қан майданда жанын қиды тік тұрып,
Жас генерал Рақымов Сабырдай!
Қайран Далам, күңіреніп аһ ұрды,
Батыр туыр деген қазақ, батырды.
Томиристей – Әлия мен Мәншүктер,
Гитлердің басын қанға батырды.
Тұмар ханша істегенін – істеді,
Өзің жаққан отқа өзің түс деді.
Фашистердің аңсағаны қан еді,
Ал, сол қанды тойғаныңша іш деді...
Қабыл болып жылаған ел тілегі,
(олардың ой-мүддесі де бір еді).
Жеңістен соң қақ айрылған Берлиндей,
Қақ айрылды фашизмнің жүрегі...
Қастандықтан көрмеді бұл Далам не?
Қаскөйлікке қарсы тұрар шарам не?!
Бүгін осы ерлікке де күмәнмен,
Қарайтындар шығып жатыр...
Амал не?!

130
Жетер емес, төзер емес ақылым,
(Сене қоймас сергелдеңге ақының).
Бейбіт күннің бейпіл сөзін кеше гөр,
Жиырма сегіз панфиловшы батырым!
Қайран ерлер!
Ақыныңды тыңдағын,
Өсек түгіл, фашистен де қыңбадың.
Батырсыңдар – ұрпағыңның айтары,
Қан түгілі, тер төккенің, тылдағы.
Қан сасыған сол жылдары шерменде,
Қарауға да мұрша болмай өлгенге.
Осы жеңіс – жаяу жетіп Берлинге,
Тірі қалған, керек еді сендерге.
Керек еді, келер ұрпақ біздерге,
Керек еді үміт жібін үзбеуге.
Керек еді, Өмір гүлін егуге,
Қансоқта боп, қирап қалған іздерге...
Бүгінгі күн менің сөзсіз сенерім – 
Ұмытпайды ерлігіңді өр елің!
Атқан таң мен батқан күннен,
                                                 өздерің,
айта алмаған арман нұрын көремін...
Соны айтсам деп едім.

131
«ҰЙҚЫДАҒЫ  АРУ»
    
(АНАМНЫҢ ЕРТЕГІСІ)
«Менің туған жерім Қоңырөлең ауылының
 маңынан Арқас алатауына көз салсаң, 
шашын жайып жіберіп, мызғып кеткен 
«Ұйқыдағы ару» аталған тау жотасын 
анық көресің» 
(Апамның әңгімесі) 
Жанарынан күн көрінген,
Қара шашын – түн дедім мен.
Маңайынан күндік жерден,
Жүре алмайтын кім көрінген.
Әуезінен жыр бөлінген,
Күлкісінен сыр бөлінген,
Жанға шуақ тарайтындай,
Ерке басып жүргенінен.
Жымиғанда көзі жайнап,
«Қырылатын» тамам бойдақ.
Сөйлейтін-ді, айтар сөзін,
Ақылменен терең ойлап.
Айтқан әні асып қырдан,
Көрген жанды ғашық қылған.
Аружан қыз аймағында,
Ару еді асып туған.

132
Той дегенде ағылатын,
Алтын, күміс тағынатын,
Қазақ деген сері халық,
Бәрі күйші, бәрі ақын.
Қызбен ауыл танылатын,
Кездескендей бағыңа кім?
Аружан да бой жеткен соң,
Арқасты ойлап сағынатын.
Алғаш оны тойда көрген,
Тұлпар мініп тойға келген.
Бірін-бірі ұнатып қап,
Айрылмастай ойға келген.
Бір көрмесе сағынатын,
Мұңнан торқа жамылатын.
Бар қазақтың кезі еді ол,
Салт-дәстүрге бағынатын.
Қыз жігітке сөз бергенде,
Сөз бергенін көз көргенде.
Ата-баба жолыменен,
Құдаласар кез келгенде...
Қарс айрылып көк терегі,
Жасын жайпап өткен еді.
Ел басына ойда-жоқта,
Қара бұлт шөккен еді.
Шығыс жақтан жау келді деп,
Суық хабар жеткен еді.

133
***
Айыратын ерді жақын туыстан,
Ақырғанда аузынан от-жын ұшқан,
Езуінен ажал уы тамшылап,
Бір айдаһар бас көтерді шығыстан.
Осы емес пе жұрттың құты қашқаны – 
Қарт бабаны жұртына ұмыт тастады.
Айдаһарға азық болмау үшін де,
Ойлағаны болды жалғыз бас қамы.
Қорқынышты үн елдің құтын қашырды,
Ауызынан атылған от-жасын-ды.
Құйрығымен іліп алып допша атты,
Үйдей-үйдей, зілдей қара тасыңды.
Арқас ердің қайнатты бұл намысын,
«Туғаным жоқ қара бастың қамы үшін.
Кеудемізге өлшеп берген Тәңірім,
Намысымды таптатпаймын жан үшін!»
Деді-дағы, тұлпарына мінеді,
Жаудан қайтып көрмеген-ді жүрегі.
Ер қаруы –  бес қаруын асынып,
Қорамсасын иығына іледі.
Жасағандай дұшпанына ерегес,
Ердің жолын ештеңе де бөгемес.
«Сенен қорқып бұғып қалар мен емес,
Мені жолдан тайдыратын сен емес!

134
Жердің құрты, қайдасың?» деп ақырды,
Ер еді ол батыл әрі ақылды.
Елім үшін жаным құрбан қашанда,
Жебей гөр деп Пір бабасын шақырды.
Жебей гөр деп жасын төкті анасы,
Жебей гөр деп тұрды салқам даласы.
Боз қасқасын шалып құдай жолына,
«Сақтай гөр!» деп бата берді бабасы.
Сұржорғадан туған құлын – Сұр аты,
Айдаһардан кем емес-ті қуаты.
Жолға шықты «иә, Пірім қолда!» деп,
Елді қорғап қалу болып мұраты.
Жау ішінде бір жәдігөй жүретін,
Көрінгенге ыржалаңдап күлетін.
Есерсоқтау біреу болып көрініп,
Ел ішінде не жатқанын білетін.
Арқас батыр атқа мінді дегенді,
Естігенде, естен танып бөгелді.
Өнбойынан әлі кетіп, қалшылдап,
Астындағы түйені енді шөгерді.
Тоқтап қалған секілденіп жүрегі,
Сұп-сұр болып, құты қашқан түр-өңі.
Жындарына ыржалаңдап күледі,
Қара суды қанжарымен тіледі.
Арқас ердің қуатының бастауы,
Аружандай аруда деп біледі,
Мәз болады орындалып тілегі.

135
Кәсіп қылған жәдігөйлік  жадуды,
Мақсат етті қызды іздеп табуды.
Жолаушы боп кезіп жүріп ауылды,
Көріп қалды тым келбетті аруды...
***
Арқас батыр айдаһарға келеді,
Жал-жал болып жатқан алып төбе еді.
Айлық жерден жақындатпай жанына,
Ауызынан зәрлі жалын төгеді.
Сұр тұлпар да қолдан бермей намысты,
Қасқайып кеп қарсы жүріп, қарысты.
Айдаһармен батыр ұзақ алысты,
Тастар борап, алай-дүлей шаң ұшты.
Жазық жерге тас бораннан тау тұрды,
Көрді халық таудан ұшқан жарқылды.
Арпалыспен күн мен түнді айырмай,
Алты айдан соң айдаһар да алқынды.
Сақтай гөр деп бұл бәледен жанымды,
Берейін деп астымдағы тағымды.
Азу тісі алты қарыс айдаһар,
Жәдігөйді шақырып ап жалынды.
Жадылықпен қарт кейпіне кіреді,
Жүрегі де, тілегі де кір еді.
Түйе мініп арып-ашқан бейнеде,
Аружанның ауылына жүреді.

136
Қартты аяп қыз,
                          қымыз берді күлімдеп,
Жәдігөй шал, «өзің де іш күнім»  деп.
Байқатпай, көз ала беріп, у салып,
Қызға ұсынды екі қолы дірілдеп.
Үлкен сыйлып үйренген қыз,
                                            қайтармай,
ішіп салды, ішпеймін деп айта алмай.
Ойға алғаны орындалған жәдігөй,
Бара жатты бездең қағып, қайқаңдай...
Кенет Арқас қара терге малынып,
Әлсіреді екі өкпесі тарылып.
Дұға қылды қолдай гөр деп балаңды,
Қолдаушы Пір бабасына жалынып.
Пірі келіп қолтығынан демеді,
Айбатты ердің қысылғанын көреді.
Тіле деді: «Шын жүректен тілесең,
Тәңірім саған бір тілегің береді».
Арқас айтты: Тілеуім ақ жол деді,
Бердің баба тілегімді мол деді.
Аман болсын туған елім, аймағым,
Аман болсын аққу қонар көл деді.
Жүре алмаймын қара басты қорғалып,
Елдің жасы ақпау үшін сорғалап,
Шың-құзымен көк аспанды тіреген,
Айдаһар да өте алмайтын жорғалап,
Тауға айналсам, елім арқа сүйейтін,
Қолда Пірім, бар тілегім сол болад!

137
–   Туғаныңнан сенің ыстық жүрегің,
Қараорманым деп соққанын білемін.
Ал, ендеше, әумин!- дейді қол жайып – 
Қабыл болсын арысым бұл телегің!
Арқас солай тауға айналып кетіпті,
Шың-құзымен жаудың жолын бекітті.
Ел-жұртына арқа сүйер қорған боп,
Есіл ерім, арманына жетіпті.
Еш алаңсыз өмір сүрген, ерікті,
Арқас таудай  ерлеріне ел сеніпті.
Айдаһар да шың басынан құлдилап,
Найзатасқа шаншылып қап өліпті.
Туған жердің қуанышын ән ғылып,
Айтар болсаң, қосыла айтып, 
                                           жаңғырып,
Арқас таудың тізесіне бас қойып,
Аружан да ұйықтап кеткен мәңгілік.
Тау басынан көлбей ұшқан
                                           сағым-мұң,
Менің-дағы жүрегімнен табылдың.
Арқас тауы отырғандай аялап,
Еппен ғана, ұйықтап кеткен аруын.
Ақын отыр тау басында шын жылап,
Жанын қинап, жауабы жоқ мың сұрақ...
Арудың көз жасындай боп Арқастан,
Жеті арасан ағып жатыр сылдырап.

138
   
МАҚТАНЫШЫМ
Күлме досым, мақтаншақсың деп маған,
Жан сырымды шалқып тұрып ақтарам.
Құпиясын құшағында сақтаған,
Тарихымның тереңіне мақтанам!
Не демейді шалқып тұрған шақта адам,
Ұрпақ па ол – тамырына тартпаған.
Бөтен емес деп Скиф те, Сақ маған,
Ес кіргенне ерлік жырын жаттағам.
Сол дәуірден қалған ұлы ағындар,
Өзегімде өнегелі тәлім бар.
Ал, қанымда күндей ыстық жалын бар,
Қайнап аққан Қазақ деген қаным бар!
Мақтанышым – адалдығым досыма,
Адал достар, жаныма кел, жасыма!
Сен ортақсың  дастарханға,  асыма,
Сен ортақсың, бақ қонса да басыма.
Айтарым жоқ қара ниет қасыма,
Аулақ, аулақ, келе көрме қасыма.
Құшағымда саған деген орын жоқ,
Жек көреді туған жердің тасы да.
Жұртқа мәлім көңілімнің кеңдігі,
Жерді орайды шапанымның белдігі.
Көкте Тәңір, жерде достық қолдаса,
Қазақ Елі болатыным белгілі!

139
Мақтанышым – ұланбайтақ Отаным,
Отаныма арналады шат әнім.
Бар Әлемге, бар Әлемге тарасын,
Қазақ Елі деген құтты атағың!!!
      

140
ӨМІР МЕКТЕБІ
Жастау кезде бәрі керек болғасын,
Жау көрінер көңіл қалған жолдасың.
Бүгінгінің биігінен қарасам,
Болғандай ма, өз уағында ол да сын.
Бәрі керек, бәрін алам деп тұрдық,
Алу үшін кейде ептеп еп қылдық.
Жұлып-тартып оқығанға марқайып,
дейді екенбіз, өзгелерден көп білдік.
Қоқиланған бала қораз секілді,
Қыздарға да қыр көрсетіп, не түрлі.
Барымызды салатынбыз ортаға,
Көрінем деп, өзгелерден өтімді.
Толқып жүріп, 
                        жортып жүріп жетілдік,
Өзі іздеп тапты кейін жетімдік.
Арқа сүйер ата-ана жоқ болған соң,
Өзімізге «қамал» соғып, бекіндік...
Жастық өтті, қарттық келді есікке,
Тәба дедік алла берген нәсіпке.
Осы күні жастарға ақыл айтамыз,
Бейімдел деп нан табатын кәсіпке.
Болмасақ та анау айтар нар тұлға,
Мен де өтермін, қазіргі осы қалпымда.
Жырларымды оқитындар табылса,
Ақын деген атым қалар артымда.

141
                                     
ҰЛЫ АҚЫНМЕН СЫРЛАСУ
«Әйтеуір, бір келер деп дүр етер күн,
Алданып мен де босқа жүр екенмін...»
                                             МҰҚАҒАЛИ.
Кел Мұқа, сырласалық оңашада,
Емеспіз ес кірмеген бала-шаға.
Сіз ағасыз, мен іні болғаннан соң,
Мұқа десем құрметпен, жараса ма?
Ұстаған соң өлеңнің тостағанын,
дей алмаймын Сіздерден басқа жаным.
Дырау қамшың арқамда ойнай ма деп,
Жаман өлең жазудан жасқанамын.
«Әйтеуір бір келер деп дүр етер күн»,
Менің-дағы жалбаңдап жүр етегім.
Ібітанов ағамдай, ауылымда,
Жақсы-жаман өмірді жыр етемін.
Өлең шіркін жарылып сыр аш дейді,
Өмір мәңгі басыңда тұрмас дейді.
Тірі адамдар – жүрегі жыр адамдар,
Сізді Мұқаш, ал мені Слаш  дейді.
Сіз әруақ, мен әлі тірі екенмін,
Мен де сәтін салған күн , «дүр етемін».
Сіз де солай еткенсіз, мен де бүгін,
Сізден қалған өмірді жыр етемін.

142
Қанаттанып қарттардың тілегінен,
Түлеп ұштық екеуміз бір өңірден.
Сіз секілді мен-дағы, ақын аға,
Маржан терем халқымның жүрегінен.
Арқа-жарқа жүретін ақындармыз,
Өлеңдерім ұнаса мақұлдаңыз.
Қасыңызға әзірше шақырмаңыз,
Өткен сайын уақыт, жақындармыз...

143
АРМАН
Жағам бар деп жүргенде, жағалармын,
Атақ, байлық айтары ағалардың.
Өнегелі сөз айтар, өрісі кең,
Қайда қалды үлгісі бабалардың.
Ол заман да қазақтан өткені ме?
Жағамыздың «қисайып» кеткені ме?
Байу болып барады басты мақсат,
Жаңа өмірдің көз салсам бөктеріне.
Ол да керек әрине, бәрімізге,
Әніміз де жарасса, сәніміз де.
Ақша қуған айлакер боп шықпасақ – 
деп қорқамын, жасымыз, кәріміз де.
Бүгін соның елесі көрініп жүр,
Байысам деп бәрі де желігіп жүр.
Бірін-бірі жақтырмай бүтін қазақ,
қала болып, ауыл боп бөлініп жүр.
Сол қалпында қалса екен елес болып,
өте шығар сырғытып, белес болып.
Ал, әйтпесе, байлыққа о заман мен,
бұ заманда бола ма өңеш толып.
Әдет-ғұрып, дәстүрге қайтып келсек,
Ата жолын ұрпаққа айтып берсек.

144
Жаңа ғасыр – жас ғасыр қойнауына,
Төрт құбылаң сай болып, шалқып енсек!
Ақыныңның арманы болар  ма еді!
Алау болып үміті жанар ма еді!
Дана елімнің, ақ көңіл «бала» елімнің,
Басына бақ мәңгіге қонар ма еді!
                   

145
ӨРІС
«Өзіңе-өзің қамалып, тұтқын болып,
Күн көрмеген гүл сынды біттің солып.
Мініп алып қиялдың Пырағына,
Отан деген өрісті шыққын шолып».
Дейді іштегі жанашыр ойым маған,
Ой пікірін өзім де мойындағам.
Өрісімді аралап қайтайын деп,
Орындықтан тұрдым мен, ойылмаған...
«Пырағым» да тұр екен қанаттанып,
Көк  шалғынға көсіліп жарапты анық.
Қауырт істен босамай, көзін салып,
Қол бұлғайды, биікке қарап халық.
Далам қандай кең еді, 
                                      Далам қандай!
Кеңдік үшін әдейі жаралғандай.
Қазағыма қосылып барлық ұлт,
Шаңыраққа уық боп қадалғандай.
Тәубе Тәңір, осыны бергеніңе – 
Тәуелсіздік шуағын көргеніме!
Қарай берсем кетемін қанаттанып,
Тауларым мен көлдерім, шөлдеріме.
Мағжан айтқан Тұранның даласы ма!
Берген құдай Қазақтың баласына.

146
Көк Тәңірі ырыстан шашу шашқан,
Шығыс пенен Батыстың арасына.
Қалауыңша қалап ал жолды ыңғайлы,
Көк пен Жерде пырағым болдырмайды.
Оңтүстік пен Солтүстік түсінісіп,
Бірін-бірі аялап тоңдырмайды.
Ғасырларда сан рет төнгенде егес,
Жақсылықтан үмітім сөнген емес...
Бүгінгідей, о заман, бұ заманда,
Төрт құбылам түгел боп көрген емес.
Жүрсе әркімнің көлбеңдеп  Бақ басында,
Желеп-жебеп, Пір баба тап қасында.
Берекесі бекем боп, Отан-Анам,
Айналса екен, «Балалар бақшасына!»
Өрісіме келеді қарай бергім,
Көк туымнан көлбеген арай көрдім.
Жаңа қала, сән құрған сан өндіріс,
Сан жетпейді, келгенмен санай бергім.
Топырағына бабалар тері сіңген,
Жеп келемін бүгінгі жемісін мен.
Сақта құдай тіл-көзден!
Ұланбайтақ,
Өрісім кең екен ғой...
Өрісім кең!
          

147
БОЛМАЙДЫ
Адамдар бір-бірін білдірмей алдайды,
Жәдігөй тәрізді,
Сиқырмен арбайды.
Уәделі жеріне барам деп бармайды,
Аясын деп мені,
Өтірік зарлайды.
Тыңдайтын жан іздеп,
                            сыртынан барлайды,
Мінезі қандай деп,
аңысын аңдайды.
Сөзіне сенетін аңқауды таңдайды.
Дос болып бір жүріп,
«шайтанды» қолдайды,
Сыртыңнан өсектеп, 
                                 дейді ол оңбайды.
Өйткені, әзәзіл,
ізіңнен қалмайды.
Пенделер ешқашан
                              періште болмайды.
Түсінсең, ақынға, 
Бәрінен сол қайғы.

148
ҚАБІРСТАН
Ги де Мопассанның 
«Қабірстандағы ғажайып кездесу» 
атты әңгімесінің әсерімен.
Бар ма өмірде адалдығ, сенетіндей,
Адалмын деп, тік тұрып өлетіндей.
Пенделердің бәрі де бұ жалғанға,
Күнә жасау үшін-ақ келетіндей.
Жалған деген, Тірлікті, қазағым-ай,
Намаз оқып жүрсе де, қаза қылмай.
Күнәсі жоқ жарты жан табылмайды,
Бергенің-ай Тәңірім, жаза мұндай.
Өлілердің мекені – Қабірстан,
Аруақ боп адамның жаны ұшқан.
Күнәларын тірілер бүркегенмен,
«Озмыш жоқ деген ғой, жазымыштан».
Ақ-қарасын тірілер айырмайды,
Санаменен сәл ғана пайымдайды.
Қара түнде қабірін жарып шығып,
Өлілердің өздері мойындайды.
Тозған кезде таусылып тән қорегі,
Айтылады ақиқат жан дерегі.
Тас қараңғы қабірде тасқа жазып,
Шығарады сақтаған сан пәлені.

149
Кім ойлайды сау кезде санасын жеп,
Қу сүйек боп қабірде қаласың деп.
Мопассанның ойымен айтар болсақ,
Ақиқатты сол жерден табасың тек...
Тас қараңғы. Тірі ақын толғамақ жыр,
Аруақтай жалт етіп жарғанат жүр...
Құлпытастың бетінен айғыз-айғыз,
Тірліктегі күнәлар сорғалап тұр...
 

150
ӨКІНІШ
«Өкінішсіз-өзекті жан болмайды»
                                  Халық мәтелі.
Өкінбеймін, болмады деп төрім кең,
Оның бәрі орайласар көңілмен,
Өкінбеймін, асып-тасқан байлығым,
жоқ еді деп, балағымнан төгілген.
Алтын тақта отырмадым демеймін,
Білеміз ғой олардың да көмейін.
Алтын тақтан бір мысқал да кем емес,
Жаймашуақ елім сенің мерейің.
Өмірдегі өкінерім, ағайын, 
Көрмегенім емес, бақтың арайын – 
Айналама алаяқтар жиналып,
Мені ұққысы келмегені, маңайым...
Ұқпағаннан жаманы әсте болмайды,
Түсінбесе жүрегіңді ел, сол қайғы.
Өлгені бар, тірісі бар, бәрі де,
Сорласа тек, ұқпағаннан сорлайды.
Ұқпағаннан жау болады жақының,
Жау көрінер, жанын қиған батырың,
Қанша тағдыр қойнауында тарихтың,
Қалып жатыр, ескерусіз, ақырын.

151
Жалғандықтың жайған торы шығармай,
Кеткендерде қанша мұң бар мұнардай.
Басқа түгіл, Ұлы Шыңғыс қағанды,
Әлі жүрміз  жау ма, дос па – ұға алмай...
Жазмыштың жазуына не етермін?!
Түсінгісі келмегенге – бөтенмін.
Түсінуге тырыспаған ортада,
Өкінішпен мен де бір күн өтермін.

152
АҒАЙЫНҒА
Айналайын ағайын,
Өсек- аяң маңайым. 
Кір іздейсің тырнақтан-
Қайтып саған жағайын.
Айналайын ағайын
Өсегіңе болайын!
Жаратпайсың жаз келсе,
Ыстық деп күн арайын.
Айналайын ағайын,
Өздеріңсің маңайым.
Күндесең де, тілдесең
Қайтіп кінә тағайын.
Өстім сенің ортаңда, 
Адам болдым арқаңда.
Өзімсің ғой өйткені 
Өсегіңнен қорқам ба!
Айналайын ағайын,
Жыртығыңды жамайын.
Өздеріңсіз, қаңғырып,
Қайда барып оңайын.
Жүрген үлкен жолдағы,
Балаң едім қолдағы.
Өлеңімнің өзегін,
Түсінсең тек, болғаны.

153
 
 ***
Падишасы зеңгір көктің,
Құстар неткен бақытты едің!
Келеді ылғи құс боп кеткім,
Көрсетсе егер уақыт күшін.
Көк төсінде қалықтасам – 
Қалықтаудан жалықпас ем.
Зеңгір көкте шарықтасам,
Дүние қуып тарықпас ем.
Пенделіктен биік болып,
Күйбең тірлік кешпес едім.
Жүрегіме күйік толып,
Күйіп барып өшпес едім...

154
АЛБАСТЫНЫҢ   ӘЛЕГІ
Пендеміз ғой...
Періште бола алмаймыз,
Періштедей пәкпін деп неге алдаймыз?
Миымыздың ішіне кіріп алған,
Албастыдан арылмай, оңалмаймыз.
Миымыздың ішіне кіріп алып,
Алдын-ала ығыңды біліп алып.
Пендесінің білген соң сырын анық,
Көсемсиді кеудеге шығып танық.
Алдыға сап Ашуды ашық-шашық,
Жібереді қамшыны басып-басып.
Ашуға да сол керек, дем берген соң,
Одыраңдап кетеді асып-тасып.
Ақыл қалар сансырап айдалада,
(Ашу қозса, ақылдан пайда бар ма?)
Арандатып Албасты отырған соң,
Майдалана береміз, майдалана...
Албастының бір аты Сайтан деген,
Алданасың дос болып сайтанменен.
Басқа болып шығасың аяқ-асты,
Ағаштай-ақ, ұсталар қайта өңдеген.
Албастының бір аты Жын болады,
Ақылы азған сорлыға жын қонады.

155
Иектеген пендесін – иемденіп,
Құрттағандай – бір күнәң, мың болады.
Пендеміз ғой...
Пенделік өмір еді,
Тәртесіне Күнәнің жегіледі...
Мидағы сол Албасты, ми өлген соң,
Көр аузынан қайтатын көрінеді...

156
ШЫН  БАҚЫТ!
Ұйықтатпады мазалап бүгін өлең,
Ой шіркіннің, жетпейсің түбі терең...
Раббымның шексіз-ау, құдіреті,
Тіршілікті жаратқан жұбыменен.
Бір өзіңсің, күн мен түн санатқан да,
Сезім селін жүрекке таратқан да.
Қарап тұрсам, япыр-ай, қайтер едік,
Әйелдерсіз өмірді жаратқанда?
Өңкей еркек әйелсіз төзер ме едік?
Жұпар исін жұмақтың сезер ме едік?!
Қырмызыдай қызы жоқ, қызығы жоқ,
Тіршіліктен баз кешіп, безер ме едік.
Ойлаудан да ол жағын жасқанамын,
Талқан қылар тірліктің тас қамалын.
Махаббатты жаратқан, Раббыма,
Бас ұрудан жоқ еді басқа амалым!
Өзек болар өмірлік өлеңіме,
Махаббатсыз, тірліктің керегі не!
Арманым жоқ дер едім, арманым жоқ,
Батып өлсем сезімнің тереңіне.
Байлық іздеп, бақ іздеп өзеуреспе – 
Алданбайық жігіттер, ез  елеске.
Біз бақытты басқадан іздемейік – 
Бақыт деген –  Әйелдің өзі емес пе!

157
ӨЗІҢЕ  СЕН...

жүктеу/скачать 1,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: