6-СОӨЖ тақырыбы:Семантикалық метаморфозалар және олардың көркем мәтін құрылымындағы көрінісі. «Концептуалдық карталар» және олардың әдебиет туындыларындағы рөлі (А.Греймас).
Есеп беру түрі:сөздіктер негізінде мән-мағынасын ашу, реферат дайындау.
СӨЖ тапсырмалары:Құбылту мен айшықтау түрлері, олардың көркем мәтіндегі қызметі. Әдеби дискурстағы көркемдік-метафоралық референция.
Есеп беру түрі: реферат
Әдебиеттер (негізгі, қосымша): 1. Бабенко Л.Г. Филологической анализ текста. Основы теории, принципы и аспекты анализа. – М.: Екатеринбург, 2004.
2. Лотман Ю.М. Структура художественного текста // Лотман Ю.М. Об искусстве. – СПб, 1998. – С. 14-285.
3. Михайлов Н.Н. Теория художественного текста. – М.: Академия, 2006.
4. Эко У. Отсутствующая структура. ВВедение в семиологию. – СПБ: Симпозиум, 2004. – 544 с.
5. Майтанов Б.К. Психологизм в художественной литературе. – Алматы: Қазақ университеті, 2004. – 235 с.
6. Мучник Г.М. Текст в системе художественный коммуникации: восприятие, анализ, интерпретация. – Алматы, 1996.
7. Савельева В.В. Художественный текст и художественный мир. – Алматы, 1996.
8. Белянин В.П. Психолингвистические аспекты художественного текста. – М., 1988.
9. Гальперин И.Р. Текст как объект лингвистического исследования. – М., 1981.
10. Гюббенет И.В. Основы филологической интерпретации художественного текста. – М., 1991.
11. Елеукенов Г.Ш. Поэтика казахского рассказа: Литературоведческое исследование. – Алматы, 2004.
Жетінші апта №7 дәрістің тақырыбы: Әдеби шығармашылық табиғаты Қарастырылатын мәселелер: 1. Әдебиеттің сөз өнері санатындағы дуалистік сипаты.
2. Шығармашылық және шығармашылық тұлға туралы ежелгі түсініктер.
3. Классицизм және романтизм дәуіріндегі көркем шығармашылықтың табиғаты жайлы ұғым.
Дәрістің топтама-тәсімі (тірек конспектісі немесе тезистер) Көркем шығармашылық - күрделі, жұмбақ әрі құпия процесс.Осы процесті алғашзерттеушілер - гректің антикалық дәуірініңфилософтары даосылай деген болатын.Содан беріқаншамағасырларөтті.Адамныңақыл-ойышығармашылықтыңсырларын шешуге ұмтылды.Олардың көпшілігі ғылым тарапынанашылды. Алайда, қазіргі таңда да өнердегішығармашылық қызметтізерттеу ісінде көптеген даулы әрі айқын емес мәселелер бар. Бүгінгікүнде шығармашылықтың «құпиялары» туралы айтуға, оның адамойының ерекше күрделі феномені болып табылатындығын баяндауғаәдебиеттану ғылымында да ерекше құлшынысбайқалады.
Қазіргікезеңдебұлфеномендіайқындаудажан-жақтызерттеулер жүргізілуде.Оған алуан түрлі мамандықтардағы ғалымдар,философтар,психологтар,эстетиктер,әлеуметтанушылар,өнертанушылар, тіпті кибернетиктер мен математиктер де қатысыпкеледі.
Олардың алғашқысыХХ ғасырға тәнболып келетін тұлғамәселесіне мұқият көңіл бөлумен байланысты болыпкеледі. Адамтіршілігіндегітереңзаңдылықтарқандайжәнеолардыңөзішындығында бар ма? Оның түп маңызы мен өмірлік мәні қандай?Тарихипроцесте, мәдениет дамуында тұлғаның ролі қандай? Осыжәне өзге де кейбір сауалдар төңірегінде философтар, әдебиетшілер,өнертанушылар жауап іздеп, көп зерттеулер жүргізді.Суреткердіэстетикалық қызметтің субъектісіретіндезерттеумен байланыстымәселелерді шешіпалмайынша,тұлғатуралыкез-келгенфилософиялық-әлеуметтік тұжырымдама түпкіесепте толық емес,шектеулі күйінде қалып отырады.
Екінші фактор - бұл көркемшығармашылық мәселелеріне дегенқызығушылықтыңқазіргізаманғығылымментехниканыңқажеттіліктерімен байланысты болуы. Академик А.Н.Колмагоров«Поэзиялықшығармашылыққа объективті талдау жасау адамныңтүйсіксіз синтетикалыққызметқұрылымдарымен,образдардыңқалыптасуқұрылымдарымен шұғылданатынғалымдар үшінөтемаңызды» - деп жазды. Солардың қатарындаэвристикалықәдісті ерекше атап көрсетті.Эвристика - адам қызметінің жаңалықашу мен өнердің табысқа әкелетін заңдылықтары менәдістерінзерттейтінғылым.Осыкөзқарастұрғысынаналғанда,көркемшығармашылықэвристикалық ойлаудың бір түрі болып келеді.
Үшінші фактор көркем шығармашылықтың өзтабиғаты меноныңнәтижелерін-романдарды,өлеңдерді,фильмдерді,картиналарды және т.б. эстетикалық қабылдау тәжірибесі арқылытанылады. Ілгеріден белгілі болғандай өнертуындысының пайдаболуының субъективті қайнар көздерін білу оны оңай әрі тереңтүсінугемүмкіндік береді. Суреткердің тұлғасы оның шығармасынаұқсас болмағанымен, бірақсоңғысы автордың ішкі дүние-сезімінбілдіруі, оның тәжірибесін өзектендіруі болыптабылады. Сондықтанорыс әдебиеттанушысы әрі сыншысы Ф.Д.Батюшков атап өткендей,«Туындыны толық түсіну мен жақсы көру үшін, оны жаратқанадамның жан-дүниесіне үңіліпқараукерек.Басқаша айтқанда,суретшініңшығармашылық зертханасына ену,оныңөмірсүружағдайларын, адами өмірбаянын тану қажет». Осы арқылыкөркемкемеңгерліктіқабылдауғажақындаутүсініктілеужәнежеңілдеу болып келеді.
№7 практикалық сабақтың тақырыбы:Көркем мәтіннің семантикасы Тапсырмалар:
1. Позитивистер (О.Конта, И.Тэн және т.б.) еңбектерінің маңызы мен негізгі тұжырымдары.
2. Әдеби ықпал ұғымы.
3. Шығармашылық тұлға туралы Ю.Кристевой мен Ч.Ломброзоның интертекстуалдылық теориясы.