16-параграф. Мүсіндеу 414. Мақсаты мүсіндеу процесіне қызығушылықты қалыптастыру, бұйымдардың шынайы нысандардың бейнесі екені туралы түсініктерді қалыптастыру болып табылады.
415. Міндеттері:
1) мүсіндеуге эмоционалды әсер және қызығушылық шақыру;
2) ересектің әрекетін бақылауға, әрекетті еліктеу бойынша орындауға үйретуді жалғастыру;
3) мүсіндеу алдында заттарды зерделеу тәсілдерін, заттардың пішінін, көлемін түсін анықтауды қалыптастыру;
4) мүсіндеген кезде заттардың негізгі қасиеттері мен қатысын бере білуге үйрету;
5) кеңістіктік қатынасты қалыптастыруды жалғастыру;
6) цилиндр, домалақ, сопақша пішінді заттарды мүсіндеу дағдысын бекіту;
7) мүсіндеу кезінде әртүрлі тәсілдерді пайдалану дағдысын бекіту: жаю, басу, жалпайту, созу, жабыстыру, тегістеу, шымшу;
8) 2-3 бөліктен тұратын пішіндер мен заттардымүсіндеу дағдысын қалыптастыру;
9) сюжеттік мүсіндеудің қарапайым дағдыларын қалыптастыру;
10) сәндік мүсіндеу туралы түсінікті қалыптастыру;
11) ұжымдық бұйымдарды орындауға үйрету;
12) дайын бұйымды үлгімен салыстыруға үйрету;
13) мүсінделіп жасалған бұйымдармен ойынға деген қызығушылықты қалыптастыру;
14) созылымды материалдармен жұмыстың қарапайым ережелері туралы білімді бекіту;
15) жұмысты ұқыптылықпен орындауға тәрбиелеу.
416. "Мүсіндеу" сабағының мазмұны оқыту мақсаты мен күтілетін нәтижені қамтитын бөлімшелерден құралатын оқыту бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Әрбір бөлімшенің ішінде бірізділікпен ұйымдастырылған оқыту мақсаттары педагогтерге өз жұмыстарын жоспарлауға және балалардың жетістіктерін бағалауға, сондай-ақ оқытудың келесі кезеңдері туралы хабарлауға мүмкіндік береді.
417. Оқу бағдарламасының мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:
1) мүсіндеудің бағыты;
2) еңбек гигиенасын, құралдармен жұмыстағы қауіпсіздік техникасын сақтау.
418. "Мүсіндеудің бағыты" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) заттық мүсіндеу;
2) сюжеттік мүсіндеу;
3) сәндік мүсіндеу.
419. "Еңбек гигиенасын, құралдармен жұмыстағы қауіпсіздік техникасын сақтау" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:
1) мүсіндеуге арналған материалдармен және құрал-саймандармен жұмыс.
420. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
28-кесте
1-бөлім. Мүсіндеудің бағыты
Бөлімшелер
Оқыту мақсаттары
1.1 Заттық мүсіндеу
0.1.1.1 қарапайым геометриялық пішіндердің негізінде пішіні, мөлшері, көлемі әртүрлі жемістердің, көкөністердің, жануарлардың, құстардың үлгілерін, басқа да таныс заттарды пластилин мен саздың кесегінен үзіп ала отырып, шынайы түрінен мүсіндеу
0.1.1.2 қозғалғанадам мен жануардың денелерінің қарапайым пішіндерін пропорцияны есепке ала, пішінге тік немесе көлденең қалыпты бере отырып, пішіндердің бөліктерін бір-біріне жабыстырып біріктіре, біріктірілген орнын қырнауышпен тегістей отырып мүсіндеу
0.1.1.3 кейіпкерлерге тән бөліктерді (құлақ, аяқ, қанат) пропорцияны сақтап, қарапайым тәсілдерді (жаю, домалату, қырнауыштың көмегімен басу, жалпайту) пайдаланып, бөліктерін құрамдастырылған тәсілмен біріктіре отырып мүсіндеу
1.2 Сюжеттік мүсіндеу
0.1.2.1 ертегілер мен әңгімелердің сюжеттері бойынша бір текті заттармен бейнелік және сюжеттік композицияны құру(ұжымдық мүсіндеу)
0.1.2.2 бір тұғырда бірнеше пішіндерді орналастыра отырып, бұйымды тұғырға қою техникасын пайдалану
1.3 Сәндік мүсіндеу
0.1.3.1 Қазақстанның және әлем халықтарының халықтық кәсіптерінің әуені бойынша ойыншықтарды, ыдыстарды мүсіндеу
0.1.3.2 мүсін бейнесін әлемнің әртүрлі халықтарының халық ойыншықтарының уәждері бойынша шынайы түрден сәндеу тәсілдерін пайдалану (жабыстыру, қырнауышпен кесу немесе тырнау)
421. "Заттық мүсіндеу" бөлімшесін іске асыру бойынша күтілетін нәтижелері:
1) жемістердің, көкөністердің, жануарлардың, құстардың пішіндерін, таныс заттарды пластилиннің бір кесегінен мүсіндей алады;
2) мүсіндеудің әртүрлі тәсілдері мен қосымша материалды пайдаланады;
3) бөліктерінің шамалық қатысын сақтайды, мүсінделінген пішін бөліктерін біріктіреді, оларды бір-біріне қысып, жабыстырады және біріктірілген жерін тегістейді, пішіннің үстіңгі жағын саусақпен және қырнауышпен тегістейді.
422. "Сюжеттік мүсіндеу" бөлімшесін іске асыру бойынша күтілетін нәтижелері:
1) еліктеу бойынша қоршаған өмір, таныс ертегілер мен әңгімелердің сюжеттерінің тақырыбы бойынша сюжеттік композияция құрастырады;
2) мүсіндеу барысында көлем, түс, пішін қатынастарын береді;
3) қырнауышты пайдалана отырып, пішіннің үстіңгі жағын безендіреді;
4) бұйымды тұғырға орналастыру техникасын пайдаланад;
5) бірнеше пішіндерді бір тұғырға орналастыру арқылы бір текті заттармен сюжет құрайды;
6) ойынға арналған, мерекелік күндері үйді, жаппаны, жайды және үлескені безендіруге арналған жасалымдарды пайдаланады.
423. "Сәндік мүсіндеу" бөлімшесін іске асыру бойынша күтілетін нәтижелері:
1) сәндік мүсіндеу туралы түсінігі бар;
2) заттың пішінін өсімдіктік немесе геометриялық өрнекпен безендіреді;
3) табиғи материалардың сәндік элементтерін пайдаланады.
29-кесте
2-бөлім. Еңбек гигиенасын, құрал-саймандармен жұмыстағы қауіпсіздік техникасын сақтау
Бөлімше
Оқыту мақсаттары
2.1 Мүсіндеуге арналған материалдармен және құрал-саймандармен жұмыс
0.2.1.1 мүсіндеуге арналған материалды тиімді пайдалану
0.2.1.2 үшкір және кесетін құралдармен жұмыстағы қауіпсіздік техникасын, сондай-ақ еңбек гигиенасын сақтау
0.2.1.3 жұмыс процесінде жұмыс орнын, құрал-саймандарды ретке келтіру
424. "Мүсіндеуге арналған материалдармен және құралдармен жұмыс" бөлімшесін іске асыру бойынша күтілетін нәтижелері:
1) мүсіндеуге арналған созылымды материалдармен жұмыс істей алады;
2) қырнауышты (ағаштан, пластмассадан жасалған) пайдаланады;
3) көркем және табиғи материалдармен жұмыстағы қарапайым еңбек дағдыларын меңгерген;
4) пайдаланылатын материалдар мен құрал-саймандарға ұқыптылықпен қарайды;
5) жұмыс орнын және құрал-саймандарды ретке келтіреді;
6) жеке бас гигиенасын сақтайды: қолын жуады, жеке сүлгісін пайдаланады, киімін (алжапқыштар) жинайды.