|
Ф-ӘД-001/046
ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ҒЫЛЫМДАРЫ ФАКУЛЬТЕТІ
БИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ
7М01507-Биология Білім беру бағдарламасындағы
ЕВ 6306 «Эволюциялық биология» пәні бойынша лекция жинағы
Түркістан-2022
Лекция жинағы жоғары оқу орнындағы білім беру бағдарламаларының/мамандықтардың білім алушыларына арналған.
Лекция жинағын дайындаған: б.ғ.к., доцент м.а. Сейтметова А.М.
|
Лекция жинағы «Биология кафедрасының» №___хаттама «___»____ 20___ж. мәжілісінде талқыланды.
Кафедра меңгерушісі: ________________ техн.ғ.к., доцент м.а. Исаев Ғ.И.
Лекция жинағы Жаратылыстану ғылымдары факультетінің №____хаттама
«____» _____20___ж.
Факультеттің академиялық комитет кеңесінде қаралып, мақұлданды.
Факультеттің академиялық комитет кеңес төрайымы__________техн.ғ.к., доцент м.а. Ибрагимова Э.Қ.
11-лекция. Популяцияның генетикалық құрылымының өзгеруі – эволюцияның элементарлы құбылысы. Популяциялардағы генетикалық-анатомиялық процестер
Лекция мақсаты мен міндеттері: Популяцияның генетикалық құрылымының өзгеруі – эволюцияның элементарлы құбылысы туралы түсіндіру.
Лекция мазмұны:
1.Популяциядағы эволюцияның элементарлы құбылысы жайлы түсінік.
2.Популяциялардағы генетикалық-анатомиялық процестер (гендердің дрейфі).
3.Популяцияның генофондын өзгертудегі олардың рөлі.
4 Популяциядағы құрылымның тұрақтылығы.
Популяциялардың генетикалық тұрақтылығы.Еркін шағылысатын популяцияда жүретін процестерге анализ жасай отырып, ағылшын ғалымы К. Пирсон 1904 жылы популяцияның генетикалық заңдылықтары бар екенін анықтады. Бұл зерттеу қортындысы тұрақтандырушы шағылысу заңы (Пирсон заңы) деп аталды, бұл заңды былайша тұжырымдауға болады: еркін шағылысу жағдайында гомозиготалы мен гетерозиготалы ата-аналық формалар санының кез-келген арақатынасында бірінші шағылысудың нәтижесінде аллельдердің бастапқы жиіліктері екі жыныста бірдей болса, популяцияның ішінде тепе-теңдік жағдайы орнайды.
Демек, популяцияның генотиптік құрылысы қандай да бір бастапқы жағдайға қарамастан, еркін шағылысудан алынған бірінші ұрпақтың өзінде популяциялық тепе-теңдік жағдайы орнайды, бұл жағдай қарапайым математикалық формуламен сипат-талады.
Популяциялық генетика үшін бұл маңызды заңды 1908 жылы бір-бірімен байланыссыз Англияда математик Г. Харди мен Германияда дәрігер В. Вайнберг тұжырымдады. Бұл заңға сәйкес, еркін шағылысу жағдайында гомозиготалы мен гетеро-зиготалы организмдердің жиілігі сұрыптау қысымы мен басқа факторлар (мутациялар, миграция, гендер дрейфі және т.б.) болмағанда тұрақты қалады, яғни тепе-теңдік жағдайындаболады. Қарапайым түрде бұл заң мына формуламен сипатталады:
Достарыңызбен бөлісу: |
