Бағытталады. Тоқ ішек іш қуысы мен жамбас астау қуысының аралығындаорналаскан

П Р Е З Е Н Т А Ц И Я
Т А Қ Ы Р Ы Б Ы :
Т О Қ І Ш Е К Б И О Х И М И Я С Ы
О Р Ы Н Д А Ғ А Н : С М А И Л О В А . А
С А Р С Е Н О В А . Л
Ч Р М О Л Д А . А
Р О З У М О В А . А
Р А Х И М Ж А Н О В . С
М Е Ң Л І Б А Й . Н
Т О Б Ы : 2 0 5 - А

ЖОСПАРЫ
•
Кіріспе
•
Негізгі бөлім
Тоқ ішектегі микроорганизмдер
Тоқ ішекте астың қорытылуы
Белоктардың ішекте қорытылуы
Амин қышқылдарының ішек арқылы сорылып сіңуі
Моносахаридтердің сіңуі
Ракалды аурулар
•
Қорытынды
•
Пайдаланылған әдебиеттер

КІРІСПЕ
•
Тоқ ішек, intestinum crassum, асқорыту жүйесінің соңғы бөлігі
Тоқ ішектің ұзындығы-1,0-1,5м,соқыр ішек аймағындағы ені 7см 
жетеді, осыдан бастап біртіндеп тарылып, төмендеген жиекті
ішекте 4см дейін жетеді. Мұнда, асқорыту процесі аяқталып, 
нәжіске айналдырылып, тік ішектің анальді тесігіне қарай
бағытталады. Тоқ ішек іш қуысы мен жамбас астау қуысының
аралығындаорналаскан.Тоқ ішск қүрылысы сөл шығаруға, көпт
еген заттардын қанға сіңуінс бейімделген.Ток ішек сөлінде фер
мент болмайды. бірак аш ішектен келіп түскен химус құрам
ындағы ферменттер қоректік заттар қалдықтарын ток ішекте
одан әрі ыдырата береді.Аш ішектен тоқ ішскке тәулігіне 2-
4 литрдей химус өтеді. Топографиялық орналасуына және
атқаратын қызметіне қарай тоқ ішек: соқыр ішекке және оның
құрт тәрізді өсіндісіне, жоғарылаған, көлденең, төмендеген, 
сигматәрізді жиек ішектерге және тік ішекке бөлінеді.

НЕГІЗГІ БӨЛІМІ
ТОҚ ІШЕКТЕГІ МИКРООРГАНИЗМДЕР
:
•
Тоқ ішекте көптеген микроорганизмдер бар,
олар, аш ішекте ыдырамайсол күйінде тоқ
ішекке өткен клетчатканы ыдыратады. Адам
үшін клетчатка қоректік заттар қатарына жа
тпайды, бірак ол токтық сезім тудырып іше
к қимылын үдетеді.

•
Ток ішекке келіп түскен белоктарды шірітетін микр
обтар да бар. Шіру нәтижесінде тез қанға сіңетін у
лы заттар (индол, скатол т. 6.) түзіледі. Олар канға
сіңіп кақпа венасы аркылы бауырга барып жетеді.
Бауырда олардың уыты қайтады (дезинтоксикация).
Улы заттар шектен тыс көп болса, түгелдей бейтарап
тай алмауы мүмкін. Мүндай жағдайда адам өз дене
сінде пайда болған заттармен біртінден улана баста
йды (аутоинтоксикация). Тагаммен бірге келіп түске
н белок мөлшері шектен тыс көп болса және бауы
рдың дезинтоксикалық қызметі төмендесе адамның өзі
н өзі улауы аскынуы мүмкін.

•
Белок шірітетін микробтармен қатар тоқ ішекте сүт қышқылы түзілуін қамтамасыз
ететін, ашу үрдісін күшейтетін микробтар тобы да кездеседі. Олардың саны рацион
дағы сүт тагамдарының (әсіресе, қышкыл) мөлшеріне байланысты. Ток ішекте ашу
үрдісі күшейіп сүт қышқылы көбейіп кетсе, шіру үрдісі бәсендейді. Бүл мәліметтер
күн тәртібіне пайдалы тағамдар тандау мәселесін қояды. Тоқ ішектіц микрофлорасы
ның тағы да бір пайдасы витамин "К" синтездеу. Микрофлораның өзгеруі көптеіен
заттардың тоқ ішекте сіңуіне де әсер етеді. Қалыпты микрофлора патогенді микробт
ардың өсуіне кедергі жасайды. Бірак бактерияларга қарсы қолданылатын дәрілерді (ан
тибиотиктерді) мөлшерден тыс ішу стафилакоктың көбеюіне Әкеліп соғуы мүмкін.

ТОҚ ІШЕКТЕ АСТЫҢ ҚОРЫТЫЛУЫ:

Астың қорытылуы мен сіңуі негізінен аш ішекте аяқталады.
Тоқ ішектің бездерінен бөлінетін сөлде ас қорытатын
ферменттер өте аз болады. Оның есесіне тоқ
ішекте бактериялар көп. Бактериялардың ферменттері
күрделі көмірсу - жасунықты (клетчатканы) ыдырата алады.
Бактериялар «К» және В12 витаминдерін
синтездейді. Асқорыту мүшелерінің басқа бөлімдеріне
қарағанда тоқ ішекке түскен ас қалдықтары ұзағырақ
сақталады. Ас қалдықтары тоқ ішектің суды қарқынды
сіңіруінің нәтижесінде біртіндеп тығыз зат - нәжіске
айналады. Тік ішектің төменгі бөлігінде екі сақина тәрізді
бұлшыкеттер бар. Осы бұлшықеттердің
көмегімен нәжіс сыртқа шығарылады. Астың ауыз қуысынан
бастап, жұтқыншақ, өңеш, қарын, аш ішек, тоқ
ішекте қорытылу жолы асқазанжолы деп аталады.