Р
С
4-
А
/
/
/
/
/
14.11-сурет
14.12-сурет
сына және диполдан (14.10-сурет) осы нүктелер
көрінетін синустың жарты
бұрышына тәуелді. Осы ескертулер (14.27) формуланы
корытып шығарғанда-
ғы жасалған шектеулер аймағында дұрыс болып табылады.
Электр өрісін тудыратын дипольЛ
ВС
тенкабырғалы үшбұрыштың (14.12-су-
рет) центрінде орналассын. График түрінде табанын осы үшбұрыштын кабыр-
ғаларындағы
кернеу
р
шамасының кабырғаларынын проекциясы деп (14.30)
формуласынан алуға болады:
Диполь белгілі бір симметрияға ие болатын электр зарядтарынын жүйесінің
жеке жүйесі болып табылады. Зарядтар жүйесінің симметриясын баска мысал-
дармен көрсетуге болады (14.13-сурет). Осындай
зарядтардың таралуының
жалпы түрі —
электрлімулътиөріс.
Олар реттілігі әртүрлі (/ = 0,1, 2 және т.б.) болып келеді, мультиөрістің заряд
тарынын саны 2' өрнегімен аныкталады.
Нөлдік ретті мультиөріс
(2° = 1) жал
ғыз нүктелік заряд болып табылады (14.13, а-сурет),
бірінші ретті мультиөріс
(2' = 2) — диполь,
екіншіреттімультиөріс
(22= 4) — квадруполь(14.13, б-сурет),
ушіншіретті мультиөріс
(23 = 8) — октуполь (14.13, в-сурет) және т.б.
Мультиөрістің потенциал өрісі анағұрлым кашықтыкта 1
/ R 1+1
пропорцио-
нал түрде одан азаяды
(R »
d, мұндағы d — мультиөрістің өлшемдері).
Сонда заряд үшін (/ = 0) ср ~ 1
/R,
диполь үшін (/ = 1) ф ~
\/R \
квадруполь
үшін (/ = 2) <р ~
\/ R}
және т.б.
Егер заряд кеңістіктің кандай да бір
аймағында таралса, онда зарядтар жүй-
есінен тыс электр өрісінің потенциалын кандай бір жуыкталған рет түрінде
көрсетуге болады:
Мұнда
R
— зарядтар жүйесінен потенциалы бар
А
нүктесіне дейінгі аракашык-
ты к;/,,/2,/3, ... — кандай да бір функциялар, ол мультиөрістің түріне, зарядтары-
на және
А
нүктесінің бағытына тәуелді. Бірінші косылғыш (14.32) моноөріске,
Достарыңызбен бөлісу: 
