Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9

Р
С
4-
А
/
/
/
/
/
14.11-сурет
14.12-сурет
сына және диполдан (14.10-сурет) осы нүктелер көрінетін синустың жарты 
бұрышына тәуелді. Осы ескертулер (14.27) формуланы корытып шығарғанда- 
ғы жасалған шектеулер аймағында дұрыс болып табылады.
Электр өрісін тудыратын дипольЛ 
ВС
тенкабырғалы үшбұрыштың (14.12-су- 
рет) центрінде орналассын. График түрінде табанын осы үшбұрыштын кабыр- 
ғаларындағы кернеу 
р
шамасының кабырғаларынын проекциясы деп (14.30) 
формуласынан алуға болады:
Диполь белгілі бір симметрияға ие болатын электр зарядтарынын жүйесінің 
жеке жүйесі болып табылады. Зарядтар жүйесінің симметриясын баска мысал- 
дармен көрсетуге болады (14.13-сурет). Осындай зарядтардың таралуының 
жалпы түрі — 
электрлімулътиөріс.
Олар реттілігі әртүрлі (/ = 0,1, 2 және т.б.) болып келеді, мультиөрістің заряд­
тарынын саны 2' өрнегімен аныкталады. 
Нөлдік ретті мультиөріс
(2° = 1) жал 
ғыз нүктелік заряд болып табылады (14.13, а-сурет), бірінші ретті мультиөріс 
(2' = 2) — диполь, 
екіншіреттімультиөріс
(22= 4) — квадруполь(14.13, б-сурет), 
ушіншіретті мультиөріс
(23 = 8) — октуполь (14.13, в-сурет) және т.б.
Мультиөрістің потенциал өрісі анағұрлым кашықтыкта 1 
/ R 1+1
пропорцио- 
нал түрде одан азаяды 
(R »
d, мұндағы d — мультиөрістің өлшемдері).
Сонда заряд үшін (/ = 0) ср ~ 1 
/R,
диполь үшін (/ = 1) ф ~ 
\/R \
квадруполь 
үшін (/ = 2) <р ~ 
\/ R}
және т.б.
Егер заряд кеңістіктің кандай да бір аймағында таралса, онда зарядтар жүй- 
есінен тыс электр өрісінің потенциалын кандай бір жуыкталған рет түрінде 
көрсетуге болады:
Мұнда 
R
— зарядтар жүйесінен потенциалы бар 
А
нүктесіне дейінгі аракашык- 
ты к;/,,/2,/3, ... — кандай да бір функциялар, ол мультиөрістің түріне, зарядтары- 
на және 
А
нүктесінің бағытына тәуелді. Бірінші косылғыш (14.32) моноөріске,

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: