Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9
(б бойынша) (а бойынша) (б бойынша) (а бойынша)
жүктеу/скачать 28,1 Mb. Pdf көрінісі
|
| (б бойынша) (а бойынша) (б бойынша) (а бойынша)
(14.5) тендігі электростатикалык өрістің күштерінің жұмысы зарядтың траекториясына тәуелсіз, ол зарядка, орын ауыстырудың бастапкы және соңғы нүктелеріне және өрістің кернеулігіне тәуелді. Осы касиеттің негізінде потенциалдар айырымы немесе кернеу деген түсінік енгізіледі. Нуктелер арасындағы потенциалдар айырымы деп нуктелік оң зарядтың бір нуктеден екіншісіне орын ауыстырғанда жасайтын куштер жумысының осы за рядка катынасын айтамыз: 2 q\E, 2 A 1 Г Ц 2 = Ф 2-Ф .= — ------- — = \ E ,U , (146) мүндағы ср, және ср2 — электр өрісінің 1 және 2 нүктелердегі потенциалдары. Екі нүкте арасындағы потенциалдар айырымы тандалған нүктелердің орны мен электр өрісінің кернеулігіне тәуелді [(14.6) караңыз]. Потенциалдар айырымымен коса электр өрісінде сипаттама ретінде потен циал түсінігін пайдаланады. Біракта өрістің берілген нүктесі үшін егер өрістің қандай да бір кездейсок потенциал берілетін жағдайда ғана ол бір мәнді мағы- на береді. Практикада Жермен жалғанатын өткізгіштер потенциалы немесе ра- диокүрылғыға бекітілген шассидің (және баска жағдайларда жерлестіру дейді) 1 1 Сәуле шығарудың шығыны өте аз деп алынады. потенциалы нөлге тең. Теориялык есептерде әдетте шексіз кашыктыктағы нүктелердін потенциалы нөлге тең деп есептейді. Салыстырмалы диэлектрлік өтімділігі ег бар біртекті изотропты диэлект- рикте орналасқан нүктелік зарядтың өріс потенциалына есептеулер жүргіземіз (14.2-сурет). 1 және 2 нүктелер өріс көзі болатын Q зарядтан сәйкес гк және г2 аракашыктыктағы бір күштік сызыкта орналаскан болсын. (14.6) өрнекті 1-2 кесікте интегралдап, Е; = Е = Q/(4nere0rl) ескеріп (нүктелік заряд үшін) және dr = d/: Ф і - Ф 2 = ) Е й г = ^ - ] ^ = 4* W . 4* W 2 ’ (14.7) е0» 8,84 • 10~12Ф /м — электр түрақтысы. Шексіз кашыктықтағы нүктедегі потенциал нөлге тең: г2~> °° болғанда ср2 -* 0. Сонда (14.7) тендеуден аламыз: Q ф _ немесе жалпы түрде: 0 ^ 4пггг0г (14.8) Шексіз кашыктықтағы нүктедегі потенциалға қатысты баска да жорамал- дар болуы да мүмкін еді, бірак та жоғарьщағы жіберілген ұйғарымдар нүктелік зарядтын өріс потенциалынесеп тейтін анағұрлым карапайым өрнекке (14.8) алып келді. Әртүрлі нүктелердегі потенциал көрнекі түрде беттік бірдей потен циал (эквипотенциалды бет) ретінде көрсетеміз. Әдетте көрші жакпен бірдей сол потенциал шамасымен тең келетін эквипотенциал бет жүргізіледі. 14.3-су- ретте эквипотенциалдық беттер1 (штрихталған сызыктар) және таңбасы әр- түрлі екі бірдей нүктелік заряд өрісінің күштік сызыктары кескінделген. Электр потенциалының өрістің түрлі нүктелеріндегі координаталары ара- сындағы аналитикалық тәуелділік мына теңдеумен: жүктеу/скачать 28,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|