Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9
жүктеу/скачать 28,1 Mb. Pdf көрінісі
|
Ремизов А.Н. Медициналық және биологиялық физика (1)
| 21.12-сурет
21.13-сурет тіркелетін ток өтеді және 3 айнадан турады. ОС жарык көзінен сәуле айнаға түседі де шағылысын әр фотографиялық құрылғыға түседі, оның оралмалы лентасы болады. Фотопленканы бірқалыпты тартса уакытты тәуелділік туды- рылады. Арнайы уакытты белгілеу аркылы пленкадан накты белгілер көреміз. Мұндай осциллограф жиілігі 0-ден 100 Гц-ке дейінгі үдерісті тіркеуге мүмкіндік береді. Олар көп каналды үдерістерді де тіркейді. Олардың негізгі кемшілігі фотопленканы немесе фотокағазды айкындау. Соңғы кездері ульт- ракүлгінді жарыкка сезімтал арнайы кағаздар шығарылуда. Тек бұл жағдайда өте куатты шоғыр шығарып отыруы керек. Өздігінен жазушы кұралдарда құралдың қателігімен катар жазуға катыс- ты да кателіктер кейде болады. Қателіктердің себебі қозғалмалы бөліктің дәл болмауынан, жазушы бөлігінің инерциясынан, оның өлшеуішінен, кағаздың ылғалдылык аркасында өлшемі өзгеруінен уакытты дәл белгілемеуден болуы мүмкін. Уакытка тәуелділіктің бір координаталы жазумен катар, екі координаталы жазу зерттеу жұмыстарында кеңінен колданылады. 21.14-суретте осындай максатта колданылатын ПДС-21 М моделі берілген тіркеу кезінде көлденең рейка ілгермелі қозғалады, оның козғалысы х про- порционал. Ал рейканың бойында жылжымалы козғалғыш у шамасында про- порционал козғалады. Нәтижесінде өздігінен жазғыш күрделі козғалыстың аркасында у = /(* ) функциясының графигін түзеді. Медициналық тәжірбиеде аналогты тіркеуші кұралдармен катар акпарат- ты сактау үшін инерциялы емес комбинациялы кұрылғы электронды-сәулелі түтікшелер қолданылады (§23.4 караңыз). Мысалы, жинакты вектор-кардиоскоп кұралында (21.17-суретті караңыз) электронды-сәулелі түтікше негізгі элемент болып табылады, ол электр және вектор-диаграмманы тіркейді. Электронды-сәулелі түтікше комбинацияланған кұрылғы катарына жата- ды, ол акпаратты аналогты түрде ғана емес, дискретті түрде де (сандар, әріптер) тіркейді. 21.6. БИОПОТЕНЦИАЛДЫ ТІРКЕЙТІН МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚҮРАЛДАРДЫҢ Ж ҮМ Ы С ПРИНЦИПІ Биоэлектрлі потенциалдар көптеген аурудың маңызды көрсеткіштерінің бірі болып табылады. Сондыктан оны дәл тіркеу және одан маңызды медици- налык акпарат алу негізгі кажеттіліктің бірі. Биопотенциалды тіркейтін медициналык кұралдардың кұрылымды сыз- басы 21.15-суретте көрсетілген. Ол 21.1-суретте көрсетілген жалпы сызбаның дербес жағдайы. Клиникалыктәжірбиеде биопотенциалды тері бетіне койылатын электрод- тармен алады (§21.2 караңыз), ал жазу арнайы кұрылғымен жүргізіледі (§21.5 қараңыз). Бір бөліктен екінші бөлікке арнайы ажыраткыштармен жүзеге асы- рыл ады. Биопотенциалдар уакыт бойынша аз өзгеретіндіктен, бұл күралдарда тұрак- ты токтың күшейткіштері колданылады (§22.5 караңыз). Электрокардиографияда колданылатын биопотенциалдар бірнеше мил ливольт шамасында, ал электроэнцефалографияда микровольт шамасында болғандықтан оларды тіркеу үшін бірнеше мың есе күшейту кажет, ал ол көп сатылы күшейткіштер арқылы жүзеге асырылады. 21.16-суретте ЭК-873 транзисторында жұмыс істейтін электрокардиограф- тын сырткы түрі келтірілген, ол электрокардиограмманы тіркейді, ал 21.17-су- ретте ВЭКС-Іп векторкардиоскоп көрсетілген. Бүл кұрал жүректің электрлі белсенділігін электрокардиография әдісімен катар векторкардиография әдісі- мен де зерттеуге мүмкіндік береді. Ол үдеріс электронды-сәулелі түтікшенін экранында көрсетілген,оны суретке түсіруге де болады. Кейбір жағдайда бір күралмен адам миының әртүрлі цүктесіндегі биопотен циалды зерттеу кажетгігі туындайды. Бұл кезде көп каналды кұрылғы колда- |