Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9

Базалы /6токтың шамасы өте аз болғандыктан 
~
/к. Деме к ОБ сызбасы 
бойынша косылған транзистор ток күшін кушайте алмайлы.
Бірак осы сызбаны пайдаланып, кернеу мен куапы кушейтуге бодады 
Түсіндірейік.
Іі коллекторлы тұйыктізбек үшін Кирхгоф ережесі бойынша:
= 
<22 6)
мүндағы /?, — /6 база тоғы өтетін түйык контурдын бодіііндеті кедеріі; 
Ry
— коллекторлы өтудін /.токка кедергісі.
Ток көзіндегі кернеудің төмендеуін ескермейміз. Базанын ток күші аз бол- 
ғандыктан [(22.6) караныз]:
е = / Д +/ Л
<22 7)
Бүл коллектор тізбегіндегі ток көзінін ЭҚК шамасы 
р -п -ө
тудегі коллектор 
лы ксрнсудің резистордағы кернеуге косындысына тен деген сөз. Шығыста- 
ғы кернеудін коллекторлы контурдын параметріне тәуелділігін есептеу киын 
емес. (22.7) тендеуінен:
iK = M R„+RK
.)■
Бұл мәнді 
Umm
кернеуінін формуласына қойсак:
z
r
 
е
ТТ 
— I р —
* и 
_ _______■ *
шьн 
к н 
R + р
1 +
R J R
h
(22.8) 
көріп тұрғанымыздай 
{/шыі
мәні 
Ry» R >
кезінде нөлден 
Rt « R
кезін- 
дегі Ек дейін өзгереді.
Жоғарыда атап өткеніміздей 
Ry
шамасы эмиттер тізбепндегі ток күшінін өз- 
герісіне тәуелді, демек кірістегі кернеуге де тәуелді. Сол себептен тәуелділігі 
пайдаболады, ал белгілі шарт орындалғанда:
Д
U
I
__ 
шьи
’ 
(22.9)
мүндағы 
к
— кернеудін күшейту коэффициента
Транзистордын күшейту мүмкіндігі онын қасиеті мен күрылымына (мате­
риал. коспалардын косындысы, база өлшемі) зана емес күшеиткіш сатысынын 
(каскадтык) элементтеріне де тәуелді.
Бірак. сонын ішінде тек транзистордын өзінен тәуелді элементтерді ғана 
бөліп карауға болады. Мұндай параметрге дербес жағдайда ток бойынша ку- 
шейтудін статистикалык коэффициентін ОБ сызбасы үшін аламыз, ал базанын 
калындығына және жартылайөткізгішті материалами параметріне тәуелді. Бү. 
коэффициент коллектор тош ны н өсімшесінін эмиттер тоғының өсімшесіне 
тұракты кернеу кезіндегі кдтысына тен:
К
= 
const
боланда a = 
.
/ = 
1
болғандыктан a ~ 1 тен. Кіріс кернеуінін томенгі жиіліктегі өзгерісі 
үшін а шамасы 0,95-0,998 тен. Коллекторлы />-л-өтудегі түракты кернеуді

резистор жүктемесін кыскарту арқылы жасауға болады. (22.7) көрініп тұрған- 
дай бұл жағдайда ( / 6 ~ 8к, егер ток көзінің ішкі кедергісі аз болса.
Кіріс (күшейтілетін) кернеу әркашан эмиттер-база жұбына беріледі, бірақ 
бұл эмиттер және база аркылы кіріс ток өтеді деген сөз емес, өйткені не эмит­
тер, не база коллектор тізбегіне косылады. Кірістегі электр сигналының ток 
күші / тең болады, егер эмиттерге тек кіріс өткізгіші ғана косылса. Бұл вариант 
ОБ сызбаға сәйкес келеді.
Басқа сызбатүрі болуы мүмкін, мысалы, кіріс сигналының бір ғана өткізгіші 
базаға қосылу жағдайы. Бұл кезде электр сигналының ток күші /6 тең. 22.9-су- 
ретте сондай сызбаның біреуі көрсетілген, ал ортак эмиттері (ОЭ) бар сызба 
деп аталады.
Бүл сызбада эмиттер кіріс және шығыс үшін ортак нүкте болады. Транзис- 
тордың физикалык негізі бүл сызбада да сакталады. Эмиттер тоғы коллектор- 
лы өтудің кедергісіне эсер етеді.
Мүндай сызбада транзистордың күшейткіш касиеті ОЭ сызбасы үшін токбой- 
ынша 
күшейтудің статистикшық коэффициентімен
сипатталады (база тоғы- 
ның өту коэффициенті). Оның шамасы колектор тоғының өсімшесінің Д/ база 
тоғымен, Д/6 өсімшесіне тұракты кернеу кезіндегі қатынасымен аныкталады:
4 , =
const).
б
Тұрақты кернеуді жүктеме резисторды кыскарту аркылы (/?ж = 0) жасауға 
болады. ОЭ сызбада Д/б кіріс тоғының өзгерісіне, ал Д/к — шығыс тоғының 
өзгерісіне сәйкес келеді.
а
және (3 коэффициенттері транзистордан тәуелді, сонымен катар эмиттер, 
коллектор және база токтары арасындағы байланысты көрсетеді.
(22.5) тендеуінен 
А /э
= Д/. + Д/6 шығады. Бұл формуланы аамалына койсақ:
а =

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: