Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9
жүктеу/скачать 28,1 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Аурудын есеп т еу ди агн ости к асы .
| М едициналы к кибернетика
— медицинада, денсаулык сактау орындарында кибернетиканын техникалык кұралдарын, әдістерін, идеяларын колданатын ғылыми бағыт. Шартты түрде медициналык кибернетиканы мынандай топтарға болуге бо- лады. 1. Аурудын есеп т еу ди агн ости к асы . Бұл топ диагноз қойылуы үшін есептеу техникаларын колданумен байланысты. Кез келген диагностикалыкжүйенің кұрылымы медициналык естен (берілген ауру тобының медициналык тәжір- биесінің жиынтығы) және берілген тәжірбиесін пайдаланып ауруды сүраулар аркылы, зертханалык тексеру аркылы ауруын аныктайтын логикалық кұры- лымдардан тұрады. Бүл кұрылымға диагностикалық есептеу машинасы жа- тады. Бірінші калам аурудың жай-күйінін формалды сипаттамасынын әдісте- месін жасап, диагностика үшін клиникалык параметрлердін сараптамаларын жасайды. Ең бірінші сандык баға беретін кимылдарды сұрыпталады. Аурудың физикалық, биохимиялык және баска сипаттамаларынын сандык көрінісінен баска диагностика үшін клиникалык синдромдар мен диагности- калык нышандар туралы деректер кажет. Бүл деректер нысананың есінде сак- талып отырады. Есептеу диагностикасының логикасы диагноз коюшы дәрігердің логика- сымен сәйкес болады: белгілердің жиынтығы алдыңғы медициналык тәжір- биенің нәтижесімен сәйкестендіріледі. Жана (белгісіз) ауру түрін машина таба алмайды. Ал дәрігер белгісіз ауру- дың түрін көрсе, тек онын белгілерін ғана сипаттайды. Ол аурудың накты түрін білу үшін косымша зерттеулер жүргізу кажет. Бүл жағдайда ЭВМ тек косымша көмек бере алады. 2. Емдеу үдерісіне кибернетикалык амал. Диагнозды аныктағаннан кейін дәрігер емдеу жолына кіріседі, ол бір ғана әрекеттен тұрмайтыны сөзсіз. Бүл күрделі үдеріс, емдеу барысында дәрігер ауру жөнінде көптеген медицина- лык-биологиялык акпарат алады, оларды тексеріп бүрынғы деректермен салыстырады, өзгертеді, емдеуді токтатады немесе әрі карай жалғастырады. Кибернетикалык жүйелер үшін басқару жүйесінін баскарушы нысандарға мақсатты әсері басымдылыкта болады (§4.4 караңыз). Дәрігер ауруды бас- карады, дәрігер-ауру жүйесі кибернетикалык, сондыктан емдеу үдерісі- не кибернетикалык амал жасау мүмкін болады. Бірак та осыған карамай кибернетиканың мұндай мүмкіншіліктері медицинанын мүндай негізгі бөліміне қосатын үлесі карапайым. Казіргі жағдайда кибернетикалык тәсіл дәрігердің жұмысын жеңілдетеді, күрделі аурулардың емдеуін эффектілі жүргізуге мүмкіндік береді, операция кезінде болатын киын жағдайда уа- кытында колдануға мүмкіндік береді, дәрі-дәрмектермен емдеу үдерісін бақылайды және дайындайды, биобаскарушы протездер жасайды. Мұндай тәсілдің мүмкіндігіне кыскаша токталып өтейік. Адамның ағзасының күйін бакылау оның тіршілігіне катысты (спорттык, өндірістік, окуында, әскер ісінде) маңызды орын алады, әсіресе күйзеліс жағдайында немесе хирургия- лык операция кезінде, кан күю, жасанды дем беру және т.б. Осы максатта жүктеу/скачать 28,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|