Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9
дәрілік оперативті бакылаулын информациялык жүйесі жасалған
жүктеу/скачать 28,1 Mb. Pdf көрінісі
|
| дәрілік оперативті бакылаулын информациялык жүйесі жасалған.
Медицина- лық-биологиялык акпарат дайындаумен адам ағзаның функционалды күйін дәл табумен, ағза тіршілігінің бүзылуын аныктаумен, ауруды диагностика жасаумен, маңызды функция аткаратын кұрылғыларды баскарумен айна- лысады. Оперативті дәрігерлік бакылаудың міндетіне ауыр халдегі аурудың күйін сырттай бакылау (мониторлы жүйе, дені сау адамдардың экстрематды жағдайдағы (күйзелісті күй, салмаксыздыктан, гипербариялыкжағдай, ауасы аз ортадағы жағдай күйлері және т.б.) бакылау жатады. Қаркынды күтім жасау принципін жүзеге асыру үшін науқастың күйін тез және дәл аныктау манызды. Операция кезінде өте көп параметрлер (1000 жуык) науқастың күйін сипаттайды. Осыншама параметрді аз уакыт- та дәл аныктап, сараптама жасау мүмкін емес. Бұл жағдайда көмекке ЭЕМ келеді, ол оған алдынала наукастың ауру кітапшасы жазбаларын, дәрі-дәр- мектер колдану деректерін, кауіпті жағдайда қолданылатын іс-әрекеттер жөніндегі мағлұматтарды енгізіп коюға болады. Наукас жөніндегі жалпы де- ректер ЭЕМ-ға алдын ала кіргізіледі. Ал операция кезіндегі күйі жөніндегі деректер наукастың операция столына жату мезетінде енгізіледі. Оның сол кездегі күй жағдайы жөніндегі деректермен катар, кандай дәрі-дәрмек ка- былдады, анестезия дозасы, уақыты енгізіліп, медициналык-биологиялык параметрлерінің үздіксіз өзгерісін бақылау басталады. Егерде кандай да бір параметр шектен шығатын болса, онда ЭЕМ дыбыстык немесе жарық сиг- налдары аркылы хабар беріп, оларды реттеу жөнінде өзінін нұскауларын беріп отырады. Кибернеткалык медицинада колдану мүмкіндігінің бірі — емдеу үдерісінің математикалык моделін жасап, оңтайлы емдеу әрекеттерін көрсету. Мысалы, адам ағзасына берілетін дәрілердің мөлшерін есептеп, ең ыңғайлы емдеу жолын анықтайды. Кибернетикалык тәсіл адам мүшесін ауыртатын протездер жасау кезінде жүзеге асырылады. Мысалмен түсіндірейік. Бүлшықеттердің биотоктарын зерттеу кезінде жүйке жүйесінің (баскару жүйесі) жүмысшы бұлшыкеттерге (баскарылатын мүшелер) берілетін акпарат- тарын аныктауға мүмкіндік туды. Сонымен катар бұлшыкеттерде жүйке жү- йесінен команда келмесе де биотоктар пайда болатыны аныкталды. Бұлшыкеттердің бұл касиеті аяк-колдарға белсенді протездер жасауға мүмкіндік береді. Бұрын жай протездар тек кана тұрып тұруға мүмкіндік берсе, ендігі протездар оны баскаруға мүмкіндік берді. Аяк-колдың биоэлектрлі бас- кару мүмкіндігі бар протездары жасалды. Аяқ-кол протезінің биоэлектрлі баскару түрі жасалды. Мұндай протезді басқару үшін арнайы жүйелер жасалған, оған биопотенциалды есептейтін кү- рылғы үдеткіш және түрлендіргіш, протездің механикалык бөлігін баскаратын (электрокозғалткыш, радиустар, т.с.с.) үдеткіш сигналдар және тасымалдаушы формасы жасалған. Жасанды мүшеге сырткы әсерлерді түрлендіргіштер (датчиктер) көмегі- мен кері байланыс жасалады; тірі жануарлардын кабылдайтын жүйке тәріздес электрлі сигналдарды түрлендіріледі де, шеттен орталыкка аяк-колдың бүлін- ген бөліктері аркылы жіберіледі. жүктеу/скачать 28,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|