Байтұрсынов оқулары халықаралық Ғылыми-практикалық конференция материалдары


ҒЫЛЫМ, БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ПРАКТИКАДА АҚПАРАТТЫҚ  ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ДАМУ ЖОЛДАРЫ



Pdf көрінісі
бет52/56
Дата15.03.2017
өлшемі8,81 Mb.
#9866
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   56

ҒЫЛЫМ, БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ПРАКТИКАДА АҚПАРАТТЫҚ  ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ДАМУ ЖОЛДАРЫ 
ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В НАУКЕ, ОБРАЗОВАНИИ И ПРАКТИКЕ 
 
281 
 
ресован-ное отношение ученых к данному виду деятельности и поддержка родителей.   
Робототехника  отражает  все  грани  научно-технического  творчества  в  настоящее  время  и 
является  уникальной  образовательной  технологией,  направленной  на  поиск,  подготовку  и  по д-
держку нового поколения молодых исследователей с практическим опытом командной работы на 
стыке перспективных областей знаний. 
Выделим основные пути развития образовательной робототехники. 
1.  Использование  робототехнических  комплектов  непосредственно  в  учебном  процессе  на 
уроке. Это могут быть уроки информатики, технологии, физики, окружающего мира.   
2.  Робототехника  в  рамках  внеурочной  исследовательской  деятельности.  Проект ы  умного 
дома,  экологического  посёлка,  возобновляемых  источников  энергии,  моделирование  различных 
автоматизированных систем, проведение измерений и анализ экспериментов.  
3. Робототехнические центры, кружки и клубы на базе дополнительного образования.   
В  настоящее  время  в  образовании  применяют  различные  робототехнические  комплексы, 
например,  LEGO  Education,  FischerTechnik,  Mechatronics  Control  Kit,  Festo  Didactic, 
RoboRobo, 
WeX IQ, Bioloid STEM, ITS ROBOT
 и другие. 
На сегодняшний день, продукт LEGO Education - это один из самых доступных наборов кон-
структоров, в котором очень четко прослеживается линейка от наборов для малышей до студе н-
тов. Опыт, полученный ранее, применяется в дальнейших разработках, детали совместимы ме ж-
ду  множественными  наборами.  В  серию  Lego  Education  входят  конструкторы  Lego  WeDo  и  Lego 
Mindstorms. 
Lego  Mindstorms
  Education  –  новое  поколение  образовательной  робототехники,  позво-
ляющей изучать естественные науки, а также технологии в процессе увлекательных практических 
занятий. 
«LEGO MINDSTORMS.NXT» — это конструктор (набор сопрягаемых деталей и электронных 
блоков)  для  создания  программируемого  робота.  Впервые  представлен  компанией  LEGO  в  1998 
году.  Через  8  лет  (2006)  в  свет  вышла  модель  «LEGO  MINDSTORMS.  NXT»,  а  в  2009  —  «LEGO 
MINDSTORMS. NXT 2.0» 
Современный  набор  «LEGO  Mindstorms.  NXT»  -  это  набор,  имеющий  32-х  битный  процес-
сор, четыре входа, три выхода, Bluetooth связь, динамик и графический 100 х 64 пиксельный ЖК 
дисплей.  Набор  NXT  включает  в  себя  также  три  мощных  двигателя  со  встроенными  датчиками 
поворота и разнообразные наборы датчиков (в зависимости от комплектации). Для программир о-
вания используется новая графическая платформа NXT-G, которая, в отличие от предшественни-
ка,  является  тоже  достаточно  простой,  но  при  этом  позволяет  запрограммировать  достаточно 
многое
.
  
В процессе работы с конструктором обучающиеся знакомятся с ключевыми идеями, относя -
щимися  к  информационным  технологиям,  многое  узнают  о  самом  процессе  исследования  и  р е-
шения задач, получают представление о возможности разбиения задачи на более мелкие состав-
ляющие, о выдвижении гипотез и их проверке, а также о том, как обходиться с неожиданными р е-
зультатами. Работа в команде является неотъемлемой частью всего процесса. 
Собрав модель и подсоединив ее к компьютеру, ребята могут составить программу для управ-
ления ею. А специальный LEGO - компьютер NXT позволяет модели функционировать независимо от 
настольного компьютера, на котором была написана управляющая программа. 
Программирование для ЛЕГО - роботов несколько отличается от привычных языков программи-
рования,  которые  учащиеся  изучают  в  школьном  курсе  информатики,  но  основные  навыки  алгорит-
мизации несомненно нужны. Существует множество языков и сред программирования. Каждый из них 
обладает своими недостатками и преимуществами. 
Если  говорить  о  самых  известных  и  используемых,  то  их  можно  разделить  на  графические 
(NXT-G,  ROBOLAB,  LabView)  и  текстовые,  основанные  на  существующих  языках  программирования 
(RobotC,  leJOS,  NXC).  Текстовые  языки  хороши  для  тех,  кто  уже  владеет  искусством  програм-
мирования достаточно хорошо, да к тому же уже знает эти языки. Графические же хороши для обуче-
ния,  поскольку  позволяют  наглядно  отображать  алгоритм  работы  программы.  В  то  же  время,  слож-
ность реализации таких графических сред программирования вносит досадные погрешности в их ра-
боту,  да  к  тому  же  повышает  требования  к  производительности  компьютеров,  где  они  будут  испол-
няться. 
Необходимо  помнить,  что  робототехника  в  силу  своей  уникальной  синтетической  природы  яв-
ляется мощнейшим средством развития уникальных навыков и способностей школьника в различных 
областях  технического  творчества,  а  так  же  может  служить  инструментом  для  профессиональной 
ориентации и точкой профессионального роста молодежи. Особенно хочется отметить, что  та грань 
подхода, которая не лежит целиком в педагогической плоскости, а является отражением общемиро-
вых тенденций – это конкурентоспособность отечественных идей в современном мире. 
 

ҒЫЛЫМ, БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ПРАКТИКАДА АҚПАРАТТЫҚ  ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ДАМУ ЖОЛДАРЫ 
ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В НАУКЕ, ОБРАЗОВАНИИ И ПРАКТИКЕ 
 
282 
 
Литература: 
1.  Василенко, Н.В. Никитан, КД. Пономарёв, В.П. Смолин, А.Ю. Основы робототехники.- Томск 
МГП  "РАСКО", 1993. 470с.  
2.  Мякушко А. А. М 99 Основы образовательной робототехники: уч.-метод. пособие для слуша-
телей курса. – М.: Изда- тельство «Перо», 2014. – 80 с.: илл. 
3.  Ечмаева Г.А. Подготовка педагогических кадров в области образовательной робототехники // 
Современные проблемы науки и образования. - 2013. - № 2. - С. 325. 
4.  Юревич,  Е.  И.  Основы  робототехники  —  2-е  изд.,  перераб.  и  доп.  —  СПб.:  БХВ-Петербург, 
2005. - 416 с. 
5.  Абушкин Х.Х., Дадонова А.В. Межпредметные связи в робототехнике как средство формиро-
вания ключевых компетенций учащихся // Учебный эксперимент в образовании. 2014. № 3 (71). С. 32-
35. 
 
 
 
ӘОЖ 378.14. 016.02 
 
БІЛІМ САПАСЫН АҚПАРАТТЫҚ - КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ  
ТЕХНОЛОГИЯЛАР  АРТТЫРУ 
 
Таныкпаева  Б.  Е.  –  А.Байтұрсынов  атындағы  Қостанай  мемлекеттік  университетінің  аға 
оқытушысы, жаратылыстану ғылымдарының магистрі 
Маусымбаева  С.  Б.  –  А.Байтұрсынов  атындағы  Қостанай  мемлекеттік  университетінің 
магистранты  
 
Бүгінгі таңда ақпараттық технологиялар білімді дамытуды жоспарлаудағы ең негізгі артық-
шылықтардың бірі болып саналады. Бұл технологиялардың ең басты және маңызды бөлігі болып, 
білім үрдісінің компьютеризациялауы болып саналады. 
 
Кілтті сөздер: білім сапасы, ақпараттық технологиялар, білім сапасы, интерактивті құрал-
дар. 
 
Ақпараттық  –  коммуникациялық  технология  электрондық  есептеуіш  техникасымен  жұмыс  іс-
теуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактив-
ті  құралдарды  қолдануға,  интернетте  жұмыс  істеуге,  компьютерлік  оқыту  бағдарламаларына  негіз-
деледі.  Ақпараттық  әдістемелік  материалдар  коммуникациялық  байланыс  құралдарын  пайдалану 
арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді. 
Ақпараттық  –  коммуникациялық  технологияның  келешек  ұрпақтың  жан  –  жақты  білім  алуына, 
іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психологиялық 
жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы аса мол. 
Білім  беру  үрдісін  ақпараттандыру  –  жаңа  ақпараттық  технологияларды  пайдалану  арқылы 
дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу – тәрбие үрдісінің 
барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды көздейді. 
Заманымызға  сай  қазіргі      қоғамды  ақпараттандыруда  педагогтардың  біліктілігін  ақпараттық  – 
коммуникациялық технологияны қолдану саласы бойынша көтеру негізгі міндеттерінің біріне айналды. 
Ақпараттық қоғамның негізгі талабы — оқушыларға ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық, 
құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске  құралы 
ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу. 
Олай  болса,  ақпараттық  бірліктердің  білімге  айналуы  әлемнің  жүйелік  —  ақпараттық  бейнесін 
білім  алушылардың  шығармашылық  қабілеттері  мен  құндылық  бағдарларын  дамыту  арқылы  қалып-
тастыруды  көздейтін,  адамның  дүниетанымының  құрамдас  бөлігі  болып  табылатын  интеллектуалды 
дамуды қалыптастырудың бір жолы. 
Қазіргі  уақытта  жаратылыстану  -  ғылыми  білім  беруде  сабақ  барысында  интерактивті  құрал-
дарды  қолдануда.  Интерактивті  құралдардың  көмегімен  оқытушының,  білім  алушының  шығармашы-
лықпен жұмыс істеуіне жол ашылып отыр. [1] 
Білім берудегі интерактивті технология  — мұндағы интерактивті сөзі- inter (бірлесу), act (әрекет 
жасау) ұғымын білдіреді, сабақ барысында білім алушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін 
емес,  бірін-бір  толықтыратын,  сабақ  барысында  барлық  білім  алушылардың  қатысуын  ұйымдасты-
ратын оқыту барысы. 
Интерактивті тақта –дегеніміз не? 
Интерактивті тақта – бұл  компьютердің  қосымша  құрылғыларының бірі және де  дәріс берушіге 
немесе  баяндамашыға  екі  түрлі  құралдарды  біріктіретін:  ақпараттың  кескіні  мен  қарапайым  маркер 

ҒЫЛЫМ, БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ПРАКТИКАДА АҚПАРАТТЫҚ  ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ДАМУ ЖОЛДАРЫ 
ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В НАУКЕ, ОБРАЗОВАНИИ И ПРАКТИКЕ 
 
283 
 
тақтасын біріктіретін құрал. Бүгінгі күні бірнеше ИТ түрлері бар.  
ACTIV board (Promethean компаниясы) — ACTIV studio программасы арқылы іске қосылады. Бұл 
құрылғы  компьютер,  мультимедиялық  проектор  және  ақпараттарды  енгізуге  арналған  активті 
қаламнан тұрады. 
Активті қалам – дегеніміз не? 
Aктивті  қалам  –  бұл  меңзерді  басқару  құрылғысы  және  компьютер  мен  тақта  арасындағы 
байланысты іске асырушы құрылғы. 
ACTIV wand указкасы 
Электронды  ACTIV  wand  указкасының  ұзындығы  54  см  тақтаның  жоғарғы  бөлігінен 
кішкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жанында орналасқан батырма ташқанның сол жақ 
батырмасының  қызметін  атқарады.  ACTIVboard  –  интерактивті  тақтасында  жұмыс  жасаушыға 
проектордың  сәулесінен  астынан  шығуға  мүмкіндік  береді.  «Оң  қол»  сонмен  бірге  «сол  қолмен» 
жұмыс жасауға қолайлы құрал. 
ACTIVtablet  планшет  қарапайым  тышқанның  қызметін  атқара  алады,  презентация  мен  конфе-
ренция  материалдарын  ACTIV  studio2  немесе  ACTIV  primary  тақтасыз  (ACTIV  board  көмегенсіз) 
компьютерде  дайындауға  мүмкіндік  беретін  құрылғы.  ACTIV  tablet  компьютерге  USB  порт  арқылы 
қосылады,  бағдарламаның  барлық  функцияларын  қолдануға  болады.  Арнайы  батареясыз  қаламмен 
флипчарт беттерінде жазу жаза алады. 
Флипчарт 
Флипчарт – бұл бірнеше қажетті беттерден тұратын негізгі жұмыс аймағы. Бұл аймақта презен-
тацияны құруға және оны көрсетуге қажетті құралдардың барлығы  көрсетіледі. Бірнеше флипчарттар-
ды бірден ашып, бір флипчарттан келесі флипчартқа, объектілерге сілтемелер қоюға немесе объекті-
лерді бір мезетте келесі бетке көшіруге болады. Флипчартты басу құрылғысынан шығаруға немесе әр 
түрлі форматтарда экспорттауға болады. 
Бағдарламалық  —  техникалық  кешеннің  құрамына  кіретін  интерактивтік  тақтаны  оқытушыға 
сабақты қызықты және динамикалық түрде мультимедиялық құралдар көмегімен білім алушылардың 
қызығушылықтарын  тудыратындай  оқуға  мүмкіндік  беретін  визулды  қор  деп  те  атауға  болады. 
Сабақты  түсіндіру  барысында  оқытушы  тақта  алдында  тұрып,  бір  мезетте  мәтіндік,  аудио,  бейне 
құжаттарды  DVD,  CD-ROM  және  Интернет  ресурстарын  қолдана  алады.  Бұл  кезде  оқытушы  қосым-
шаны  іске  қосу,  CD-ROM,  Web-түйін  мазмұнын  қарастыру,  ақпарат  сақтау,  белгі  жасау,  тышқанды 
ауыстыратын арнайы қалам арқылы жазулар жазу және т. б. әрекеттерді жеңіл орындай алады. [2] 
Қазіргі  кезде  сабаққа  дайындалу  барысында  оқытушы  сабақ    мазмұны  білім  алушылар  үшін 
танымдылығы жағынан қызықты әрі жаңаша өтуі үшін өзінің бағалы уақытын қажетті материалды іздеу 
мен  жүйелеуге  жұмсайды.  Ал  жекелеген  курс  бойынша  мәселелік  –  бағдарлы  оқу  бағдарламалары 
пакетінің  болуы  оқытушыға  «оқытушы–білім  алушы»  жүйесінде  ақпаратты  беруді,  өңдеуді  және 
қайталауды жаңаша ұйымдастыруына   мүмкіндік береді.  
Білім берудің ақпараттандыру процесі пән мұғалімдеріне жаңа ақпараттық технологияны   жан-
жақты пайдалану саласына үлкен талап қояды. 
Сабақ материалы  Power Point презентациясы немесе мәтіндік ақпарат  түрінде беріледі. Соны-
мен  қатар,  материалдың  құрамына  кесте,  диаграмма,  сурет,  басқарушы  батырмалар,  гиперсілте-
мелер,  графиктер  болады.  Түсіндіру  барысында  оқытушы  тақтаның  алдында  тұрып  жасырулы  ақпа-
ратты және объектілерді көрсете алады және өзгертеді. Сабақтың соңында қолданылған материалды 
есте сақтап, қажет жағдайда қайталап қолдана алады. Интерактівтік тақтамен жұмыс істеу барысында 
жасалған  файлдар  белгілі  бір  форматпен  сақталады,  сонымен  қатар  PDF  форматында  да  сақтап, 
білім алушыға электрондық пошта арқылы жіберуге болады. Оқытушы алдын – ала дайындаған сабақ-
ты  білім  алушының  білімін,  біліктілігін,  дағдысын  бақылауға  бағытталған  тапсырмаларды  орындауға 
береді.   Сабақтың барысында тапсырманы орындау бойынша  ауызша түсіндіру жүргізіледі, интерак-
тив-тік  тақтаны  пайдалану  арқылы  теориялық  материал  қайталанады.  Қажетті  жағдайда,  оқытушы 
тақта арқылы мысал есепті шығаруды, графиктерді құруды, құрал – саймандарды қолдануды көрсетіп 
түсіндіреді. Оқытушы білім алушыны тақтаға шығарып, оған жеке тапсырма береді, оған қалғандардың 
көңіл бөлуі үшін бағыт береді және бақылап отырады. 
Интерактивтік  тақта  сабаққа  қатысушылардың  барлығының  ойын  бір  ортаға  жинақтап,  қажет 
ақпаратты  өңдеу  арқылы  жалпыланған  ақпараттық  біліктілікті  қалыптастыратын  тиімді  құрал  болып 
табылады.  Алдын  ала    дайындалған  оқу  материалдары  –  презентациялар,  мәтіндік,  графикалық 
ақпараттық объектілер – сабақтың жақсы өтуін және барлық ақпарат түрлерін қолдануды қамтамасыз 
етеді.  
Сабақта  уақытты  үнемдеу,  демонстрациялық  материалдар  даярлау  мақсатында  интерактивті 
тақтаны пайдаланған тиімді. Интерактивті тақтаның үш режимінде де жұмыс жасауға болады. 
Ақ  тақта  режимі  –  ең  қарапайым  режим.  Ақ  тақта  режимін  қолданғанда  оны  ақ  бет  қағазбен 
жұмыс  жасағандай және тақырыпқа қажетті жерін белгілеулермен, негізгі ұғымдарын ерекшелеу үшін 
түрлі түсті қаламды қолдануға болады. Ақ беттің артына фон ретінде мазмұнды суретті пайдалануға 

ҒЫЛЫМ, БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ПРАКТИКАДА АҚПАРАТТЫҚ  ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ДАМУ ЖОЛДАРЫ 
ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В НАУКЕ, ОБРАЗОВАНИИ И ПРАКТИКЕ 
 
284 
 
болады.  Тақтаның  бұл  қасиеті,  мысалы  географиядан,  физика,  биологиядан  және  т.б.  пәндерден 
сабақ  жүргізгенде  ыңғайлы.  Фон  ретінде  географиялық  картаны,  физикалық  аспаптардың  суреттерін 
алуға болады және сабақ барысында қажет болса картаға белгі салуға, жазуға мүмкіншілік бар. 
Екінші  режим  –  Office  режимі.  Бұл  режим  сабаққа  қажетті  дайындық  жұмыстарын,  яғни  мате-
риалдар  даярлауға  ыңғайлы.  Сабаққа  дайындық  жұмыстары    Word    мәтіндік  редакторының,  Excel 
электрондық  кестесінің  құжаттары,  Power  Point  –  презентациясы  болуы  мүмкін.  Мысалы,  Microsoft 
Word  құралдарымен  төрт  түрлі  мәтіндік  тапсырмаларды  қамтитын  құжат  әзірлеуге  болады.  Осы 
құжатта  тапсырмаларды  қайталап,  жауаптарының  дұрыс  нұсқаларын  немесе  амалдардың  дұрыс 
тізбегін  көрсету  керек.  Қайталанған  тапсырмаларды  сурет  салу  панелінің  «төртбұрыш»  объектілері-
мен жасырамыз. Сабақта қажет кезде бұл құжатты интерактивті тақтаның Office режимінде ашу қажет. 
Бұл  режим  Microsoft  Office-нің  барлық  мүмкіншілігін      ұсынады.  Сондай  мүмкіншіліктерінің  бірі  – 
құрылған  құжатқа  мәтінді  қосуға  болады,  яғни  экраннан  түсірілген  суретпен  емес  құжатпен  тікелей 
жұмыс жасаймыз.  
Үшінші режим — тақтаның интерактивті режимдегі жұмысы. 
Сабақтарды  жүргізуде  өткен  материалды  қайталау  қажет,  сондай  жағдайда  интерактивті 
тақтаның сілтеме жасауға арналған компонентін қолдануға болады.  Бұл  компонент арқылы Microsoft 
Office  құралдары  арқылы  құрылған  құжаттарға,  графиктік  редакторлардың  немесе  программалау 
ортасының  көмегімен  құрылған  файлдарға,  интернет  беттеріне    сілтемелерді  ұйымдастыруға 
мүмкіншілік береді. 
Қазіргі  заман  оқытушыдан  тек  өз  пәнінің  терең  білгірі  болуы  емес,  тарихи  танымдық,  педа-
гогикалық  –  психологиялық  сауаттылық,  саяси  экономикалық  білімділік  және  ақпараттық  сауаттылық 
талап  етілуде.  Ол  заман  талабына  сай  білім  беруде  жаңалыққа  жаны  құмар,  шығармашылықпен 
жұмыс істеп, оқу мен тәрбие ісіне еніп, оқытудың жаңа технологиясын шебер меңгерген жан болғанда 
ғана білігі мен білімі жоғары жетекші тұлға ретінде ұлағатты саналады. 
Қазіргі  білім  беру  жүйесін  ақпараттандырудың  негізгі  мақсаты  білім  алушылардың  ақпараттық 
мәдениетін  қалыптастыру.  Осы  мақсатты  орындау  барысында  оқушылардың  ақпараттық  мәдениетін 
қалыптастыруда жаңа әдістерді қолдану қажеттілігі туындап отыр.  
XXI  ғасыр  –  ақпарат  ғасыры  болғандықтан  адамзатқа  компьютерлік  сауаттылық  қажет.  Бүгінгі 
таңда  сабақты  компьютер,  интерактивті  құралдардың  көмегімен  оқыту  нәтижелерін  зерттеудегі 
ғылыми  проблемаларды  шешу  ең  басты  орын  алады.  Соңғы  жылдары  компьютерлік,  телекомму-
никациялық  техника  мен  технологиялардың  қоғам  өміріндегі  ролі  мен  орнында  түбегейлі  өзгерістер 
болды.  Ақпараттық  және  телекоммуникациялық      технологияларды  игеру  қазіргі  заманда  әрбір  жеке 
тұлға  оқу  және  жазу  қабілеті  сияқты  сапалармен  бірге  қатарға  және  әрбір  адам  үшін  қажетті  шартқа 
айналды. 
Ғылым    мен  техниканың  даму  қарқыны  оқу  –  ағарту  саласының  оқыту  үрдісіне  жаңа  техноло-
гиялық әдістер оның ішінде интерактивті құралдарды кең көлемде қолдануды қажет етеді. [3] 
«Қазіргі  заманда  жастарға  ақпараттық  технологиямен  байланысты  әлемдік  стандартқа  сай 
мүдделі жаңа білім беру өте қажет» деп, Елбасы атап көрсеткендей жас ұрпаққа білім беру жолында 
ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор. 
Компьютер және интерактивті құралдар арқылы жасалып жатқан оқыту процесі білім алушының 
жаңаша  ойлау  қабілетін  қалыптастырып,  оларды  жүйелік  байланыстармен  заңдылықтарды  табуға 
итеріп, нәтижесінде — өздерінің кәсіби потенциалдарының қалыптасуына жол ашу керек. Бүгінгі таң-
дағы  ақпараттық  қоғам  аймағында,  білім  алушылардың  ойлау  қабілетін  қалыптастыратын  және  ком-
пьютерлік  оқыту  ісін  дамытатын  жалпы  заңдылықтардан  тарайтын  педагогикалық  технологияларды 
ғана тиімді деп санауға болады. 
Білім  алушылардың  интерактивті  құралдар  көмегімен  қалыптасатын  және  жүзеге  асырылатын 
ойлау қабілеті бұрынғы технологиялар арқылы берілетін ойлау жүйесінен өзгеше болатындықтан, тек 
ойлау қабілеті түсінігі ғана емес, қабылдауы, есте сақтауы жоғарғы деңгейде болады. 
 
Әдебиеттер: 
1. М.  Ғалымжанова.  «Ақпараттық  коммуникациялық  технологияларды  пайдалану  арқылы  білім 
беру деңгейін көтеру». «Информатика негіздері» журналы  №3 – 2014 ж. 
2. Сұрауымбетова  Р.  «Білім  беру  деңгейін  көтеруде  ақпараттық-коммуникациялық  технология-
лардың рөлі». «Информатика негіздері» журналы №2 – 2012 ж. 
3. Ақпараттық-коммуникациялық  технологияларды  пайдалану  арқылы  білім  беру  деңгейін 
көтеру//Информатика негіздері. 2010 ж. №3 
4. Г.Байтилеуова.  Ақпараттық технологиялардың тиімділігі. Қазақстан мектебі,  № 6, 2013 ж.   
5. Интернет материалдары “Google”, “Mail.ru”  сайттары 
 
 

ҒЫЛЫМ, БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ПРАКТИКАДА АҚПАРАТТЫҚ  ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ДАМУ ЖОЛДАРЫ 
ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В НАУКЕ, ОБРАЗОВАНИИ И ПРАКТИКЕ 
 
285 
 
УДК 621.431:66.069.82 
 
МЕХАТРОННЫЕ ПРИВОДЫ ДЛЯ КЛАПАНОВ ГРМ ДВС 
 
Жикеев  А.А.  –  кандидат  технических  наук,  научный  руководитель,  ст.преподаватель,  Ко-
станайский государственный университет им. А.Байтурсынова 
Гельметдинов  З.З.  –  магистрант,  Костанайский  государственный  университет  им.  А.Бай-
турсынова  
 
В  данной  статье  рассмотрены  некоторые  существующие  проблемы  по  улучшению  эколо-
гических,  экономических  и  энергетических  характеристик  ДВС,  в  частности  газораспредели-
тельный  механизм.  Приведены  примеры  технологий,  внедренных  в  данную  сферу.  Представлена 
модель мехатронного привода клапана, его устройство и принцип действия, преимущества перед 
механическими системами ГРМ.  
 
 
Газораспределительный механизм
 
 (далее ГРМ) - это механизм, управляющий фазами газо-
распределения
 в 
двигателе  внутреннего  сгорания  (далее  ДВС),  к  примеру,  в  автомобиле.  Зачастую 
состоит из одного или двух распределительных валов, механизмов привода к этим валам, впускные и 
выпускные  клапана  для  открытия  и  закрытия  отверстий  в  камеру  сгорания,  а  так  же  передаточных 
деталей — толкателей, штанг, коромысел и некоторых вспомогательных деталей. Вращение привода 
распредвала составляет половину от скорости вращения коленчатого вала.  
 
 
Рис. 1. Газораспределительный механизм 
 
На  рис.  1.  изображен  схематично  ГРМ  в  том  соотношении,  как  он  установлен  в  ДВС.  Колен-
чатый  вал  и  его  шестерня  (4)  через  ремень  привода  (3)  передает  вращение  на  шестерню  распре-
делительного  вала  (1).  Кулачки  на  распредвале  преобразуют  вращательное  движение  вала  в  возв-
ратно-поступательное движение клапанов впуска и выпуска (5). Натяжной ролик (2) служит для регу-
лирования натяжения ремня привода [1, c.12]. 
Достижения в сфере синтеза новых видов материалов и микроэлектроники открывают границы 
для  создания  и  применения  устройств  для  управления  различными  процессами,  протекающими  в 
двигателе автомобиля, получая при этом улучшенные показатели в экономическом, экологическом и 
энергетическом  направлениях.  Эти  усовершенствования  достигаются  путем  внедрения  программно-
управляемых систем в типичные механические узлы ДВС. 
Одним из вышеуказанных процессов является работа механизма ГРМ ДВС. Одной из главных 
задач  в  совершенствовании  его  рабочих  характеристик  является  управление  фазами  газораспре-
деления.  Эту  проблему  частично  можно  решить  путем  усложнения  механики  распредвала,  т.е.  при-
менение раздвигающегося вала, кулачков иного профиля. Но и тут существует ряд проблем, связан-
ных со сложностью изготовления подобных конструкций и их малой надежности в ходе эксплуатации 
ДВС. 
Типичный недостаток ДВС с механическим ГРМ – это необходимость нахождения опытным пу-
тем  нужного  соотношения  фаз  распределения  газов  и  профиля  распредвала  с  оптимальной  конст-
рукцией для конкретного двигателя. 
На  сегодняшний  день  существуют  ГРМ  с  изменяемыми  фазами  распределения  газов.  Неко-


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   56




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет