Балалардағы қант диабетінің алдын алу

Ұйқы безі асқазанның жоғарғы жағында орналасқан. Сыртқы түрі тапанша тәрізді болғанымен өте нәзік клеткалардан тұрады. Бұл өзі аралас бөліп шығару безі болып табылады. Өйткені сыртқа ас қорыту ферменттерін және ішке, қанға гормондар бөліп шығарады. Олар: А,В,С,Д,Е,Ғ болмаса РР. Осы клеткалар бірігіп Лангерганс (ұйқы безінің аралшығы деп аталады) аралшаларын құрайды. Мұның Лангерганс атымен аталуының өзіндік сыры бар. Ғалым 1869 жылы осы аралшаларды алғаш рет тауып, олардың атқаратын қызметтері туралы жазған болатын. Бұл аралшалар ұйқы безі көлемінің 1,5 процентін құрайды. Диаметрі 50-ден 400 миллиметрге жетеді. Ересек адамның ұйқы безінде 170 мыңнан 2 млн-ға дейін аралша болады.

Нәрестенің ұйқы безі өте кішкетнай ұзындығы 4-5 см, салмағы 2-3 г, ал 4-5 айда екі есе, 3 жаста – 20г, ал 10- жаста – 30 грамға жетеді де ұйқы безі аралас сөлініс безге жатады.

Негізгі қызмет атқаратын инсулин мен глюкагон гормондары. Әсіресе инсулин гормоны адам ағзасында өте маңызды қызметке ие, яғни ұлпалардың көмірсутегін жақсы қорытылуына көмектеседі. Сол арқылы белок пен майдан түзілетін қант құрамын азайтады. Сонымен қатар инсулин ағзадағы артық қантты (глюкозаны) бауырдағы көмірсутегі қорына (глюкогенге) айалдырып отырады. Ал глюкоген осы құбылыстарға қарама-қарсы әсер етеді. Сондықтан осы екі гормонның ұйқы безі қызметіне ықпалы зор.