2. Инвестициялау кезеңінің аудитін жүргізудің ақпараттық көзі.
Аудитор, аталған факторлар сақталатын жобаға терең қаржылық талдау жасаумен қатар, бизнес – жоспары мәліметтері бойынша тәуекелдіктің алдын алатын мүмкін жолдар мен әдістерді талдаумен қатар, оның негізгі факторларын баяндау жүргізілуі қажет тәуекелдікке талдау жүргізеді. Тәуекелдікті талдауда отандық және шетелдік инвесторлар бірдей ақпараттық жағдайда болуы керек және жалпы тәуекелдік үлесін саналы түрде қабылдау керектігімен де маңызды.
Бақылау процедураларын жоспарлауда аудиторлық тексерудің бағытын айқындап, іс-қимылдың жүйелі дәйектілігін, қажетті дәлелдер алу көзін анықтау керек. Аудиторлық тәуекелділікті қысқарту мен нақты шараларды реттеу мақсатымен арнайы инвестицияларды тексеру бағдарламасын жасау ұсынылады (10-кесте).
Кесте-10. Инвестицияны аудиторлық тексеру бағдарламасы
Аудит рәсімдері (процедуралары)
|
Ақпарат көздері
|
1
|
2
|
Инвестиция. баланста көрсетудің дұрыстығын тексеру
|
Баланс, Бас кітап
|
Инвестицияның аналитикалық және синтетикалық есебі мәліметтерінің сәйкестігін тексеру
|
Бас кітап, 12 журнал-ордер; бастапқы құжаттар
|
Қаржылық инвестицияларды жіктеудің дұрыстығын тексеру
|
Бастапқы құжаттар
|
Инвестиция құнын бағалаудың дұрыстығын тексеру
|
Шарттар, сатып алу-сату актілері, төлем тапсырмалары, жүкқұжаттар
|
1
|
2
|
Бағалы қағаздардың бар екендігі мен сақталу орнын аныктау
|
Бағалы қағаздар есеп кітабы, акционерлер реестрі, сату-сатып алу актісі, төлем тапсырмалары, акциялар, сертификаттар, облига-циялар, куәліктер, жүкқұжаттар және т.б.
|
Бағалы қағаздар алу жөніндегі
|
1, 2, 3, 4, 6, 7, 8 журнал-ордерлері;
|
бухгалтерлік жазулардың дұрыстығын тексеру
|
Бас кітап
|
Бағалы қағаздарды сату мен номи-
|
•1, 2, 3, 4, 6, 7, 8 журнал-ордерлері;
|
налды құны арасындағы айырманы есептен шығарудың дұрыстығын тексеру
|
Бас кітап
|
Қаржылық инвестициялардың істен шығуын есепте көрсетудің дүрыстығын тексеру
|
12 журнал-ордер, Бас кітап
|
Басты заңды тұлғаларға кәсіпорынның қарыз беру зандылығын тексеру
|
Шарттар, есеп айырысу-төлем құжаттары
|
Жоспарлау процесінде аудитор аудит инвестициясының жалпы жұмыс бағдарламасына кіргізу үшін мынадай мәселелерді анықтай алады:
Бағалы қағаздардың сақталуына жауапты адамдармен толық жауапкершілік туралы шарт бар болуын тексеру.
Бағалы қағаздар есебін үстаушылардың тізілімі (реестр) бар болуын тексеру.
Қаржылық есеп беру мен бухгалтерлік есеп регистрінің көрсеткіштері сәйкестегінің аудиті.
Инвестиция есебі бойынша бастапқы құжаттарды ресімдеу аудиті.
Бухгалтерлік есеп шоттарында шаруашылық операцияларын көрсетудің дұрыстығын тексеру.
Инвестицияны түгендеп өткізудің дүрыстығын тексеру.
Инвестиция кұрамында ескерілетін объектілер және оларды өтеу мерзімінің (кіріс алу мерзімінің) сәйкестігі және оларды есепте көрсету.
Инвестицияның аналитикалық есебін ұйымдастыру.
Инвестицияға меншіктілік құқын растайтын құжаттардың бар болуы.
Бағалы қағаздардың сатылым құнын белгілеудің дұрыстығын тексеру.
Бағалы қағаздардың сатылым құнын олардың істен шыққандағы атаулы құнына дейін жеткізудің дұрыстығы.
Бағалы қағаздарды істен (есептен) шығу және бухгалтерлік есеп пен салық салу мақсаттары үшін қаржылық нәтижелерін есептен шығару жөніндегі операцияларды көрсету.
Жеке мәселелерді қосымша тексеру үшін басқа аудиторларға берілетін құжаттар пакетін қалыптастырып жасау.
Аудиторлық есепті кұру мен оның топ басшысына ұсыну.
Инвестиция аудитіне кіріскенде аудитор ақпараттың негізгі көзін айқындауы тиіс. Бұл жағдайларда ақпарат көздері бірнеше болуы мүмкін.
1. Инвестиция есебі бойынша бастапқы есептік құжаттама түрлері:
- бағалы қағаздарды қабылдау-тапсыру құжаты;
- бірлескен іс-қызметке салымдарды қабылдау-тапсыру құжаты;
- басқа ұйымдарға аударылған салымдар сомасына куәлік;
- банк көшірмелері;
- кірістік кассалық ордер;
- шығыстық кассалық ордер;
- төлем тапсырмасы.
2. Мәмілелер бойынша тараптардың міндетемелерін белгілейтін құжаттар түрлері:
- кұрылтайшылық шарт;
- бағалы қағаздарды сату-сатып алу шарты;
- бағалы қағаздар банкілері;
- қарыз шарты;
- бірлескен іс-қызметтуралы шарт;
- бағалы қағаздарды кепілге қою шарты;
- депозиттік салым.
3. Түгендеу бойынша бастапқы есептік қүжаттама түрлері:
- түгендеу (тұрақты істейтін, жұмыс) комиссиясының құрамы туралы бұйрық (қаулы, өнім);
- түгендеу анықталған нәтижелердің тізімдемесі (ведомосі);
- құнды қағаздарды түгендеу тізілімі (актісі);
4. Шаруашылық жүргізетін субъектілерге инвестиция есебі бойынша шаруашылық операцияларын көрсету үшін қолданылатын есеп регистрлері:
Достарыңызбен бөлісу: |