Басқару экономикасы
Нарықтық қосылған құн және экономикалық қосылған құн
жүктеу/скачать 1,31 Mb.
|
treatise75256
| 1.2.4. Нарықтық қосылған құн және экономикалық қосылған құн
Жоғарыда акционерлер дәулеттілігін бағалағанда қаржы биржасының есебінен алған акция бағасын шығарылған акциялар санына көбейттік. Нәтижесінде нарықтың бағалауы бойынша компанияның құнын көрсететін барлық акцияның ағымды құнын есептелінді. Алайда бұл көрсеткіш компания жасаған дәулеттілікті көрсетпейді. Акционерлер акцияның ағымды құнынан артық күрделі қаржы жұмсалды деп ұйғарайық. Онда компания акционерлердің дәулетінің бір бөлігі «жойылды» деген сөз. Бұл жерде маңыздысы акцонерлердің инвестициясы бүгін қанша тұратындығы, акцияларды бастапқыда сатып алғанда олар корпорацияға қандай үлес қосты. Қаржыгерлер арасында және көп корпорацияларда жаңа көрсеткіш – нарықтық қосылған құн (НҚҚ) (Market Value Added (MVA) – кең таралуда. НҚҚ компанияның нарықтық құны мен компанияға инвесторлар салған капиталдың ацырмасы болып келеді. Компанияның нарықтық құны өзінің ішіне өзінің меншікті капиталының және міндеттерінің құнын кіргізеді. Капитал өзінің ішіне компанияның бухгалтерлік балансындағы міндеттер мен өзінің меншікті капиталының қалдық құнын плюс бастапқы көлемін ұлғайтатын түзетулерді кіргізеді. Бұл түзетулерге ҒЗСКЖ арналған шығындар, оларды өткен жылдарда болғандарын жинайды және амортизациялайды. Сонымен, нәтижесінде корпорацияға салынған капитал міндеттер мен өзінің меншікті капиталының жай қалдық құнынан артық болып шығады. Корпорацияның нарықтық құны әрқашанда оң болғанымен, НҚҚ оң да, теріс те болуы мүмкін, ол корпорацияның нарықтық құны инвесторлар салған капиталдан артық болуына тәуелді. Егер компанияның нарықтық құны салған капиталдан аз болса инвесторлардың дәулетінің «азайғаны». Тағы бір Штерн Стюарт әзірлеген көрсеткіш экономикалық қосылған құн (ЭҚҚ) (Economic Value Added (EVA) деп аталынады. ЭҚҚ келесі жолмен есептелінеді: ЭҚҚ = қосынды капиталға деген пайда – капитал бағасы х қосынды капитал. Егер есеп нәтижесі оң болса, онда компания инвестор талабынан көп табыс тапқан, бұл жағдайда инвестордың дәулеті ұлғайады. Егер капитал бағасы пайдадан асып түссе, онда оның дәулеті жойыла бастағаны. Халықаралық аспект. Жоғарыда суреттелген фирма мақсаттарының моделі көбінесе АҚШ жұмыс істейтін фирмаларға тән. Басқа елдерде фирмалар көп себептерге байланысты басқа мақсаттарды көздейді деп айтылады. Акционерлердің мүддесінен басқа қоғам, үкімет, қызметкерлер және де басқа топтардың мүдделері ескеріледі. Кейбір елдерде директорлар кеңесінде кәсіподақтар қатысады. Мұндай жайды ескерген маңызды, бірақ оларды фирманың қызметін шектейтін фактор ретінде ұғынуға болады. Ал максималдау моделі барлық жағдайда талдау жүргізуде қажет. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|