Басқару ғылымының даму тарихы
М. Мескон, менеджментте биліктің түрлері
жүктеу/скачать 36,48 Kb.
|
| 2. М. Мескон, менеджментте биліктің түрлері
Менеджмент (ағылш. management – басқару, басқару жүйесі) – әртүрлі кәсіпорындардың тиімділігін арттыруға бағытталған қазіргі заманғы технологиялардың, принциптердің, әдістердің, басқару құралдары мен нысандарының жиынтығы. Менеджмент процесс ретінде ұсынылады, соңғы немесе оның қорытынды нүктесі алынған өнімдер мен қол жеткізілген нәтижелер түріндегі нақты нәтиже болып табылады. Менеджмент – құрылымы оған кіретін ресурстарды өңдеуге және оларды түпкілікті нәтижеге айналдыруға бағытталған жекелеген бөліктерден, элементтерден тұратын жүйе. Басқару функциялары – әртүрлі әдістермен, әдістермен, жұмысты ұйымдастырумен және қызметті бақылаумен жүзеге асырылатын басқару қызметінің белгілі бір түрі. Басқару тұрғысынан, адамдарды ынталандыру – олардың мінез-құлқына әсер ету әрекеті деп айтқан болсақ, көптеген жағдайда, жетекшілік – басқалардың мінез-құлқына ықпал ету әрекеті. Жетекшілік – процесс ретінде топтың немесе ұйымның мақсаттарын қалыптастыру, осы мақсаттарға жету арқылы мінез-құлықты ынталандыру және топтық немесе ұйымдық мәдениетті анықтауға көмектесуде мәжбүрлеусіз өз ықпалын пайдалану; мінез ерекшелігі ретінде көшбасшы деп есептелетін тұлғаларға тән қасиеттер жиынтығы. Жетекшілер – күш қолданбастан басқалардың әрекеттеріне ықпал ете алатын; басқалар көшбасшы ретінде қабылдаған тұлғалар. Басқару мен жетекшілік етене байланысты, бірақ әрқайсысының өзіндік нақты ерекшеліктері де бар. Менеджерлер мен жетекшілер күн тәртібін құруда, күн тәртібіндегі мақсаттарға қол жеткізуде, жоспарларды жүзеге асыруда ерекшеленеді және олардың қол жеткізетін нәтижелері де әртүрлі. Тиімді жұмыс істеу үшін ұйымдарға басқару да, жетекшілік те қажет. Жетекшілік – өзгеріс жасау үшін, ал басқару – ұйымдасқан нәтижелерге жету үшін керек. Басқару жетекшілікке ұштасқан кезде өзгерістерге жетелейді, ал жетекшілік пен басқару үйлесім тапқанда, ұйым нығая түседі. Жетекшілік етуді толық түсіну үшін билікті түсіну қажет. Билік – басқа адамдардың мінезқұлқына ықпал ету қабілеті. Ұйым құрылымында әдетте бес түрлі билік бар: заңды, марапат, мәжбүрлеу, референт және эксперт билік. Заңды билік – ұйымдастырушылық иерархиясы арқылы ұйымның шешімімен берілетін, белгілі лауазымды адамдарға тиесілі билік. Марапаттауға негізделген билік – еңбекақыны көтеру, бонустар, жұмысқа алу туралы ұсыныс, мақтау, қадірлеу және қызықты тапсырмалар сияқты марапаттау немесе олардан қалыс қалдыру пәрмені. Мәжбүрлеуге негізделген билік – психологиялық, эмоциялық немесе дене күшімен қорқыту арқылы көндіру. Референт билік – сәйкестендіруге, имитациялауға, адалдыққа немесе харизмаға негізделген жеке адамның күші. Эксперт билік – менеджерлер қолындағы ақпарат немесе тәжірибе негізінде жүзеге асыратын жеке билік. жүктеу/скачать 36,48 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|