Басшылар тобы басшыдан және, өз кезегiнде олар да басшы болуы мүмкiн, оның тiкелей қарамағындағылардан тұрады. Жұмысшы (мақсатты) топ

Бейресми топқа енудiң ең басты себебi адамдардағы ең күштi сезiм қажеттiлiктерiнiң бiрi - қатыстылық сезiм қажеттiлiгiн - қанағаттандыру болып табылады.

Ең жақсысы бағыныштылар өз мәселелерiн шешу немесе кеңес алу үшiн өзiнiң тiкелей басшысына еш қысылмастан өтiнiшпен баратындай мүмкiндiкке ие болуы керек. Егер де олай болмаса, басшы өзiнiң қарамағындағылармен қарым-қатынасын мұқият талдауы тиiс.

Қорғанысқа деген саналы қажеттiлiк адамдардың қайсыбiр топқа енуiнiң маңызды себебi болып отыр.

Адамдар олардың айналасында, әсiресе, егер бұл олардың жұмысына қатысты болса, не болып жатқандығын бiлгiсi келедi. Сонда да көптеген ресми ұйымдарда iшкi байланыс жүйесi бiршама әлсiз, ал кейде басшылық өз қарамағындағылардан кейбiр ақпаратты әдейi жасырады. Сондықтан да бейресми ұйымға қатыстылықтың маңызды себептерiнiң бiрi ақпаратты алудың бейресми арнасы өсектерге қол жеткiзу болып табылады.

Адамдар бейресми топтарға көбiне өзiне ұнайтындарға жақынырақ болу үшiн қосылады.

Бейресми ұйымдардың даму процесi мен адамдардың оларға кiру себептерi оларды ресми ұйымдарға бiр мезгiлде әрi ұқсайтын, әрi ұқсамайтын ететiндей қасиеттердiң пайда болуына жағдай жасайды. Ресми ұйымның тиiмдiлiгiне күштi ықпал ететiндiктен, басқаруға тура қатысы бар бейресми ұйымдардың негiзгi сипаттамаларына мыналар жатады:

Әлеуметтiк бақылау. Бейресми ұйымдар өз мүшелерiне әлеуметтiк бақылау жүргiзедi. Осы бағыттағы алғашқы қадам нормалардың, яғни жарамды және жарамсыз мiнез-құлықтың топтық эталондарын, орнату және бекiту болып табылады. Топқа қабылдану және онда өз жағдайын сақтап қалу үшiн тұлға осы нормаларды сақтауы тиiс.

Өзгерiстерге қарсылық. Бейресми ұйымдарды адамдар сондай-ақ олардың бөлiмiнде немесе ұйымында iс жүзiнде болған немесе болуы мүмкiн өзгерiстердi талқылау үшiн де пайдалана алады. Бейресми ұйымдарда өзгерiстерге қарсылық тенденциясы байқалады. Көбiне ол бейресми ұйымның одан әрi өмiр сүруiне өзгерiстер қатер төндiруi мүмкiн екендiгiмен түсiндiрiледi.

Бейресми лидерлер. Ресми ұйымдар сияқты, бейресми ұйымдардың да өз лидерлерi болады. Бейресми лидер ресми ұйымның лидерi сияқты билiкке жетiп және оны топтың өзге мүшелерiне қатысты қолдана отырып, өзiнiң жағдайына ие болады.

Кез келген ұйымда ресми топтар бейресми топтармен тығыз әрекеттеседi. Ресми және бейресми топтардың әрекеттестiгiн Хоманс үлгiсi түсiндiредi. Бұл үлгiде қызмет түрлерi ретiнде адамдар орындайтын мiндеттер ұғынылады. Осы мiндеттердi орындау барысында адамдар өзара әрекеттеседi, ол өз кезегiнде бiр-бiрiне және басшылыққа қатысты оң және терiс эмоциялардың пайда болуына жағдай жасайды. Бұл эмоциялар адамдар өз қызметiн қалай жүзеге асырып, болашақта қалай әрекеттесетiндiгiне ықпал етедi. Хоманс үлгiсi басқару процесiнен, яғни әрекеттестiктi тудыратын тапсырма мен мiндеттерден, қалай бейресми топтар туындайтындығын көрсетедi. Ол ресми ұйымның тиiмдiлiгiне ықпал ететiн бейресми ұйымды басқару қажеттiлiгiн атап өтедi.