Бейорганикалыќ Ќосылыстардыѕ негізгі кластары

Шығарылуы. Молекуладағы байланыс еселігін екі азот атомының сыртқы атомдық орбитальдарынан түзілген молекулалық орбиталдар арқылы анықтаймыз. (Ішкі МО байланыс энергиясына қатысы жоқ). Түзілген молекулалық орбитальдарда электрондар орбитальдардың энергетикалық ретіне қарай, Паули принципі мен Хунд ережесін сақтап орналасады:

σ2s<σ^*2s<π2p_z=π2p_y<σ2p_x<π^∙2p_z=π2p_z<σ^∙2p_x

(Ғ_х және О_z үшін орын ауысу бар: -σ2p_x<π2p_z=π2p_y)

N 1s²2s²2p³

N₂ (σ2s)² (σ^∙2s)² (π2p_z)² (π2p_y)² (σ2p_x)²

Мысал 2. Ғ₂ молекуласы мен Ғ₂⁺ ионының магниттік қасиеттері мен байланыс еселіктерін салыстырыңыз. Электрондық формулаларын жазыңыз.

Шығарылуы. Сызбанұсқада фтор атомдарының АО көрсетілмеген.

Молекулалық орбитальдар	Ғ2	Ғ2+
σбос2рх	-	-
πбос2ру πбос2рz	↓↑ ↓↑	↓↑ ↓
σбос2рх	↓↑	↓↑
πбайл2ру πбайл2рz	↓↑ ↓↑	↓↑ ↓↑
σбос2s	↓↑	↓↑
σбайл2s	↓↑	↓↑

Ғ₂ формуласы диамагнитті – жұптаспаған (дара) электрон жоқ, Ғ₂⁺ парамагнитті – жұптаспаған электрон бар.
1. Инертті газдардың біратомдылығын қалай түсіндіруге болады? Неонды қатты қоздырғанда Ne₂⁺ бөлшегінің түзілу мүмкіндігіне қалай қарайсыз?

2. Нейтрал молекулалары молекулалық ионға ауысқанда N₂→N₂⁺ және О₂→О₂⁺ байланыс еселігі мен байланыс энергиясы қалай өзгереді?

3. Мына молекулалар а) В₂, С₂, N₂; ә) N₂, O₂, F₂ қатарларымен б) В₂⁺, С₂⁺, N₂⁺; в) N₂⁺, O₂⁺, F₂⁺ молекулалық иондар қатарларында байланыс еселігі мен байланыс энергиясы қалай өзгереді?

4. Мына бөлшектер қатарында магниттік қасиет қалай өзгереді: О₂⁺ –О₂–О₂^- –О₂^2-?

5. Мына бөлшектер қатарында байланыс еселігі мен магниттік қасиет қалай өзгереді: N₂⁺ – N₂ – N₂^-?

6. СО молекуласынан бір электрон бөлініп шықса байланыс әлсірейді, ал NO молекуласынан электрон бөлінсе байланыс күшейеді. Бұл неліктен?

7. NO⁺, NO және NO^- бөлшектерінің МО энергетикалық диаграммаларын жасап, байланыстың энергиясымен еселігін салыстырыңыз.