Бейорганикалыќ Ќосылыстардыѕ негізгі кластары

Шығарылуы. M(NaOH) = 40 г/моль, V = 250 мл = 0,25 л,

Калий дихроматының 14,7 г өлшендісін көлемі 500 мл өлшеуіш колбаға салып, тұзды судың аз мөлшерінде ерітіп аламыз. Содан кейін колбаның мойнындағы сызыққа дейін су құйып, аузын жауып, араластырамыз.

мұндағы m – еріген зат молекуласы, г;

М_э – оның эквиваленттік молярлық массасы, г/моль;

M – оның молярлық массасы, г/моль;

V – ерітіндінің көлемі, л.

Молярлық және нормальдық концентрацияларды анықтайтын формулаларды салыстырсақ:

Э = 1 моль жағдайда С_М = С_Н.

Бірнегізді қышқылдар (HCl, HNO₃ т.б.), (NаОН, КОН т.б.) және катион мен аниондары бірзарядты тұздар (KCl, NaNO₃ т.б.) үшін С_М = С_Н.

Мысал 6. Тығыздығы ρ=1,615 г/мл 70%-дық Н₂SO₄ ерітіндісінің молярлық және эквиваленттік молярлық концентрацияларын (нормальдық) есептеңіз.

61,92 мл ерітіндіде 70 г Н₂SO₄ бар

Ж. Ерітіндінің моляльдығы С_Мл – 1 кг еріткіштегі еріген заттың моль санын көрсетеді. Өлшем бірлігі: моль/кг.

мұндағы m₁ – еріткіштің массасы, г;

m₂ – ерітіндінің массасы, г;

m₃ – еріген заттың массасы, г;

n – еріген зат мөлшері, моль;

M – еріген заттың молярлық массасы, г/моль.

С_Мл = 1; 2; 0,1; 0,01 моль/1000 г ерітінділер бір-, екі-, деци- және сантимольды деп аталады.

Мысал 7. Массасы 200 г KNO₃ ерітіндісінде 50,5 тұз бар. Осы сулы ерітіндінің моляльдық концентрациясын табыңыз.

Мысал 8. Тығыздығы 1,14 г/мл 20%-дық H₂SO₄ ерітіндісі берілген. Осы ерітіндінің С_М, С_Н, С_Мл табыңыз.

Шығарылуы. С_М және С_Н табу үшін 1 л ерітіндінің массасын білу қажет.

m_ер-ді = V_ер-ді ∙ ρ = 1000 ∙ 1,14 = 1140;

m_ер-ді = 1140 г

100 г ерітіндіде 20 г H₂SO₄ бар

M(H₂SO₄) = 98 г/моль; M_Э(H₂SO₄) = 49 г/моль.

немесе С_Н = С_М ∙ 2 = 2,33 ∙ 2 = 4,66.

С_Мл анықтау үшін 1000 г еріткіштегі еріген заттың массасы мен зат мөлшерін табуымыз керек.

100 г 20% H₂SO₄ ерітіндісінде 20 г H₂SO₄ және 80 г су бар.

Олай болса

80 г суда 20 г H₂SO₄ бар

З. Массалық үлес ω(%), молярлық концентрация С_М, эквиваленттік молярлық концентрация С_Н және моляльдық концентрациялар С_Мл арасындағы байланысты көрсететін формулалар:

мұндағы ρ – ерітіндінің тығыздығы, г/см³;

ω – ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесі, %;

М – еріген заттың молярлық массасы, г/моль;

М_Э – еріген заттың эквиваленттік молярлық массасы, г/моль.

И. Титр Т – еріген зат массасының ерітінді көлеміне қатынасын көрсетеді. Өлшем бірлігі: г/мл.

мұндағы m – еріген заттың массасы, г;

V – ерітіндінің көлемі, мл;

М_Э – эквиваленттік молярлық масса, г/моль;

С_Н – эквиваленттік молярлық концентрация, моль/л.

Мысал 9. Сода ерітіндісінің (Na₂CO₃) 150мл көлемінде 7,5 г сода бар. Осы ерітіндінің титрін анықтаңыз.