Бейсаналықтың философиядағы негізгі концепциялары

Бейсаналықтың философиядағы негізгі концепциялары (З.Фрейд, К.-Г.Юнг)

Бейсаналық – адамның жүріс-тұрысында өзінен-өзі сананың қатысуынсыз, ойланбай, дағды бойынша іс-қимылдар жасау қасиетінің барлығы индивидтің өзінің білуінсіз өтетін, іске асатын психикалық қызметінің әртүрлі формаларының жиынтығы. Бейсаналық мәселесі философия тарихында өзіне көп назар аударған. Антикалық дәуірде (Платон), ортағасырлықта, Жаңа заманда (Кант, Шеллинг, т.б.) ол туралы әр алуан пікірлер айтылды. Бейсаналықты жаңа зерттеу деңгейі З.Фрейд және оның шәкірттерінен басталды.

Бейсаналық – адамның жүріс-тұрысында өзінен-өзі сананың қатысуынсыз, ойланбай, дағды бойынша іс-қимылдар жасау қасиетінің барлығы индивидтің өзінің білуінсіз өтетін, іске асатын психикалық қызметінің әртүрлі формаларының жиынтығы. Бейсаналық мәселесі философия тарихында өзіне көп назар аударған. Антикалық дәуірде (Платон), ортағасырлықта, Жаңа заманда (Кант, Шеллинг, т.б.) ол туралы әр алуан пікірлер айтылды. Бейсаналықты жаңа зерттеу деңгейі З.Фрейд және оның шәкірттерінен басталды.

Фрейдтің айтуынша, бейсаналық процестер индивидтің жүріс-тұрысына әсер ете алады, тіпті оның өзі олар туралы ештеңе хабарлай алмаса да. Фрейд бойынша,

Фрейдтің айтуынша, бейсаналық процестер индивидтің жүріс-тұрысына әсер ете алады, тіпті оның өзі олар туралы ештеңе хабарлай алмаса да. Фрейд бойынша,

1) бейсаналық – бұл "белсенді байқалатын және сонымен бірге сол адамның санасына жетпейтін" психикалық процестер;

2) бейсаналық – адам психикасының негізгі және еңмазмұнды жүйесі бұл жүйе рахаттану принципімен реттеледі және өзіне танымсыздығымен, әлеуметсіздігімен және т.с.с. сипатталатын әртүрлі туа біткен және ығыстырылған элементтерді құштарлықтарды, импульстерді, тілектерді, мотивтерді, ұстанымдарды, ұмтылыстарды, кешендерді және басқаларды кірістіреді.

барлық адамдар үшін ортақ бейсаналық бейнелер — архетиптер бар деп санады. Олар барлық адамзаттың "күнәларында" — мифтерде, аңыздарда, ертегілерде көрінеді, онда әр түрлі жағдайларда мінез-құлықтың негізгі үлгілері қойылады. Бұл үлгілер бала кезінен бастап сіңіріледі, содан кейін автоматты түрде әлеуметтік қызметте бейсаналы түрде көрсетіледі. Кешендер мен архетиптерден басқа, оларды орындау кезінде сана тартылмайтын қарапайым автоматты әрекеттер да бейсаналыққа жатады. Жеке сана ұжымдық бейсаналық негізінде ғана болуы мүмкін. Сана мен ұжымдық бейсаналық арасындағы арақатынас К. Г. Юнгпен ашылды.

барлық адамдар үшін ортақ бейсаналық бейнелер — архетиптер бар деп санады. Олар барлық адамзаттың "күнәларында" — мифтерде, аңыздарда, ертегілерде көрінеді, онда әр түрлі жағдайларда мінез-құлықтың негізгі үлгілері қойылады. Бұл үлгілер бала кезінен бастап сіңіріледі, содан кейін автоматты түрде әлеуметтік қызметте бейсаналы түрде көрсетіледі. Кешендер мен архетиптерден басқа, оларды орындау кезінде сана тартылмайтын қарапайым автоматты әрекеттер да бейсаналыққа жатады. Жеке сана ұжымдық бейсаналық негізінде ғана болуы мүмкін. Сана мен ұжымдық бейсаналық арасындағы арақатынас К. Г. Юнгпен ашылды.

Юнг мәлімдегендей, жеке сана ғана бірлесіп өмір сүре алады ұжымдық бейсаналық. Бұл бейсаналық деңгейде, әрбір адам туралы мұра адамдардың ұрпақ мыңдаған рухани тәжірибесі болып табылады. Оларға мыналар жатады:

Юнг мәлімдегендей, жеке сана ғана бірлесіп өмір сүре алады ұжымдық бейсаналық. Бұл бейсаналық деңгейде, әрбір адам туралы мұра адамдардың ұрпақ мыңдаған рухани тәжірибесі болып табылады. Оларға мыналар жатады:

• сана танылған емес, бұлшық, тепе-теңдік және басқа да физикалықкөріністеріне сезінесіз;
• суреттер, шындыққа қабылдау нәтижесінде және таныс ретінде анықталады;
• Өткенді бақылайды және қиял арқылы болашағын құру жады;
• ишкі сөйлеу және тағы басқалар.
• Ол оң оның теріс қасиеттерін өзгертті, бұл уақыт ішінде сананың дамуына, өзін-өзі өсіру адам табиғаты, қосымша.