Әрбір жас топтарындағы қайта жаңғырту негізінде аталынғанзаттардың орташа арифметикалық саны есептелінеді. Алынған мәліметтер кестеге тіркеледі. Баланың жасына байланысты эксперименттің әрбір сериясындағы естің көлемінің орташа көрсеткіштері салыстырылады.
3. Әдістеме: Топтастыру процесін зерттеу. Зерттеуге дайындық: Әрбір топқа 5 суреттен тұратын заттар топтастырылады: ойыншықтар, ыдыс-аяқ, киім, жиһаз, дала жануарлары, үй жануарлары, жемістер, жидектер.
Зерттеу барысы. Зерттеу 3-7 жастағы балалармен жеке өткізіледі. Балаға суретттерді беріп, былай түсіндіреді: «Мына суреттерді сәйкестік бойынша топтастырып, бөліп, түсіндір». Соңынан мынандай сұрақтар қойылады:
«Неге алма жидектер тобына жатады?», «Мына сурет не себепті бұл топқа жатпайды деп ойлайсың?».
Мәліметтерді өңдеу. Топқа жіктелген топтар бойынша берілген дұрыс жауаптар саналады. Қорытындыны кестеге жас топтарына байланысты тіркейді: 3-4 жас, 4-5 жас, 5-6 жас, 6-7 жас.
Әрбір топтағы жіктелінген заттарды қандай негізде іріктелгендігі анықталады: заттың мәнді, мәнсіз белгілері немесе топтастырудың себебін анық дәлелдей алмайды. Эксперимент соңында балаға жасына сәйкес заттарды қандай топтарға біріктіру жеңіл болғандығын экспериментатор анықтап жазады.
