Бекишев Қ., Танабаева Б. А. Шығарылған химия есептері



Pdf көрінісі
бет43/62
Дата26.12.2023
өлшемі2,05 Mb.
#143509
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   62
Байланысты:
treatise121533

 
Жауабы
P
4
O
6
немесе P
2
O
3

 
5. 
Егер фосфор ангидридін сусыздандыратын зат ретінде қолданса
қандай өзгерістер жүреді? Фосфор ангидридінің сумен әрекеттесуінің 
реакция теңдеулерін жазыңыздар. Қандай жағдайларда мета-, пиро- 
және ортофосфор қышқылдары түзіледі? Аталған қышқылдардың бір-
біріне өзара айналу реакция теңдеулерін жазыңыздар және оларды 
жүзеге асырудың жағдайларын көрсетіңіздер. Олар тотығу-
тотықсыздану реакциялары бола ма? Мета-, пиро- және ортофосфор 
қышқылдары ерітінділерін бір-бірінен қалай ажыратуға болады? 
Шешуі: 
Фосфор ангидридінің формуласын Р
2
О

деп алайық. 
ν(Р
2
О
5
)/ ν(H
2
O) 
Реакция теңдеуі
Аты 
Ерекшелігі 
1:1 
Р
2
О
5
+ H
2
O = 2HPO
3
Мета- 
полимер 
1:2 
Р
2
О
5
+ 2H
2
O = H
4
P
2
O
7
Пиро- - 
1:3 
Р
2
О
5
+ 3H
2
O = 2H
3
PO
4
Орто- 

HPO
3
↔ H
4
P
2
O

↔ H
3
PO
4
Фосфор қышқылдарының бір-біріне өзара айналу реакциялары тотығу-
тотықсыздану реакциялары қатарына жатпайды.


131 
Фосфор (V) қышқылдарын бір-бірінен ажырату жолдары 
+AgNO

+белок 
HPO
3
AgPO
3
↓, ақ 
жиырылады 
H
4
P
2
O
7
Ag
4
P
2
O
7
↓, ақ 

H
3
PO
4
AgPO
4
↓, сары 

6
. Фосфор қышқылының ерітіндісіне натрий гидроксиді ерітіндісінің 
артық мөлшерін құйғанда қандай заттар қандай ретте алынады? Бұл 
заттарды атаңыздар. Жүретін реакцияларды молекулалық және иондық 
теңдеулермен бейнелеңіздер. 
Шешуі: 
ν(H
3
РО
4
) :ν(NaOH) 
Реакция теңдеуі 
Түзілген тұздың 
атауы 
1:1 
H
3
PO
4
+ NaOH = NaH
2
PO

+ H
2

дигидрофосфат 
1:2 
H
3
PO
4
+ 2NaOH = Na
2
HPO

+ H
2

гидрофосфат 
1:3 
H
3
PO
4
+ 3NaOH = Na
3
PO

+ H
2

(орто-) фосфат 
7
. Натрий дигидрофосфатының, гидрофосфатының және фосфатының 
гидролиздену реакциясының молекулалық және қысқартылған иондық 
теңдеулерін жазыңыздар. Көрсетілген тұздардың ерітінділерінің ортасы 
қандай? Бұл ерітінділерде лакмус және фенолфталеин индикаторлары 
қандай түске боялады? Нақты жауап беріңіздер. 
Шешуі: 
Саты 
Гидролиздену реакциясының қысқаша 
иондық және молекулалық теңдеулері 
Орта 
(0,1 М) 

PO
4
3-
+ НOH = HPO
4
2- 
+ OH

Na
3
PO
4
+ НOH = Na
2
HPO
4
+ NaOH
Сілтілік 
рН =12,1 

HPO
4
2-
+ НOH = H
2
PO
4

+ OH

Na
2
HPO
4
+ НOH = NaH
2
PO
4
+ NaOH 
сілтілік
рН = 8,9 

H
2
PO
4
-
+ НOH = H
3
PO
4
+ OH
-
NaH
2
PO
4
+ НOH = H
3
PO
4
+ NaOH 
сілтілік
рН = 6,4 
Ескерту: Гидрофосфаттар мен дигидрофосфаттар ерітінділерінің 
гидролизі кезінде олармен қосарласы қышқыл қалдықтарының 
диссоциациялану процесстері жүреді. Соның әсерінен ортаның 
сілітілігі кемиді, тіпті қышқылдыққа ауысады.
(Әдебиет: Глинка Н.Л. Общая химия.- Л.: Химия, 1979.- С.421) 
Практикада кең тараған кейбір қышқылдық негіздік индикаторлардың 
әртүрлі ортадағы түстері. 
Индикатор


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   62




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет