Жұмыстың мақсаты: Тағам үлгілерінде майдың болуын анықтау.
Жұмыс барысы: 1) ерітіндіде тамақ өнімінің үлгісі (күнбағыс тұқымы, жаңғақ).
2) үлгілерді ерітіндіде ақырын ұнтақтаңыз.
3) ұсақталған үлгіні қағаз парағына салыңыз, үстіне сүзгі қағазымен жабыңыз, біраз уақыт басыңыз, содан кейін сүзгі қағазына қараңыз. Сіз не көріп отырсыз?
4) кесте жасаңыз.
Бақылау сұрақтары "Липидтер" (майлар мен майлар) ұғымына анықтама беріңіз. Оларды қандай заттар тобына бөлуге болады? Липидтердің негізгі топтарына мысалдар келтіріңіз.
Ацилглицериндердің физикалық қасиеттері мен химиялық түрленуін сипаттаңыз. Майлар мен майлардың гидролиз, гидрогенизация және трансэтерификация реакцияларын анықтаңыз. Олардың технологиядағы рөлі қандай?
"Майлардың тотығуы"ұғымын анықтаңыз. Оның механизмі қандай және майлар мен майлардың тотығуына қандай факторлар әсер етеді? Майлардың тотығуындағы антиоксиданттардың рөлі қандай?
Фосфолипидтердің негізгі түрленулеріне мысалдар келтіріңіз. Фосфолипидтердің май технологиясындағы, тамақтанудағы рөлі қандай?
Майды бөлу және талдау әдістері туралы сөйлесіңіз. Ұғымдарға анықтама беріңіз: қышқыл, йод саны, сабындану саны.
Майлардың, олардың құрылымдық компоненттерінің тамақтанудағы рөлі қандай?
№9 Зертханалық жұмыс
Антропометриялық көрсеткіштер бойынша тамақ мәртебесін бағалау Сабақтың мақсаты: Тамақ мәртебесін бағалау
Сабақтың мазмұны Азық-түлік мәртебесі дегеніміз не?
Салмақ өлшеу арқылы дене салмағын анықтау
Қалыпты дене салмағын есептеу әдістерімен анықтау:
Теориялық бөлім Азық-түлік мәртебесі тамақтануға байланысты адам ағзасының құрамы мен қызметін сипаттайды. Азық-түлік жағдайы қалыпты, оңтайлы, артық немесе жеткіліксіз болуы мүмкін.
Азық-түлік мәртебесін бағалау антропометриялық (биіктігі, дене салмағы және т. б.), клиникалық, функционалдық, иммунологиялық көрсеткіштер бойынша, сондай-ақ ақуыз, май, көмірсу, минералды және витамин алмасуларының биохимиялық деректері бойынша, қандағы, зәрдегі және т. б. қоректік заттарды анықтау бойынша жүргізіледі.
Дене салмағы тамақтану мен денсаулық жағдайының сәйкестігінің маңызды көрсеткіші болып табылады. Дене салмағын анықтау және оны бағалау үшін бірқатар әдістер бар.
2.4.1. Салмақ өлшеу арқылы дене салмағын анықтау
Дене салмағын өлшеу арнайы таразыларда 100 г дәлдікпен өлшеу арқылы жүзеге асырылады.алынған мәліметтер "идеалмен", яғни норма ретінде ұсынылатындармен салыстырылады (кесте. 5) немесе жынысына, жасына және бойына байланысты дене салмағының шекті мөлшерімен (кесте. 6).
Идеал масса кестесін қолданған кезде дене салмағының 15% немесе одан да көп өсуі семіздік болып саналады, ал дене салмағының максималды қалыпты кестесін қолданған кезде - қосулы. 10% және одан жоғары
Семіздіктің 4 дәрежесі бар: I дәреже - артық салмақ 10-30%, II дәреже - 30-50%, III дәреже - 50-100% және IV дәреже - 100% және одан жоғары.
2.4.2. Қалыпты дене салмағын есептеу әдістерімен анықтау:
- Брок формуласы бойынша:
Салмағы (кг) = биіктігі (см) - 100 (биіктігі 165 см-ге дейін)
Салмағы (кг) = биіктігі (см) - 105 (биіктігі 165-175 см)
Салмағы (кг) = биіктігі (см) - 110 (биіктігі 175 см-ден асады)
- брейтман индексі бойынша:
Дене салмағы (кг) (2) формулаға сәйкес есептелінеді
- арнайы формула бойынша: