Билет №1 Қозғыш тіндер

1)Бинуральды дыбыс зерттелушіні орындыққа тәжірибе жүргізушіге арқасымен отырғызады. Зерттелушінің құлағына фонендоскоптың резеңкелі түтігінің ұшын кигізеді, фонендоскопқа дыбыс шығарушы затты әкеледі. Қай жағынан дыбыс шығып тұрғанын көрсетуін сұрайды. Содан соң фонендоскоптың бір түтігін одан ұзынына ауыстырады да, тәжірибені қайталайды. Зерттелуші дыбыс көзі қысқа түтік жағынан екенін хабарлайды. 2) Сүйектік және ауалық өткізгіштіктің зерттелуі. Сүйекті өткізгішті байқау үшін дыбыс шығарғыш камертонның аяғын зерттелушінің самайдың ортасына орналастырады. Зерттелуші екі құлағымен де дыбысты бірдей күшпен еститіндігін белгілейді. Содан соң бір құлаққа мақта тығып, тәжірибені қайталайды. Мақта тығылған құлақта дыбыс қатты естілетін сияқты болады. Бұл кезде дыбыс есту рецепторларына бассүйектің ең қысқа жолымен жеткендігімен түсіндіріледі. Әріқарай екінші зерттелушінің құлағын бірінші зерттелушінің мақта тығылмаған құлағын резеңкелі түтікпен жалғастырады. Екінші зерттелуші дыбысты дәл солай естиді, себебі дыбыс толқындарының кеңістікті бағанада таралуы жүреді. Сүйекті және ауалық өткізгіштікті салыстыру үшін сонымен қатар Ринне тәжірибесі жүргізіледі. Дыбыс шығарғыш камертонның аяғын самай сүйегінің емізікше тәрізді өсіндісіне тығыз жанастырады. Зерттелуші біртіндеп әлсізденген дыбыс естиді. Дыбыс өшкен кезде камертонды құлаққа апарады. Зерттелуші қайта дыбыс естиді. Секундомер көмегімен дыбыстың естілу уақытын анықтайды. Тәжірибе кезінде есту талдағышы бейімделмеуі үшін камертонды 0,5м алшақтатады, кішкене уақытқа қайта құлаққа әкеледі.

Синапс тітіркенудің жүйке талшығынан жүйке, бұлшықет жəне без жасушаларына өтуін қамтамасыз етеді. Синапс - импульстің бір ұяшықтан екінші ұяшыққа өтуіне мүмкіндік беретін ұйым. Бұл терминді ағылшын физиологы Чарльз Скотт Шеррингтон 1897 ж ғылымға енгізген болатын. Барлық синапстар үш негізгі элементтен тұрады: Пресинапстық мембрана - аксонның немесе дендриттің терминалды тармақталуының аяқталуынан пайда болады (дендродендриттік синапста). Кеңейтілген нерв аяқталуын - нейросекреторлық аппаратты қамтиды. Медиатордың синтезі презинапстық бөлікте орналасқан көпіршіктер мен митохондриялардың арқасында жүреді. Медиаторлар түйіршіктерде немесе флакондарда болады. Синапстық жарық - бұл құрылымы мен құрамы жағынан қан плазмасына ұқсас сұйықтықпен толтырылған прес пен постсинаптикалық мембраналар арасындағы кеңістік. Саңылау бір жасушаның аксоны мен екінші жасушаның дендритін бөледі. Дəл осы ұяшық арқылы келесі ұяшық алдыңғы ұяшықтан импульс алады (20-дан 30 нанометрге дейін). Постсинапстық мембрана - жасуша қабығының қалыңдатылған бөлігі, ол пресинапстық мембранаға жанасады, яғни. серпін алады. Оның əрекет потенциалын тудыратын арнайы иондық арналары бар. Онда медиаторлардың əрекетін қабылдайтын рецепторлар рөлін атқаратын нақты ақуыздық ұйымдар бар. Синапстың жіктелуі: Орналасуына байланысты жіктелуі: Орталық - орталық жүйке жүйесінің шекарасында; Перифериялық - мионевральды жəне нейроэпителиалды; Ерекшеліктеріне байланысты жіктелуі: Қоздырушы; Тежеуші; Механизмі бойынша жіктелуі: Электрлік; Химиялық; Онтогенездегі дамуы бойынша жіктеу: Тұрақты - туа біткен рефлекстер доғаларының синапстары; Динамикалық - қалыптасу процесінде, яғни. алынған рефлекстер. Импульс берілетін медиатордың жіктелуі: Холинергиялық - AЦХ бар медиатор (ацилхолин); Серотонергиялық - биогенді аминмен медиаторлар