6
Сөйлеу функцияларының одан әрі дифференциациясы бар. Қарым-қатынас
функциясына сөйлеудің көмегімен олардың іс-әрекетін жоспарлау және реттеу
қосылады. Сөйлеу іс-әрекеттің соңынан оның басына қарай жылжыса жоспарлау
құралына, ал бала сөйлеу арқылы тұжырымдалған талаптарды орындауға
үйренсе, ерікті реттеу құралына айналады [2].
Соңғы процесте, ішкі сөйлеу, ішкі психикалық әрекеттердің қалыптасу
және қызмет ету құралына айналады. Ішкі сөйлеудің пайда болуы баланың
дамуының
белгісі
сөздік-логикалық
ойлау,
практикалық
әрекеттен
ерекшеленеді.
Ішкі сөйлеу – интернационализацияның салдары – қатты сөйлеу және
сыртқы практикалық әрекеттерді ішкі әрекеттерге айналдыру құралы. Мектепке
дейінгі жасқа келетін болсақ, бұл тек ішкі сөйлеудің генетикалық ерте және
ерекше формалары туралы (сыртқы әрекетке негізделген психологиялық ішкі
функцияларды орындайды).
Бастауыш сынып жасындағы балаларда ерікті зейін дами бастайды. Олар
қазірдің өзінде олардың әрекеттерінің қажеттіліктерін қанағаттандыратын
объектілерді анықтай алады және оларға ерекше назар аударады. Бұл кезде
еріксіз зейін жойылмайды, ол үлкен тұрақтылық пен көлемге ие бола отырып,
дами береді.
Сол уақытта бастауыш сынып жасындағы балалар шын мәнінде қалыптаса
бастайды бала тұлғасы және бұл процесс эмоционалдық-еріктік сферасының
дамуымен тығыз байланысты, қызығушылықтар мен мінез-құлық мотивтерін
қалыптастыру, өз кезегінде, әлеуметтік ортамен, ең алдымен дамудың осы
кезеңіне тән ересектермен қарым-қатынаспен анықталады.
Баланың эмоционалды тәжірибесінің көзі оның белсенділігі, сыртқы
әлеммен қарым-қатынасы болып табылады. Мектеп жасына дейінгі балалық
шақтағы жаңа, мазмұнды іс-әрекеттерді меңгеру тереңірек және табанды түрде
дамытуға ықпал етеді. Эмоциялар жақын ғана емес, сонымен бірге алыс
мақсаттармен, тек қана қабылданатын емес, сонымен бірге елестетілген
заттармен де байланысты.
Белсенділік, ең алдымен, жағымды эмоцияларды тудырады, сонымен қатар
оның мақсаты, бала үшін алатын мазмұны және оны жүзеге асыру процесі.
Достарыңызбен бөлісу: