Талдау: Жұптық жұмыс. Венн диаграммасы Метан (СН4) мен көмірқышқыл газының (СО2) құрылысын салыстыру. Бағалау: «Сенде бар менде жоқ» әдісі арқылы
Рефлексия (5мин.)
бүгінгі сабақтан алған әсерім.... - мынаны түсіндім.... - маған мынау қиын болды...... - келесі сабаққа ұсынамын....
Тапсырма 1. Алкендерді алу әдістері. Бос орындардың орнына сөздерді немесе қосылыстар формулаларын жазыңыз. Алкиндерді алудың жалпы әдісі алкандардың дигалогентуындыларын дегидрогалогендеу ________________ екі молекуласын бөлу реакциясы болып табылады. Реакция калий гидроксидінің спирттегі ерітіндісі қатысында жүреді:
CH3-CHBr-CH2Br+ 2KOH(спирт р-р)→___________ +2KBr +2H2O
___________ 12000С дейін қызған кезде ацетилен мен сутекке түзіледі:
__________→C2H2↑ +2H2↑
Өнеркәсіпте ацетиленді метанды жоғары температурада пиролизімен (15000С дейін) алады:
2CH4→CH≡CH↑ + ____________
Зертханада ацетиленді кальций карбидін салқын сумен гидролиздеп алады:
CaC2+2H2O→_____________ + Ca(OH)2 Ал кальций карбиді электрпештерінде (15000С дейін) коксты ____________________ қыздырғанда алынады:
3C+ CaO→CaC2 +_______
Тапсырма 3. Есептерді шешіңіз 1) Этиленді 224 л көлемімен сусыздандырған кезде пайда болатын ацетиленнің массасын есептеңіз.
2) Көлемі 8 л ацетилен мен көлемі 14 л (н. у.) хлор өзара әрекеттескенде тетрахлорэтан қандай масса түзіледі?
Тапсырма 2. Алкиндердің химиялық қасиеттері. Реакция атауларын тиісті реакция теңдеулерімен салыстырыңыз. Ацетилен және оның гомологтары химиялық белсенді заттар. Бұл әрекеттің себебі үйлесімді үш байланыс болуы, сондықтан алкиндер, алкендер сияқты, қосылу реакцияларымен сипатталады. Қосылу реакциялардан басқа, Алкиндер полимерлену, орынбасу және тотығу реакцияларына енеді.
1) Қосылу реакциясы. Гидрленуі. Реакция өршіткі қатысуымен жүреді (Ni, Pt, Pd). Алкиндерді гидрленуі кезінде алдымен алкен, содан кейін алкан түзіледі.
2) Қосылу реакциясы. Галогенденуі. Галогендердің қосылуы да сатылап жүреді
Б) CH≡CH +4[O]→COOH-COOH
3) Қосылу реакциясы. Гидратация. Судың алкиндерге қосылуы (Кучеров реакциясы) сынап тұздарымен (Hg2+) жүреді. Ацетиленді ылғалдандыру кезінде ацетальдегид түзіледі.
