Білім беру бағдарламасы бойынша шымкент-2019 Әож 11
жүктеу/скачать 1 Mb.
|
358544 8
| 16.1918-2004жж. Африка елдері
1907 ж мемлекет тарихында бірінші рет юстиция қорғаныс, ішкі істер, сауда және сыртқв істер, кіріс, ауыл шаруашылығы министірліктері құрылады . Алайда олардын барлығы императорға бағынышты болды. Сонымен бірге император провинциялар мен обылыстардын басшыларын өзі тағайындайтын болды . Менелик тұсында капитализмге көшу барысы басталды . Менелик ІІ тұсында Эфиопия бірорталықтанған, әкімшілік басқару жүиесі жақсы дамыған ел болды. Эфиопияны өз отарына айналдыру мүмкін емес екендігін түсінген батыс державалары , Эфиопияны өздеріне экономикалық жағынан тәуелді етуге тырысты. 1913ж Император Менелик ІІ қайтыс болғанан кеиін, таққа оның немересі Иясу отырады. Жас император Менеликтін жүргізген саясатын жалғастырды І -Дүние жүзілік кезінде Эфиопиянын ішінде билік үшін қиян – кескін күрес жүреді, осынын нәтижесінде 1926ж кыркүиекте император тақтан құлатылады. Билікке императрица Заудиту, «Триумвират» келеді . Триумвират билік еткен жылдары жас эфиоптықтар мен ескі эфиоптықтар арасындағы саяси билік үшін күреспен ерекшеленеді . Ескі эфиоптықтардың басшысы Тэфэри Мэконнык , ал жас эфиоптықтарды императрица Заудита басқарды. Осы күрестің нәтижесінде жас эфиоптықтар жеңіске жетіп, өздерінің реформаларын жүзеге асырды. 1923-1924 ж.ж құлдықты жою туралы заң қабылданады, осының нәтижесінде 1923ж Эфиопия ұлттар лигасына мүшелікке алынады. 1928ж регент Тэфэри Мэконныканың әскері консервативтік топтардың екі бас көтерулерін басып тастайды. 1930ж имератритца Заудита қайтыс болғанан кеиің, Тефэри Меконнык өзін Хайле Силасие І атпен эфиопиянын имериаторы деп жариялайды . 1931ж 16-шілде де эфиопиянын тарихында тұнғыш рет конституция қабылданады . Эфиопия парламенттік монархия жарияланады . 1933 ж 3-қазанда италияндық әскерлер Эритреямен, Сомалидан эфиопияның жеріне басып кіреді 1936 ж 1-маусымда Италия корольі Виктор Эммануйл ІІІ Италияндық Шығыс Африка колониясынын құрылғандығы туралы жарғы шығарады . Оған Эритрея , Сомали және Эфопия кірді . 1937-ж фашистік оккупанттарға қарсы партизандық отриядтары құрылады 1940ж маусымда Италия Англия мен Францияға соғыс жариялағаннан кеиін , солтүстік шығыс африкада да соғыс қимылдары басталды 1941ж қантарда Англия оккупациялық Эфиопияға өз әскерін енгізеді. Осы жылы сәуірде партизандық отрядтар Аддис- Абебаны босатады , ал 1942 ж басында фашистік Италия Эфиопия территориясынан өз әскерін толық шығаруға мәжбүр болады. Осы азаттық соғыста 760 мын эфиопиялықтар қаза табады . 1942ж 1 қантарда Эфиопия антифашистік коалицияға қосылады 1960 ж желтоқсанда императорлық билікті құлату мақсатында , бас көтеру болады . Осындай көтерілістер 1964 ж, 1966 ж, 1969 ж қайталанады . Осы толқуларда студенттермен шаруалар белсенді роль атқарады . 1970 ж басында императырдын қолынан шыға бастады 1974 ж 18 ақпанда Аддис-абеба да мұғалімдердің , автобус жүргізушілердін бас көтерулері болады . 28-ақпанда әскери бөлімдер императорға бір неше талаптар яғни императордын тақтан кетуін, конститутциянын қайта қаралуын талап етеді . 1974 ж 7 наурызда ел тарихында тұнғыш рет бүкіл халықтық толқулар басталады. Оған 100 мынан астам адамдар қатысты . Көтерілісшілердін орталық комитетінің төрағасы болып Менгисту Хайле Мариям сайланады. 1974 ж 12 кыркүиекте император тақтан құлатылады . 1933 ж конститутция өз күшін жояды, үкімет пен парламет таратылып жіберілді. Барлық билік уақытша әскери әкімшілік одаққа өтелі. Эфиопия социалистік даму жолына түседі. 1978ж ақпан наурыз айларында эфиопия Сомалидің агрессиясына тойтарыс береді. 1984ж қыркүйекте Эфиопияның еңбекшілер партиясы құрылады. Эфиопияның ішіндегі этникалық шиеленіс елдің саяси жағдайын нашарлатты. Эритреямен қатар , Оромо мен Тыграй тайпаларының бөлініп шығуға әрекеттер жасаған болатын. Осындай күрделі жағдайда ел басы Менгисту Хайлс Мариям отставкаға кетеді. 1991ж уақытша ел басы қызметін Мелес Зенауй атқарады . 1994ж желтоқсанда федералдық конституция қабылданады.Осы конституция бойынша барлық провинцияларға автономия берілді. Және мемлекеттен бөлініп шығуға құқылы болды. Осы мүмкіншілікті Эритерия пайдаланды. 1998ж референдум боиынша 99,8 пайыз Эритериянын тәуелсіз мемлекет құруға дауыс берген болатын. Тәуелсіз еритериянын призденті болып Исаес Афеворн сайланды . 1998 ж мамырда екі мемлекет арасында әскери қақтығыс басталады , соғыс 2000 ж маусымына деиін созылды . 2000 ж маусымда Эфопия мен Эритрея арасында соғысты тоқтату туралы бейбітшілік келісімге қол қояды . Жана конституция боиынша Эфиопия – федеративтік демократиялық республика деп жарияланады . 1995 ж парламентте сайлау өтіп , онда Эфиспия халқынын революциялық-демократиялық фронты женіске жетеді . Билік премьер-министр М.Зенауйдің қолына көшеді. Эфиопия Африкадағы экономикасы едәуір дәрежеде дамыған елдердін бірі. жүктеу/скачать 1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|