Модуль 9. Қоршаған ортаның ластануы (стандарттар, көздері, бақылау)
Оқудың нәтижесі (білімі және қабілеті): Судың, ауаның ластануларының түрлері, ластану көздері, әр жағдайда туындайтын қауіптер және ластану деңгейін төмендететуді бақылау әдістерін түсіндіру.
Модуль тапсырмалары: 9.1. Материалдың ластандырғышқа айналу жағдайларын сипаттау.
9.2. Қауіпті сұйықтар төгіліп қалғанда, немесе әдейі бақылаусыз төгілгенде туындайтын проблемаларды түсіндіру және қауіпті әсерді шектеу жолдарын анықтау.
9.3. Жылулық ластануды талқылау. А) Жылулық ластану деген не, б) жылулық ластану көздері мен себептері, В) ластануды азайтудың/ минималдандыру әдіс – тәсілдері г) жылулық ластанудың экожүйеге әсерін сипаттай білулері керек.
9.4. Өңделмеген сұйық қалдықтардың әсерінен ластануды болдырмау /бақылау әдістерін сипаттау. а) жоғары немесе/және төмен рН, б) қалықтаған бөлшектер, в) май және майлар
9.5. Бұрынғы және қазіргі кезде қолданылатын қоқыс тастайтын жерлерді топырақпен көму әдістерін салыстыру. Осы әдістердің қоршаған ортаға тигізетін зияны мен бүгінгі таңда осы зиянды азайту үшін қолданылып жатқан шараларды баяндау.
9.6. Өте терең ұңғымаларға қалдықтарды құю және жер асты суларының ластануына әкелетін құлаудың 3 түрін талқылау.
9.7. Ауаны ластандыратын 7 түрлі ластандырғышты түсіндіру. Олардың құрылуы мен олардың адамдардың денсаулығына, ұлттық экономикаға және қоршаған ортаға кері әсерін сипаттау.
Оқудың нәтижесі (білімі және қабілеті): Жылы жай эффектісі бар газдардың шығарылуы нәтижесі және оның ғаламшардағы температураның өзгерісіне әсері жайлы ғылым туралы айту.
Модуль тапсырмалары: 10.1. Жылы жай эффектісі бар газдарды және олардың атмосфераға әсерін көрсету.
10.2. Жер климатының өзгерісіне «оң және теріс көз қарастарды» салыстыру.
10.3. Көмірлік блок сызбасы арқылы көмірдің көздерін атау.
10.4. Әлемдік жылу жайлы болжаудың анықталмағандығын түсіндіру
10.5. Әлемдік жылу арқасында Жер экожүйесінде күтілетін өзгерістерді көрсету.
10.6. Бұған дейінгі климаттың өзгерісінің әсерінен болған өзгерістер жайлы болжауды атап шығу.
10.7. Табиғи және отынның альтернативті түрлеріне әлемдік сұранысқа сараптама жасау.
10.8. Климаттың өзгеруіне байланысты болатын қауіптерді сараптау және атап шығу.
10.9. Климаттың өзгерісінің әсерін азайту үшін мүмкіндіктерді қолдану, соның ішінде көміртекті секвестрациялау.
10.10. Қазақстандағы ауаға шығарылатын қалдықтардың кредиттік жүйесін сипаттау.
