Білім беру бағдарламасы Құрастырушы: Айтуганова Сауле Гараповна, педагогика ғылымдарының 3
жүктеу/скачать 0,8 Mb.
|
Силлабус органика. казакша (1)
| Ұсынылатын әдебиеттер: [1,3,5,6,7,9,13,18,22, 26].
Өзіндік дайындалуға арналған сұрақтар: (дәріс сұрақтары бойынша). Дәріс №8. Тақырыбы: Алкиндер. Дәріс мақсаты: алкадиендердің құрылымын, алу әдістерін, қасиеттерін, изомериясын зерттеу. Дәріс жоспары: 1. Номенклатура. Изомерлену. Электрондық құрылыс. 2. Синтез әдісі. Элементтерден тікелей синтез. (Бертло), оның заманауи техникалық іске асырылуы. Метан пиролизі, кальций карбидінің гидролизі. Вициналды олигогалоген алкандарды және алкандарды дегидрогалогендеу және дегалогендеу. 3. Физикалық қасиеті. Полюстенуі. Жұтудың электрондық спектрі. Бір байланыстағы этан, этилен және ацетилен молекулаларындағы С - С байланыс энергияларын салыстыру. 4. Химиялық қасиеті. а) Ацетиленнің элементтерге дейін жарылғыш ыдырауы. Осы заттармен техникалық қауіпсіздік жұмыстары. ә) Этиленнің ауыспалы металдармен π-кешені. Ауыспалы металдардың алкендік және алкиндік кешендерінің тұрақтылығын салыстыру. Алкиндердің каталитикалық гидрленуі, олардың сұйық аммиактағы белсенді металдармен тотықсыздануы. б) Алкиндерге галогендер мен галогенсутек қышқылдарының гомолитикалық және электрофильді қосылуы. Бұл реакциялардың стереохимиялық көрінісі. Жұмсақ Льюис қышқылдарымен катализ. в) Гидратация, Кучеровтың жұмысы, осы реакцияның механизмі туралы түсініктер. г) Ацетиленге нуклеофильді қосылу. Мұндай процестегі суперкүшті негіздердің рөлі. Қарапайым және күрделі винил эфирлерінің синтезі (Фаворский, Реппе, Шестаковский). ғ) Ацетиленнің толық тотығуы. Бұл реакцияның термохимиялық талдауы, оның практикалық маңызы. Алкиндердің жартылай тотығуы: қышқыл ортада озонмен, перманганатпен, бихроматпен тотығу. д) Терминалды алкиндердің қышқылдық қасиеттері. Олардың металл туындыларын, Иоцич реактивтерін алу. Молекулалардың көміртек қаңқасын кеңейту әдісі ретінде осы туындыларды алкилгалогенидтермен алкилдеу. е) Алкиндердің каталитикалық гидроформилденуі және соған байланысты реакциялар. СuCl/HCl қатысында ацетиленнің сызықты ди- және тримерленуі. Бұл қосылыстардың өнеркәсіпте қолданылуы. ж) Никель катализаторларының көмегімен ацетиленнің циклотримерленуі және -тетрамерленуі сәйкесінше бензол және циклоктатетраен түзеді. Бұл реакцияның бағыты, оның химиясы. Алкиндердің полимерленуі, конъюгацияланған полиендерді алу тәсілі. Бір валентті мыс қатысында соңғы алкиндердің тотығу конденсациясы. Бұл реакцияны көміртектің аллотропты модификациясы– карбинді алуда қолдану (Сладков). Молекулаларында бір үшілік байланысы бар қанықпаған көмірсутектерді ацетилен көмірсутектері яғни алкиндер деп атайды. Бұл қосылыстар класының жалпы формуласы – СnН2n – 2. Осы кластың бірінші қарапайым өкілі – ацетилен (этин) CН≡СН болып келеді.Ацетилен молекуласындағы көміртек атомдары sр-гибридтену күйінде болады. Молекуладағы барлық атомдары бір сызықта орналасқан. Үшілік байланыс бір σ- және екі π-байланыстардың қосындысы болып келеді. π-байланыстардың жазықтықтары бір біріне перпендикулярлы орналасады. Ацетиленнің үшілік байланысы қос байланысқа қарағанда қысқарақ және реакцияларда беріктірек болып келеді. Ацетилен туындыларының химиялық қасиеттері молекула құрамында 2 -байланыс болуымен түсіндіріледі. Оларға мына реакциялар тән: 1) қосылу; 2) орын басу; 3) изомерлену; 4) полимерлену; 5) тотығу. Үшілік байланыс бойынша қосып алу екі сатыда жүреді. жүктеу/скачать 0,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|