Білім беру бағдарламасы үшін жылу энергетикасы Нұр- султан 021 тақырып. Энергетикалық кәсіпорындардың сипаттамалары
жүктеу/скачать 261,58 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Амортизация және оны есептеу әдістері
| Физикалық және моральдық тозу
Жұмыс істеу процесінде негізгі қорлар физикалық және моральдық тозуға ұшырайды. Физикалық тозу деп негізгі қорлардың өздерінің техникалық параметрлерін жоғалтуы түсініледі. Табиғи тозу пайдалану және табиғи болады. Пайдалану тозуы өндірістік тұтыну салдары болып табылады. Табиғи тозу табиғи факторлардың (температура, ылғалдылық және т.б.) әсерінен болады. Энергетикалық техниканың моральдық тозуы. Моральдық тозу қарқындылығы саладағы техникалық прогресс қарқынымен анықталады. ОФ моральдық тозуы бірнеше нысандарда көрінеді: 1. Жасырын нысан жобалау-конструкторлық ұйым жабдықтың жаңа моделін әзірлеуге кіріскенде пайда болады. 2. Ішінара тозу жаңа модельдің сериялық өндірісінің басталуымен басталады. Пайдалануда ол тиісті техниканы жаңғыртумен өтелуі мүмкін. 3. Жаңа модель жұмыс істеп тұрған жабдықтар паркінде үстем жағдайға ие болған кезде толық тозу орын алады. Электр энергетикасында жиі моральдық тозған, бірақ өзінің техникалық ресурсын әлі игермеген қондырғылар бөлшектенбейді,ал ең жоғарғы жұмыс режиміне немесе резервке ауыстырылады. Моральдық тозу мөлшерін анықтау үшін жаңа және қолданыстағы техниканың пайдалану параметрлерінің арақатынасын білу қажет. Пайдалану параметрлері ретінде жабдықтың тиімділігіне тұтынушының басым талаптарын көрсететін көрсеткіштер пайдаланылуы мүмкін. Энергия генерациялайтын қондырғылар үшін бұл: агрегаттың жеке қуаты; отынның үлес шығыны (КПД); жобалық қызмет мерзімі (техникалық ресурс); агрегаттың үлес салмағы (габариттік өлшемдері) ; экологиялық сипаттамалары. Амортизация және оны есептеу әдістері Қорлардың тозуы мен ескіруінің қаржылық көрінісі оның құнының бір бөлігін амортизациялық Қорға жыл сайын есептен шығару болып табылады. Амортизациялық аударымдар (АҚ) өзіндік құнға кіреді және салық салынбайды. Амортизация-өнім шығаруға арналған шығындарға құнның бір бөлігін қосу жолымен Қордың тозуын ақшалай өтеу. Амортизация жабдықтың физикалық және моральдық тозуының ақшалай көрінісі болып табылады және істен шыққан кезде оны толық ауыстыру мақсатында жүзеге асырылады және күрделі жөндеу мен қайта жаңартуға жұмсалады. Амортизация нормасы-бұл амортизацияның жылдық сомасының пайыздармен көрсетілген негізгі қорлардың құнына қатынасы және жыл сайын өзінің баланстық құнының қандай үлесін өздері құрған өнімге ауыстыратынын көрсетеді. , мұндағы Ка, Кл-жабдықтың бастапқы және өтімді құны; Тсл-жабдықтың қызмет ету мерзімі; α – амортизациялық аударымдардың нормасы. Қазіргі уақытта амортизациялық аударымдарды есептеудің бірнеше әдістері бар, олардың негізгілері: 1. Бірқалыпты (желілік) әдіс – амортизациялық аударымдар нормасы жабдықтың барлық қызмет ету мерзіміне тең бөлінеді. Станция 10 жыл пайдалы пайдалану мерзімімен 100 мың теңгеге электрқозғалтқышты сатып алды. Желілік тәсіл кезінде амортизация нормасы 1 жыл үшін 10% құрайды және жылдық амортизациялық аударымдар нормасы 100 * 10% = 10 мың теңге болады. 2. Қалдықты азайту тәсілі. Бұл ретте амортизация тәсіліне жабдықтың қалдық құны мен амортизация нормасы негізге алына отырып есептеледі. Бірінші мысал үшін - 1 жыл: 100 * 10%=10; 2 жыл: (100-10)*10%=9; 3 жыл: (90-9) * 10%=8,1 мың теңге. 3. Пайдалы қолдану мерзімінің жыл сандар сомасы бойынша (кумулятивті әдіс, сандарды қосу әдісі). Жабдықтың қызмет ету мерзімі 8 жыл, сандар сомасы тең болады 1+2+3+4+5+6+7+8=36 және амортизация нормасы – 1 жыл: 8/36; 2 жыл: 7/36 және т. б. болады. 4. Өнім көлеміне пропорционалды есептен шығару әдісі. Нысанның құны 100 мың теңге, ал болжамды өнім шығару бүкіл пайдалы мерзім ішінде 800 мың теңге. Іс жүзінде 1 жыл – 70; 2 жыл – 80: 3 жыл – 120 мың теңге. Жылдық амортизация нормасы есептеледі: 1 жыл– 70*(100:800)=8,75 мың теңге. 2 жыл: 80*(100:800)=10 мың теңге; 3 жыл: 120*(100:800)= 15 мың теңге. ҚР Үкіметі кәсіпорындарға салынған қаражатты тез арада қайтару және оларды заманауи жабдықтар мен технологияға салу үшін амортизацияны есептеудің жедел әдістерін пайдалануға рұқсат етті. Алайда, бұл жағдайда өнімнің өзіндік құны, яғни оның бағасы да өседі, бұл өнімді сату көлемін төмендетуі және демек, ақша қаражатының ағынын азайтуы мүмкін. Мұнда баға саясатын таңдау стратегиясы кәсіпорын басшылығымен қалады. Өндірістік қорлардың кейбір түрлері бойынша амортизация нормаларының шамалары кестеде келтірілген. 2. 2-кесте
негізгі қорларды толық қалпына келтіруге, баланстық құнына %
жүктеу/скачать 261,58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|