Білім беру бағдарламасы үшін жылу энергетикасы Нұр- султан 021 тақырып. Энергетикалық кәсіпорындардың сипаттамалары


ГЭС-дағы энергияның өзіндік құнын анықтау



бет26/60
Дата19.09.2023
өлшемі261,58 Kb.
#108661
түріБілім беру бағдарламасы
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   60
Байланысты:
Д РІСТЕРДІ ЫС А КУРСЫ Жылу энергетикасында ы тиімділікті есепт

4. ГЭС-дағы энергияның өзіндік құнын анықтау
ГЭС бойынша жыл сайынғы пайдалану шығыстары ірілендірілген түрде ұсынылуы мүмкін

мұнда Иа-жыл сайынғы шығыстардың амортизациялық құраушысы; Изп–

-
қызметкерлердің еңбек ақысы; Ипр - ГЭС бойынша басқа шығыстар; Nу - ГЭС-тің белгіленген қуаты; Куд - ГЭС - тің белгіленген қуатының бірлігіне негізгі өндірістік қорлардың үлестік құны; β, 1 - β - негізгі қорлардың жалпы құнындағы ғимараттар мен имараттарға сәйкес келетін үлес; а1 және а2-ғимараттар мен имараттар бойынша және жабдықтар бойынша амортизациялық аударымдардың жылдық пайызы; Кшт және З-штаттық коэффициент және жалақының орташа жылдық қоры; Кс -); АЕҚ-белгіленген қуат бірлігіне үлестік ГЭС бойынша өзге де пайдалану шығыстары.
ГЭС шиналарынан босатылған электр энергиясының орташа жылдық өзіндік құны


мұндағы ΔWсн-өзіндік мұқтаждықтарға арналған электр энергиясының шығыны, %, ол ГЭС үшін 1-1, 5 % құрайды.


5. Энергия берудің өзіндік құны және энергия бірлестіктеріндегі энергияның толық өзіндік құны

Энергияны беру және тарату жөніндегі шығындар амор-тизациялық шығыстарды, жалақыға арналған шығыстарды және өзге де шығыстарды қамтиды:



Басқа шығыстарға ағымдағы жөндеуге арналған шығындар, қосалқы материалдар (трансформаторлық май, майлау материалдары, ажыратқыштарға арналған май, сатып алынатын су және т.б.), қызметтерге ақы төлеу жөніндегі шығыстар, жалпы желілік және басқа да шығындар жатады.


Электр энергиясын тарату үшін электр энергиясын тарату үшін арнайы шығындарды бөлмейді. Энергия берудің өзіндік құны шығындарды есептеу негізінде есептеледі, демек, шығыстардың жекелеген баптары бойынша қалыптастырылады. Бұл жағдайда энергия шығындары жанама жолмен, яғни тұтынушыларға пайдалы жіберілген энергия мөлшеріне желі бойынша энергия беруге арналған жыл сайынғы жиынтық шығындарды бөлу арқылы ескеріледі.
Нәтижесінде электр энергиясын берудің өзіндік құны, тиын / кВт сағ.

м
ұнда Wотп-станцияның шиналарынан энергия босату, МВт сағ; wпот-оның желілердегі шығындары, МВт.


Энергия берудің өзіндік құнының құрылымында ең үлкен үлес салмағы амортизациялық аударымдар болады. Олардың үлес салмағы 50 % - дан астамға жетуі мүмкін. Олар басқа энергия объектілері сияқты, амортизация нормаларына және желілік кәсіпорынның негізгі қорларының құнына қарай есептеледі (ал жобалау кезінде – күрделі шығындарға қарай). Еңбек ақы шығындары өзіндік құнда шамамен 15-20 % құрайды және қызмет көрсету процестерін автоматтандыру және механикаландыру дәрежесіне байланысты болады.


Электр энергиясының шығынын бағалау туралы арнайы мәселе туындамаған кезде, ірілендірілген техникалық-экономикалық есептердегі амортизациялық санның осындай елеулі үлес салмағы кезінде энергия беру жөніндегі барлық жыл сайынғы шығыстар күрделі салымдардан алынған үлестерде бағалануы мүмкін. S электр желілері үшін торап Кэл шамасынан 6-8 % мөлшерінде анықталады.С, ал жылу үшін – Кт шамасынан 10-12%.с.
Энергия шығынын бағалау көптеген салыстырмалы техникалық-экономикалық есептеулерді жүргізу кезінде, атап айтқанда ЭБЖ дамуының оңтайлы нұсқасын таңдау, ЭБЖ параметрлерін негіздеу, электр энергиясын беру тәсілдерін (тұрақты немесе ауыспалы ток) салыстыру кезінде қажет. Мұндай жағдайларда шығындар жылу энергиясына тұйықталатын шығындардың көмегімен ескерілуі тиіс.

В
энергосистемах может быть определена полная себестоимость энергии, которая рассчитывается как себестоимость франко-потребитель. При ее определении должны учитываться за­траты всех стадий производства, распределения, общесистемные расходы, а также и стоимость покупной энергии. При этом опреде­ляется полная, или коммерческая, себестоимость энергии, полезно доведенная до потребителя. Она состоит из следующей суммы за­трат:


мұнда Sэ.ст.Электр станцияларындағы энергия өндіруге жұмсалатын жылдық толық шығындар, мың теңге; Sсети желі құрылғысы – желілерді пайдалануға жұмсалатын шығындар, мың теңге;Sоб.сист, Sпок - жалпы жүйелік шығыстар және сатып алынатын энергияға арналған шығыстар;Wпотр -тұтынушыларға пайдалы жіберілген жиынтық энергия, оған қоса сатып алынатын энергия, МВт. сағ.


Электр энергиясын берудің өзіндік құнындағы шығынның әсерін есепке алу жанама жолмен, яғни желілік кәсіпорындардың шығындарын тұтынушыларға пайдалы жіберілген электр энергиясының санына жатқызу арқылы жүзеге асырылады.
Энергияның өзіндік құнын төмендету энергетиканы дамытудың тұрақты әрекет ететін үрдісі болып табылады. Ол халық шаруашылығында жинақтаудың тұрақты өсуін қамтамасыз етеді, тиімділікті арттырудың және энергетикалық өндірістің тиімділік деңгейінің өсуінің негізгі көзі болып табылады.
Энергия өзіндік құнының жүйелі түрде төмендеуі көптеген факторлардың әсерінен және бірінші кезекте оны өндіру, беру және тарату саласындағы ғылыми-техникалық прогрестің әсерінен туындады. Сонымен, электр станцияларының қуатын арттыру және олардың жаңа түрлерін пайдалануға енгізу, сондай-ақ агрегаттардың бірлі-жарым қуатының өсуі және будың неғұрлым жоғары параметрлерін қолдану энергия-экономикалық көрсеткіштердің айтарлықтай сапалы жақсаруына алып келеді. Энергия көлігінің техникалық деңгейінде едәуір жетілдіру, кернеу сатысын арттыру, берудің жаңа түрлерін пайдалану оны беру мен бөлудің өзіндік құнын төмендетудің қосымша алғышарттарын жасайды. Өзіндік құн деңгейіне әсер ететін басқа да факторлар бар, атап айтқанда, электр станциялары мен желілердің жүктеме коэффициентін арттыру, энергетикадағы процестерді механикаландыру мен автоматтандырудың өсуі және тағы басқалар.
Жылу электр станцияларының отын-көлік цехтары сияқты энергетикалық өндірістің еңбекті қажетсінетін учкелерін механикаландырудың ерекше маңызы бар. Ол ауыр біліктілігі аз еңбек шығындарын айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді, бұл тек экономикалық ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік салдарға да оң әсерін тигізеді. Энергетикадағы еңбек шығындарының қысқаруына сондай-ақ энергия жүйелеріндегі жөндеуді толық немесе ішінара орталықтандыру есебінен жөндеу жұмыстарын шоғырландыру және ұтымды ету ықпал етеді.
Энергетикалық объектілерді жобалау кезінде энергия құнын төмендету ғылыми-техникалық бағдарламаның барлық жетістіктерін неғұрлым толық пайдалану есебінен де көзделуі мүмкін. Оның әсері энергиямен жабдықтауды орталықтандыруда, қуаттарды шоғырландыруда, біріктіруді дамытуда, электр станцияларының жаңа типтерінің қуаттарын теңгерімге енгізуде, электр станцияларының отын балансының жай-күйін жақсартуда, Жоғары кернеу сатысын беру кезінде пайдалануда, энергия өндірісін орналастыруда рационалдандыруда көрінеді.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   60




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет