Білім және ғылым министрлігі Қазақстан Республикасы «Talap» коммерциялық емес акционерлік қоғамы» сейтпанов п. К., Каpтабаев а. Т., Алпысбаев а. А
жүктеу/скачать 6,14 Mb. Pdf көрінісі
|
| Жылжымалы мойынтіректер көптеген жағдайларда машинаның
жұмыс жағдайын анықтайды. Олардың жұмысындағы ақауларды анықтау температура деңгейін, қозғалысқа төзімділікті, тербелістердің пайда болуын, шу деңгейін, майлаудың ластануын, акустикалық эмиссия қарқындылығының өзгеруін талдауға негізделген. Алайда температура, тербелістер мен Шу жиі бақыланады. Температураны өлшеу арнайы құрылғылардың көмегімен жүзеге асырылады (пирометрлер, жылу түсіргіштер, термоэлементтер және т.б.). Мойынтіректердің температурасы ұсынылғаннан жоғары болмауы керек. Оның 10÷20°C-қа артуы жұмыстағы бұзылуларды (нашар майлау немесе механикалық зақым) көрсетеді. Мойынтіректерді жылыту жағдайларын стандарттармен салыстыра отырып, тиісті қондырғының жұмысындағы ақауларды анықтауға болады. Виброакустикалық әдісті қолданған жағдайда белгілі бір айналу жиілігінде жүйе тудыратын механикалық немесе дыбыстық тербелістердің спектрін өлшеу және талдау жүргізіледі. Алынған ақпарат мойынтіректердің жұмысындағы белгілі бір ақауларға арналған типтік ақпаратпен салыстырылады. Кесу құралдарының күйін диагностикалау (мониторинг) Гидро-пневмо жүйелерінің жұмысы барысындағы уақыт пен қаржы қаражатының Елеулі шығындарына алып келетін авариялық жағдайлар мынадай түрлі себептер салдарынан болады:: - басқару бағдарламасындағы қателер; - нөлдік нүктелерді баптау және орнату қателері; - оператордың қателері; - кесу құралдарын таңдаудағы және олар туралы ақпаратты енгізудегі қателер; - басқару жүйесі мен электр жүйесінің істен шығуы; - дайындамалардың мөлшеріндегі ауытқулар және т.б. Өңдеу процесін жасау үшін компьютерді қолданған кезде бағдарламалау қателері мен машинаны баптау бөлшектерін алып тастауға болады, ал кесу құралдарымен байланысты қателер едәуір шектеулі болады, бұл өңдеу кезінде құралдардың қозғалысын модельдеуді Монитор экранына шығарады. Оператордың іс-қимылы салдарынан болатын апаттардың алдын алу үшін (тораптардың қолмен орын ауыстырулары және т.б.) станоктың кинематикалық тізбектеріне қосымша сақтандыру муфталары салынады немесе кесу күштерінің деңгейін бақылауға негізделген кесу құралдарын диагностикалау жүйесін пайдаланады. Кесу құралдарының үлесіне ГПС істен шығуының жалпы ағынының 40% - дан астамы келеді. Бұл мынадай шешімдердің бірін тез қабылдау мақсатында олардың жай-күйін (ағымдағы жұмысқа қабілеттілігін) бақылау қажеттілігін көрсетеді: - машинаны өшіру (ең қарапайым және радикалды әдіс); - CNC станоктарының басқару бағдарламасын түзету; - құралдарды түзету орын ауыстырулары; - жұмыс істеп тұрған құралдың жоғарғы жағын ауыстыру; - адаптивті басқарылатын станоктың шпинделінің берілуін немесе айналу жиілігін өзгерту; - өңдеуге жарамсыз дайындаманы ауыстыру және т.б. Кесу құралдарын басқарудағы ең тиімді бағыт оларды үздіксіз бақылау (мониторинг) болып табылады. Кескіш құралдың ағымдағы жұмысқа қабілеттілігін диагностикалаудың барлық әдістерін құралдың тозуын тіркеуге негізделген тікелей бақылау әдістеріне және құралдың Кесу және тозу процестерімен бірге жүретін физикалық құбылыстарды қолданатын жанама бақылауға бөлуге болады [8]. Тікелей бақылау әдістері Тікелей бақылау әдістері кезінде құралдың байланыс алаңдарындағы тозу тікелей өңдеу процесінде өлшенеді. Оларды іске асыру кезінде құралдың қосалқы немесе бос жүрістері, өңдеу процесінен құралдың немесе кесу жиектерінің (тістерінің) шығуы пайдаланылады. Тозуды тікелей бақылауға арналған құрылғылар өлшеулердің жоғары сенімділігін қамтамасыз етеді және кеңінен қолданылады. Қарастырайық принципті схемалары кейбір осы құрылғылар. Оптикалық құрылғылар (3.26-сурет) өзекті кескіш құралдардың (бұрғы, шүмек) ұзындығын бағалау үшін қолданылады. Егер сәулелену көзі мен құрылғыға салынған фотоэлементтің арасындағы құрал сәулелену аймағын жауып тастаса, бұл оның "жарамдылығы"туралы сигнал береді. Бақылау әрбір жұмыс барысынан кейін немесе бөлшектерді өңдеу арасындағы үзілістерде жүзеге асырылады 142 Көзі Жарық. Лазерлік құрылғылар құралдың сынуын (немесе оның станокта толық болмауын) анықтауға ғана емес, сонымен қатар кесу жиегінің геометриясын өлшеуге мүмкіндік береді (3.27-сурет). Оларды бірнеше құралдарды бір уақытта бақылау үшін де қолдануға болады, мысалы, көп айналдырықты бұрғылау бастарында. Мұндай құрылғылардағы бақылау бастапқы және шағылысқан лазерлік немесе инфрақызыл сәулелердің жағдайын тіркеу және талдау негізінде жүзеге асырылады (3.28-сурет). Сурет 3.26. Фотоэлемент көмегімен аспаптың ұзындығын бақылау схемасы Құрылғының жұмысы оптикалық триангуляция принципіне негізделген. 1 Жартылай өткізгіш лазердің сәулеленуі 2 объективіне 6 объективке бағытталған. Объектіде шашыраған сәуле 3 объективімен 4 фотодиод сызығында жиналады. 5 сигнал өңдеу процессоры нысанға дейінгі қашықтықты және оның пішінін сызғыштағы Жарық нүктесінің бейнесінің орналасуы бойынша есептейді 4. Байланыс құрылғылары жанасу датчиктерінің көмегімен жұмыс процесінде құралдарды тікелей бақылауды қамтамасыз етеді (3.29-сурет). Байланыс "күтілетін" ережелер машинаның микропроцессорын есептейді. Мұндай сенсордың жұмысы автоматты желілерде қолданылатын құрылғылардың жұмысына ұқсас, онда айналмалы ұшы электр тізбегін жабады, бұл құралдың тұтастығы туралы сигнал ретінде қызмет етеді (3.30- сурет). Жоғарыда келтірілген схемада бұрғылау басының бөлінген күйінде радиалды орналасқан икемді табақшалары бар 1 шаппа 2 бұрылады және егер құрал бүтін болса, 3, 4 контактілері ашылады. Бұрғылау сынған кезде контактілер жабық күйде қалады, реле 6 ток астында қалады және машинаны басқару тізбегіндегі 5 қосқыш іске қосылады. 143 Көзі Жарық. Лазерлік құрылғылар құралдың сынуын (немесе оның станокта толық болмауын) анықтауға ғана емес, сонымен қатар кесу жиегінің геометриясын өлшеуге мүмкіндік береді (3.27-сурет). Оларды бірнеше құралдарды бір уақытта бақылау үшін де қолдануға болады, мысалы, көп айналдырықты бұрғылау бастарында. Мұндай құрылғылардағы бақылау бастапқы және шағылысқан лазерлік немесе инфрақызыл сәулелердің жағдайын тіркеу және талдау негізінде жүзеге асырылады (3.28-сурет). Сурет 3.26. Фотоэлемент көмегімен аспаптың ұзындығын бақылау схемасы Құрылғының жұмысы оптикалық триангуляция принципіне негізделген. 1 Жартылай өткізгіш лазердің сәулеленуі 2 объективіне 6 объективке бағытталған. Объектіде шашыраған сәуле 3 объективімен 4 фотодиод сызығында жиналады. 5 сигнал өңдеу процессоры нысанға дейінгі қашықтықты және оның пішінін сызғыштағы Жарық нүктесінің бейнесінің орналасуы бойынша есептейді 4. Байланыс құрылғылары жанасу датчиктерінің көмегімен жұмыс процесінде құралдарды тікелей бақылауды қамтамасыз етеді (3.29-сурет). Байланыс "күтілетін" ережелер машинаның микропроцессорын есептейді. Мұндай сенсордың жұмысы автоматты желілерде қолданылатын құрылғылардың жұмысына ұқсас, онда айналмалы ұшы электр тізбегін жабады, бұл құралдың тұтастығы туралы сигнал ретінде қызмет етеді (3.30- сурет). Жоғарыда келтірілген схемада бұрғылау басының бөлінген күйінде радиалды орналасқан икемді табақшалары бар 1 шаппа 2 бұрылады және егер құрал бүтін болса, 3, 4 контактілері ашылады. Бұрғылау сынған кезде контактілер жабық күйде қалады, реле 6 ток астында қалады және машинаны басқару тізбегіндегі 5 қосқыш іске қосылады. жүктеу/скачать 6,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|