Гемнің рационалды аталуы: 1,3,5,8- тетраметил,
2,4-дивинил,
6,7-дипропион қышқылының темір порфині
Гемнің құрылысы Нb геміндегі темір ионы қанға тән қызыл түс беретін гем-пигменттің орталығында орналасқан. 4 гемнің әрқайсысы бір полипептидтік тізбекке “оралған”. Гемдегі пиррол сақинасындағы азот атомы полипептидтік тізбектегі гистидин азотымен байланысады.
Ересек адамның гемоглобині (НbА – ағылшын тіліндегі adult ересек деген сөзден алынған) құрамы төменде көрсетілген:
Гликопротеиндер – («glucos» тәтті деген мағынада) құрамында көмірсу бар күрделі белоктар. ГП простетикалық тобы әр түрлі көмірсулар мен олардың туындылары.
Қазіргі уақытта қан альбуминдерінен басқа барлық белоктарда аз мөлшерде көмірсу болатыны анықталған. Сондықтан ГП құрамындағы көмірсу мөлшері 4%н артық болатын белоктар жатады.
Гликопротеиндер (ГП)
Нағыз ГП
жай белок 80-90%
көмірсулар 10-20 %
(жүйесіз:
моносахаридтер,
гексозаминдер,
нейрамин қышқылы,
сиал қышқылы).
Протеогликандар
жай белок 2-10 %
көмірсулар 90-98 %
жүйелі – ГАГ-тар
(гиалурон қышқылы,
хондроитинсульфаттар,
гепарин, т.б.)
Нағыз ГП
Нағыз ГП простетикалық тобының құрамына әр түрлі моносахаридтер мен олардың амин туындылары, нейрамин, сиал қышқылдары әр түрлі арақатынаста және мөлшерде болады, яғни жүйесіз орналасқан. Нағыз ГП организмде кең таралған және сан алуан қызмет атқарады.
