| Түтіктер (сосуды)
Түтіктер жабықтұқымдыларға тән өткізгіш элементтер. Олар біріне бірі жалғасқан қатар орналасқан ұзын түтіктер сияқты. Әр жасуша ксилеманың шоғын құрайды. Трахеидтерге қарағанда жалпақ және қысқа. Жас өсімдікте бірінші болып пайда болған ксилеманы алғашқы ксилема (протоксилема) деп атайды және ол тамыр мен сабақ ұшында болады. Протоксилема жасушалары өлі болғанымен созыла алады, әрі оның жасуша қабықшасы толықтай лигнинденбеген, тек қана сақина немесе оралма тәрізді қалыңдау болады. Протоксилемадан соң толық лигиниденген және ересек мүшелерде болатын метаксилема пайда болады. Сол кезде алғаш пайда болған түтіктер созылып, сосын жойылады. Дамыған метаксилема жасушалары созыла және өсе алмайды. Олар өлі, қатты, толықтай сүректенген түтіктер. Метаксилеманың қалыңдауының үш түрі бар: сатылы, тор тәрізді, нүктелі.
Ұзын толық ксилема түтіктері суды алшаққа тасымалдауға ыңғайлы . Трахеидтердікі сияқты түтіктерден түтікке су шұрықтар арқылы өтеді. Тамырда бірінші реттік ксилема ортасында орналасады, ал қосжарнақтылардың сабағында сақина ретінде немесе даражарнақтылардың сабағында өткізгіш шоқтар шашыраңқы орналасады.
Достарыңызбен бөлісу: |
