Тақырыбы: «Ағзалардың бейімделуі».
Мақсаты: материалды анықтап қарап, бейімделгіштің ерекшелігін айқындау, тап осы бейімделулердің пайда болу үдерісін түсіндіру.
Құрал-жабдықтар: өсіп тұрған кактус (опунция, жүзжылдық немесе т.б), жантақтың кеппешөптік материалы, тұңғиықтар, қоға немесе басқа батпақ өсімдіктерінің біреуі; тұқым жинақтамасы; немесе қорғаныш реңінің әр алуан түрлерін көрнекі көрсететін бунақденелілердің жинақтамасы немесе фотосуреттері.
Жұмыс барысы: 1. Материалды анықттап тексеріп, бейімделгіштіктердің ерекшеліктерін айқындау.
2. Кестені толтырындар:
Өсімдік түрлері үшін
Өсімдік түрі
|
Өмір сүру ортасының ерекшеліктері
|
Өсімдік мүшелерінің бейімделуі
|
Тамырдың ерекшеліктері
|
Сабақтың ерекшеліктері
|
Жапырақтың ерекшеліктері
|
Жантақ
|
|
|
|
|
Кактус (қай түр екенін көрсету)
|
|
|
|
|
Тұңғиық
|
|
|
|
|
Қоға
|
|
|
|
|
№9 Зертханалық жұмыс
Тақырыбы: «Өсімдіктер мен жануарлардың ароморфоздарына және өзгеше көндігуіне салыстырмалы талдау жасау».
Мақсаты: ароморфоздың және өзгеше көндігудің (идиоадаптация) құбылысын айқындау, олардың ерекшеліктері мен нәтижелерін түсіндіру.
Құрал-жабдықтар: құстардың әр алуан отрядтары өкілдерінің тұмсығы мен аяқтарының фотосуреттері, жемістер мен тұқымдар жинақтамасы, мүктер, қырықжапырақтар, ашық тұқымдылар, жабық тұқымдылар өкілдерінің кеппеөсімдік материалдары.
Жұмыс барысы: Жерүсті өсімдіктерің бөлімдерін жете қарап, олардың пайда болуына қандай ароморфоздардың себепші болғанын айқындау. Оларды кесте түрінде дайындау.
Белгі/ аромофоз
|
Мүктер
|
Қырықжапырақтар
|
Ашық-тұқымдылар
|
Жабық-тұқымдылар
|
Тамырдың болуы
|
|
|
|
|
Сабақтын болуы
|
|
|
|
|
Жапрақтың болуы
|
|
|
|
|
Споралардың болуы
|
|
|
|
|
Тұқымдардың болуы
|
|
|
|
|
Гүлдің болуы
|
|
|
|
|
Жемістің болуы
|
|
|
|
|
2. Осы өсімдік бөлімдерінің құрылысында күрделену белгілерін анықтап, оның маңызын түсіндіріндер. Балдырлардан жабықтұқымдыларға дейін өсімдіктерде эволюция қандай бағытта жүргенін аңықтандар.
3. Әр түрлі отрядтар бунақденелілерін (қабыршаққанатты, турақанатты,
Қосқанатты, т.б.) қарап, олардың құрылысындағы ұқсастық пен айырмашылықтарды анықтандар.
4. Бунақденелілердегі аталған отрядтар бойынша идиадаптацияны сипаттап, олардың эволюциялық маңызын көрсетіндер.
№10 Зертханалық жұмыс
Тақырыбы: «Ағзалардың экологиялық факторларға бейімделгіштігін анықтау».
Мақсаты: Ағзалардың тірішілік ортасына бейімделгіштік жолын анықтау.
Құрал-жабдықтар: 1) әр түрлі экологиялық топтар өсімдіктерінің кеппешөптері (мысалы, жантақ; шытырлақ катус және тұңғиық); 2) бір өсімдіктен қиып алынған жапрырақ тақшасының микропрепарттары; тақшасына жарық жақсы түскен және аса қараңғыланған жапырақтар болуы қажет.
Жұмыс барысы: 1. Ұсынылған өсімдіктер данасын анықтап тексеріндер. Өсімдік құрылысы туралы деректерді кестеге толтырындар.
№
|
Құрылыс ерекшеліктері
|
Жантақ
|
Шытыр
лақ
|
Тұң
ғиық
|
Как
тус
|
Мұның қандай артықшылығы бар?
|
1
|
Жапырақ құрылысы: тақта мөлшері сірқабық түрөзгерістері
|
|
|
|
|
|
2
|
Сабақ құрылысы: ерекшелігі мөлшері
|
|
|
|
|
|
3
|
Тамыр құрылысы
|
|
|
|
|
|
Бейімделгіштікке қалыптасу себептері туралы қорытынды жасандар.
2.Микропрепараттарды анықтап тексеріндер. Мына кестеге деректерді толтырыңдар.
№
|
Белгісі
|
Көлеңкелік жапырақ
|
Жарық түскен жапырақ
|
Қорытынды
|
1
|
Мезофилдің қалыңдығы
|
|
|
|
2
|
Кеуекті ұлпа (дамуы және дәрежесі)
|
|
|
|
3
|
Бағаналы ұлпа (дамуы және дәресі)
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |