Биотехнология және жалпы химиялық технология кафедрасы
жүктеу/скачать 346,5 Kb.
|
Методичка 6 сабақ
| 3-cурет. Aуа араластырғышы бар флотациялық машина
1 – резервуар; 2 – бөлгіш; 3 – ауалы түтік;4 – концентратты қабылдайтын ыдыс Бөлшектеріне су сіңген (гидрофильді) бос жыныс ауырлап ыдыс төбіне шөгеді. Флотация қалдықтарын (флотация құйыршығы) түзеді. Көбікті жинап, оны сығу арқылы байытылған кенді алады. Көптеген кендер минералдарының гидрофобтық немесе гидрофильдік қасиеттері бір-біріне жақын (айырмашылықтары өте аз), оларды бір-бірінен жеке бөліп алу үшін суланғыштық қабілетін өзгерту керек. Осы мақсатпен флотация үдерісін жүргізгенде пульпаға флотореагенттер қосады. Флотореагенттер атқаратын міндетіне байланысты: коллекторлар (жинаушы), көбік түзушілер, депрессерлер (басу, кеміту, төмендетушілер) болып үш топқа бөлінеді. Коллекторлар ретінде беттік активті заттар биполярлы органикалық қосылыстар; мысалы: олеин қышқылы (С17 Н35СООН), нафтенді қышқылдар қолданылады. Термиялық байыту ұсатылған шикізат құрамындағы компоненттердің балқу температураларының айырмашылығына негізделген. Мысалы: гипс құрамындағы сап күкірт шикізаты 150-200С қыздырғанда элеменарлы күйінде бөлінеді. Химиялық байыту шикізат құрамындағы компоненттердің химиялық реагенттермен əрекеттесулерінің айырмашылығына негізделген. Химиялық реакциялар нəтижесінде қоспа құрамындағы компоненттер тұнбаға тұнуы, газға айналуы, балқыған күйінде, т.б. құбылыстарға ұшырауы мүмкін. Мысалы: мыс кочеданын SіO2 қатысумен күйдіргенде мыс штейні бөлінеді: CuFeS2=FeSіO3+CuS. Құрамында балласт күйіндегі органикалық қоспалары бар шикізатты күйдіру арқылы балластан тазартады жəне т.б. Сұйық материалдарды байыту. Сұйық материалдарды байыту: еріткішті буландыру, ерітіндіге пайдалы компонентті үстемелеп қосу, ерітіндіден бөгде заттарды тұнбаға түсіру немесе оларды газ күйіне ауыстыру (бөгде заттарды буландыру – десорбция) сияқты əдістерге негізделген. Газдарды байыту белгілі бір газды бөліп алу олардың қоспа құрамындағы газдардың қайнау, сұйыққа айналу температураларының, ерігіштігінің айырмашылығына негізделген. Газдардың конденсациялану температураларының əртүрлігіне негізделген əдіс – фракциялық конденсация деп аталады. Мысалы, кокс газының құрамында 53-60% сутек бар. Осы кокс газының құрамынан сутекті ажыратып алу үшін, газ қоспасын жоғары қысымда қысып жəне температураны төмендетіп конденсациялайды. Конденсациялау үдерісінің нəтижесінде күрделі газдар қоспасының құрамынан əр газ өзіне тəн температурада жеке сұйық күйінде бөлінеді. Ал көмірсутектері, көміртек оксиді, оттек жəне азот, сутек газ күйінде жеке қалады (сұйылту температурасы – 196С). Газдарды байыту əдістерінің көп қолданатын екінші түрі – сорбциялық əдісі газдардың сұйыққа немесе қатты заттарға (белгілі жағдайда төменгі температура жəне жоғарғы қысымда) таңдамалы сорбция-лануына негізделген. Сорбцияланған газды температураны көтеріп, қысымды төмендетіп жеке күйінде десорбциялап бөліп алады. Мысалы, көмір қышқыл газы жəне күкірт сутек этаноламинде (NH2-CH2-CH2OH) таңдамалы түрде адсорбцияланып, көмірқышқыл газын 40-45С температурада адсорбциялап, 120С температурада десорбциялайды. Əртүрлі заттардың қайнау температураларының айырымына негізделген əдіс – ректификация. Бұл əдіспен ауаны азот жəне оттекке бөледі. Ауа негізінен оттек (20,95%) жəне азот (78,09%) тұрады. Сұйық оттек (-182,95С), сұйық азот -195,8С температураларда қайнайды. Сұйық жəне газ қоспаларын бөлуде аталған əдістер химия өнеркəсібінде кеңінен қолданылады. жүктеу/скачать 346,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|