г) Кыргызстандын түпкүлүктүү эли – кыргыздарга башыбызды би- риктирели! 65

КЫРГЫЗ ТИЛИ
212
12. кардар : сатуучу 
а) жоокер : ыктыярдуу аскер
б) кожоюн : ээ
в) лыжачы : спортчу
г) баскынчы : тынчтык орнотуучу
13. автор : жазуучу
а) журнал : китеп
б) сан : цифра
в) кресло : отургуч
г) эмерек : үстөл
14. телевизор : көрүү
а) жалбырак : саргаруу
б) автомобиль : жүрүү
в) жол : асфальттоо
г) топчу : тагуу
15. өркүндөтүү : жакшыраак
а) кемитүү : азыраак
б) талап кылуу : чечкиндүүрөөк
в) өзгөртүү : начарыраак
г) карап чыгуу : кылдатыраак
4. жумуш : танапис
а) спектакль : антракт
б) тыныгуу : жүрүш
в) күн : түш
г) эмгек : жалкоолук
5. жаңылоо : эски
а) илүү : нымдуу
б) билүү : кызык
в) жакшыртуу : жаман
г) эске салуу : керек
6. күйгүзүү : өчүрүү
а) унчукпоо : сүйлөө
б) жоготуу : табуу
в) кароо : көрүү 
г) сарп кылуу : алуу
7. казуу : тереңдетүү
а) секирүү : жүгүрүү
б) көтөрүү : түшүрүү
в) чумкуу : батуу
г) түшүү : жылмышуу
8. чыдамкайлык : сабырдуу
а) куулук : жөнөкөй
б) алсыздык : күчсүз
в) кубанычтуулук : кайгылуу 
г) абийирдүүлүк : уятсыз
9. комедия : актёр
а) чыгарма : сынчы
б) роман : каарман 
в) фильм : режиссёр
г) опера : ырчы
10. теоретик : практик
а) врач : ассистент
б) пианист : композитор
в) архитектор : куруучу
г) режиссёр : сценарист
11. мотор : кубаттуу
а) талдоо : толук 
б) аспап : так 
в) тандоо : эң жакшы
г) чогултуу : шашылыш
16. күн күркүрөө : чагылган
а) кара булут : көлчүк
б) кар : бурганак
в) көк желе : жамгыр
г) толкун : шамал 

ТИРКЕМЕ
213
17. ийгилик : кубаныч
а) күлкү : тамаша
б) ачкалык : тамак
в) коркутуу : коркуу
г) көз жаш : кайгы
19. жалбырак : тарамыштар
а) гүл : бутактар
б) бет : бырыштар 
в) кол : тамырлар
г) дарыя : куймалар
20. алма : тамак
а) турак : үй
б) кычкылтек : аба
в) автомобиль : унаа
г) буудай : дан
21. торт : таттуу
а) бадыраң : туздалган
б) картөшкө : куурулган
в) лимон : кычкыл
г) чай : ысык
22. урушуу : мактоо
а) жеңилүү : сыйлоо
б) тазалоо : булгоо
в) көтөрүү : түшүрүү
г) жазалоо : шыктандыруу
23. чуркоо : стадион
а) саякат : машина
б) атуу : таймаш
в) сүзүү : бассейн
г) товар : дүкөн
24. поезд : тоннель
а) добуш : кулак
б) ийне : кездеме
в) тешкич : дубал 
г) түтүн : мор
25. ит : тайган
а) автобус : троллейбус
б) дарак : көчөт
в) дарыя : суу
г) имарат: мектеп
26. салмак : тараза
а) узундук : кесинди
б) бурч : транспортир
в) температура : градус
г) көлөм : литр
27. көмүр : жылуулук
а) очок : жылуулук
б) жай : жылуулук
в) ичик : жылуулук
г) газ : жылуулук
28. тайыз : терең
а) колдонулган : эски
б) ийкемдүү : жумшак
в) айрык : бүтүн
г) нагыз : чыныгы
18. көйгөй : чечүү 
а) эксперимент : тажрыйба
б) гипотеза : далилдөө
в) сабак : түшүндүрүү
г) маселе : шарт
29. май : сыйпоо
а) казы : кесүү
б) нан : жабуу
в) шишкебек : даярдоо 
г) шорпо : бышыруу

КЫРГЫЗ ТИЛИ
214
30. кагаз : ороо
а) калем : жазуу
б) бычак : кесүү
в) китеп : окуу
г) чөмүч : сузуу 
31. кайырмак : калкыгыч
а) саат : сандар
б) тараза : килограмм
в) телевизор : фильм
г) компас : жебе
32. көрүнгөн : угулган
а) жупуну : жоош
б) жаркыраган : ак
в) көгүлтүр : шаңгыраган
г) шаңкылдаган : шуулдаган
33. кадам : аралык
а) литр : грамм
б) километр : метр
в) кыймыл : ылдамдык
г) күн : убакыт
34. болжолдуу : так
а) кемчиликтүү : толук
б) жетиштүү: толук
в) керектүү: толук
г) жарым-жартылай : толук
35. дарак : арча
а) чычырканак : бадал
б) куш : бүркүт
в) балык : чабак
г) гүл : жоогазын
36. кыш : кар
а) кайгы : капа
б) кол чатыр : жаан
в) компас : түндүк
г) кубаныч : жылмаюу
37. жип : кездеме
а) жыгач : үстөл
б) кирпич : дубал
в) тасма : бант
г) чыбык : себет
38. климат : жаан
а) букет: гүл
б) рельеф : тоо
в) мезгил : кыш
г) булут: чагылган 
39. жоготуу : табуу
а) кол салуу : коргонуу
б) жоголуу : уурдоо
в) баш тартуу : чакыруу
г) сатуу : түгөтүү
40. кычкылтек : аба
а) алтын : шакек
б) темир : кен
в) көмүр : шахта
г) сүт : быштак
41. дыйкан : орок
а) күрөк : жумушчу 
б) булгары : өтүкчү 
в) мурап : кетмен 
г) калем : акын
42. туз : тамак
а) цемент : бетон 
б) ширеңке : от 
в) ун : камыр 
г) кумшекер : чай

ТИРКЕМЕ
215
43. асман : кєк
а) ай : шоола 
б) байрак : асаба 
в) жылдыз : жарык 
г) күн : ысык
44. уят : кызаруу
а) ый : азаптануу 
б) ой : унчукпоо 
в) бармак : тиштөө 
г) оору : онтолоо
45. бөлүм : лексика
а) азап : кайгы 
б) курак : жеткинчек 
в) велосипед : мопед 
г) күч : динамика
46. жазуу : барак
а) чийүү : черчение 
б) окуу : лекция 
в) чабуу : балта 
г) боёо : кыл калем
47. көзө : чопо
а) көөкөр : тери 
б) китеп : барак 
в) үй : дубал 
г) дарак : жалбырак
48. булак : дарыя
а) жыгач : кагаз 
б) гүл : өсүмдүк 
в) кум : таш 
г) чаң : топурак
49. бакыт : кубаныч
а) бакыт : белек 
б) бакыт : балдар 
в) бакыт : кайгы 
г) бакыт : көз жаш
50. грамм : килограмм
а) ай : күн 
б) урук : дарбыз 
в) жылдыз : асман 
г) сөөм : карыш
51. там : үй
а) шкаф : сандык 
б) эшик : каалга 
в) отургуч : стол 
г) диван : кресло
52. муздаткыч : чаң соргуч
а) балка : орок 
б) жгут : пинцет 
в) термос : электромеш 
г) скрепки : кагаз 
53. текмат : кур
а) билек : билерик 
б) чапан : чарчы
в) галстук : жагоо 
г) шакек : сырга
54. казан : депкир 
а) мискей : капкак 
б) кумган : кемеге 
в) сабаа : бишкек 
г) очок : коломто
55. жазуучу : прозаик
а) акын : төкмө 
б) төлгөчү : астроном 
в) куруучу : инженер 
г) врач : педиатр

КЫРГЫЗ ТИЛИ
216
56. казык : тогоо
а) комуз : кыл 
б) калем : сызгыч 
в) ачкыч : эшик 
г) өгөө : бурч
57. аўчы : олжо
а) бөрү : коён 
б) мүнүшкөр : кылтак 
в) жолоочу : машина 
г) окурман : кабар
58. кулпу : ачкыч
а) кетмен : сап 
б) бармак : оймок 
в) ийне : кийим 
г) маркер : капкак
59. актёр : кино
а) мугалим : сабак 
б) врач : операция 
в) уста : үй 
г) дублёр : котормо
60. уламыш : илгери
а) жалган : кеп 
б) жомок : балалык 
в) жоромол : келечек 
г) чатак : талаш
3. СҮЙЛӨМДӨРДҮ ТОЛУКТОО
ƒ
„
Көрсөтмөлөр
Ар бир тапшырмада сүйлөм берилип, анын экиден бешке чейин оруну 
бош калтырылган. Сүйлөмдүн төмөн жагында анын бош жерлерин то-
луктоо үчүн колдонула турган сөздөрдүн төрт тобу берилген. Жоопторду 
сүйлөмдүн маанисине калгандарынан көбүрөөк туура келген вариантын 
белгилеп коюңуз. 
1. Жогорку сапаттагы товарлар конкуренцияга жөндөмдүү болуп 
саналат жана эреже катары, чет жакта көбүрөөк керектелет.
Товардын … сапаты анын конкуренцияга жөндөмдүүлүгүн … 
жана ошондуктан бул товарды чыгарган ишкананын экспорттук 
мүмкүнчүлүктөрүн … .
а) жогору эмес / көтөрөт / кеңейтет
б) жогору эмес / төмөндөтөт / чектейт
в) жогору / төмөндөтөт / кеңейтет
г) жогору / көтөрөт / чектейт
2. Кишинин мүнөзү көбүнчө … , демек, белгилүү кырдаалдарга анын 
реакциясы ар дайым … болот жана ошондуктан кишини биле 
туруп, окуялардын өнүгүүсүн алдын ала билүү … .
а) өзгөрөт / ар түрдүү / мүмкүн
б) өзгөрөт / бирдей / мүмкүн эмес
в) өзгөрбөйт / бирдей / мүмкүн
г) өзгөрбөйт / ар түрдүү / мүмкүн эмес

ТИРКЕМЕ
217
3. Адамдын чарбалык ишмердиги суунун табияттагы айланышына…: 
өнөр жайлуу райондордо абада майда бөлүкчөлөр санынын 
көбөйгөндүгүнүн айынан жаан-чачындын саны … , анткени майда 
бөлүкчөлөр буунун сууга айлануу процессин … .
а) таасир көрсөтөт / көбөйбөйт / ылдамдатат
б) таасир көрсөтөт / көбөйөт / ылдамдатат
в) таасир көрсөтпөйт / кыскарат / акырындатат
г) таасир көрсөтпөйт / көбөйөт / акырындатат
4. Эксперттер тузсуз суу нефть жана газга караганда … маанилїї 
ресурс болуп калат деп эсептешет, анткени сууну алмаштыруучу 
бирдей баадагы нерсени табуу … , ал эми мунайзат жана газды 
альтернативдїї булактардын энергиясы менен алмаштыруу.
а) көбүрөөк / мүмкүн / мүмкүн эмес
б) көбүрөөк / мүмкүн эмес / мүмкүн
в) азыраак / мүмкүн эмес / мүмкүн
г) азыраак / мүмкүн / мүмкүн
5. Адам … тирїї организм катары бир кыйла даражада … мый-
замдарына баш иет, ошондуктан ал … мажбур кылган шарттар-
ды кабыл алууга аргасыз.
а) биологиялык / табияттын / табият
б) социалдык / табияттын / коом
в) социалдык / коомдун / табият
г) биологиялык / коомдун / коом
6. Ишканаларга экологиялык жактан таза продукцияларды иштеп 
чыгаруудан баш тарткан … , анткени бул аларга … їчїн … .
а) жарабайт / чыгымдарды көбөйтүү / пайдалуу
б) жарайт / пайданы көбөйтүү / пайдасыз
в) жарабайт / пайданы көбөйтүү / пайдалуу
г) жарабайт / чыгымдарды төмөндөтүү / пайдасыз
7. Японияда квалифициялуу эмгек … турат, анткени ал …, ошон-
дуктан Япония квалификациялуу эмгекти пайдаланууну талап 
кылган арзан товарларды чыгарууга … .
а) арзан / жетишсиз / жөндөмсүз

жүктеу/скачать 7,72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: