7-ТЕМА
117
1-ТАПШЫРМА.
Сүйлөмдөрдү толуктагыла
2. Кендер – өлкөбүздүн … .
а) байлыгы
б) сыймыгы
в) капасы
г) көйгөйү
3. Пайдалуу кендерди адегенде … изилдеп табышат.
а) археологдор
б) химиктер
в) географтар
г) геологдор
4. … шахталарда жана карьерлерде казылат.
а) көмүр
б) газ
в) кум
г) таш
5. … жана … жердин астынан алышат.
а) мунайды, жаратылыш газын
б) буудайды, арпаны
в) кумду, ташты
г) айнекти, чопону
2-ТАПШЫРМА.
Текстти окугула. Суроолорго жооп бергиле
Пайдалуу кендер – өлкөбүздүн баа жеткис байлыгы. Гранит, кум, чопо,
акиташ, көмүр, аш тузу, сурьма, сымап, калай жана башка тоо тектерин
адам өзүнүн чарба иштеринде пайдаланат. Булар – пайдалуу кендер.
Пайдалуу кендердин көпчүлүгү катуу кендер. Бирок суюк, газ сымал
кендер да бар. Мунай – суюк, жаратылыш газы – газ сымал болот. Пай-
далуу кендер жер түпкүрүндө жайгашкан. Адегенде геологдор пайдалуу
кендерди изилдеп табышат. Андан кийин башка адистер аны казып алуу
үчүн картадан кен жайгашкан жерди белгилеп коюшат.
Пайдалуу кендерди түрдүүчө казып алышат. Көмүрдү шахталарда
жана карьерлерде казып алышат. Мунайды жана жаратылыш газын жер
астынан алышат. Бул үчүн бургулоочу мамыларды орнотуп, терең сква-
жиналарды бургулашат.
y
Кыргызстанда кайсы пайдалуу кендер бар? Алар кандай болот?
y
Кен деген эмне?
y
Кендерди адегенде кимдер табат?
y
Алар кандай жолдор менен алынат?
Достарыңызбен бөлісу: