Бағалау кезінде қолданылатын ақпарат келесі талаптарға жауап беруі қажет:
Нақтылық
Дәлдік
Кешендік
Қолданылатын ақпарат кәсіпорынның жағдайын нақты көрсетуі керек, бағалаудың
мақсатына дәл сәйкес болуы керек және бағаланатын кәсіпорынның ішкі талаптары кешенді ескеруі қажет.
Ақпаратты ұйымдастырудың көптеген жолдары бар: хронологиялық журналдық және логикалық.
Кәсіпорынның хронологиялық жолы болашаққа тізбектеліп өтуді қарастырады. Мысалы өндірістік процестің көрісін бағалау есебі кәсіпорының пайда болу тарихынан басталады.
Кәсіпорынның журналдық жолы материалды ең керектіден гөрі аз керектісіне ауыстыруын қарастырады.
Логикалық тәртіп ақпараттың жалпыдан жекеге немесе жекеден жалпыға таратылуы .Мысалы, кәсіпорынның бағалауын талдамай тұрып оның макроэкономикалық жағдайында шолу жасалу керек.
Ақпараттық жүйелер Бизнесті бағалау инвестициялық тауарлар ретіндегі кәсіпорының бағалауына талдау негізінде құрылады, яғни ол кеткен шығындар мен ағымдағы жағдай және болашақ потенциал есепке алынуы керек. Бұл үшін үлкен көлемді ақпаратқа жасалуы керек, яғни ол келесідей классификациялануы тиіс:
Ішкі ақпарат-кәсіпорынның аймақтық сала жалпы экономикадағы қызмет талатарын сипаттайды.
Сыртқы ақпарат-бағаланатын кәсіпорынның қызметі туралы көрсетеді .
Барлық ақпараттық блоктардың талдануы негізінде келесі инвестициялық талдам кезектілігі жатады:
Макроэкономика
Сала
Фирма Бизнестің қалыпты қызмет етуі сатылу көлемінің тиімділігіне сәйкестілігі кәсіпорынның сыртқы қызметімен анықталатын болжанған өсуге қажет алынған табыс пен қаржылық ресурстарға тәуелді. Оларға макроэкономикалық және салалық факторлар жатады: инфляция деңгейі, мемлекеттің экономикалық өсу қарқыны бәсекелестік шарттары және т.б. Сыртқы ақпараттың ақпараттық блогы кәсіпорынның салалық және жалпы экономикалық қызмет етуін айқындайды.
Сыртқы ақпаратты көлемі мен мінезін бағалаудың талаптарына байланысты айырады. Есеп беруді жасау алдында, ең алдымен бағалаушы мен жинақталған және зерттелген ақпараттық қор кәсіпорынның қорытынды бағалануы үшін керек. Ақпаратты көп көлемде және бағаланатын түрде беруі керек. Макроэкономикалық көрсеткіштер кәсіпорының қызметіне макроэкономикалық жағдайдың қалай әсер ететінің көрсететін ақпараттан тұрады және елдегі инвестициялық жағдайды көрсетеді.Макроэономикалық тәуекел факторлары сыртқы жағдайдан пайда болатын нарықтық экономикаға әсерін тигізетін жүйелік тәуекелді туғызады және ол ұлттық экономика шеңберінде диверсификация мен шығарылмайды.
Диверсификация- портфельді инвестиция көмегімен тәуекелді қысқарту (бағалы қағаздарды көп көлемде сатып алу).
Тәуекел- болашақта нәтиже әкелетін анықталғандық деңгейі.
Тәуекел кейде ұтылыс ретінде қаралады дегенмен анықмасы бойынша әрбір болжалған көлемде табыс ретінде тәуекелдің кескінделуі болып табылады.
Тәуекел факторын талдау субьективті болып келеді: бағалаушылар, кәсіпорынның болашақта көтерілуіне сенімді, кәсіпорын құнын бағалаушылардан гөрі олар жоғары бағалайды. Басқаша айтқанда, болашақта күтілетін табыс жақсы баға шеңберінде үлкен болса, инвестициял тәуекеліш болады.
Тәуекел бағасының арасындағы айырмашылық көбінесе кәсіпорын бағасын қорытындылауға алып келеді.
Қызметі үлкен тәуекелмен байланысты кәсіпорынның ағымдағы құны, төмен тәуекел жағдайында қызмет ететін кәсіпорынның ағымдық құнына қарағанда төмен болады.
Инвестициялардың түсінігінше тәуекел факторы 3.2. графикалық суретте кесінделеді. Инвестордың тәуекел көлемі жоғары болған сайын , оның табыс ставкасындағы күтулер де жоғары болады. Жабық кәсіпорындардың тапсырыс беруші бағасына байланысты талдаулары ашық кәсіпорындар сияқты, яғни олар өздерінің акцияларын диверсификациялайды. Сондықтан бағалаушы жабық типті кәсіпорынды бағалау кезінде жүйелік тәуекелдік талдаумен қатар, жүйелік емес тәуекел факторын да ескеруі керек.
Оларға кәсіпорындағы салалық және инвестициялау тәуекелдер жатады.
Макроэкономикалық тәуекелдің негізгі факторлары: