Мемлекет нарықтық қатынастарды ынталандырудың субъектісі ретінде мемлекеттің рөлі
Opындaғaн: Матайбаева Б
Тeкcepгeн: Ыбышова С.Т
Саяси императивтер және нарықтық экономикадағы мемлекеттің ролі. Кәсіпкерліктің, бизнес пен нарықтық қатынастар дамуының құқықтық негізін жасаудағы мемлекеттің заңнамалық іс-әрекеті. Шаруашылық жүргізудің жоспарлы және нарықтық үлгілерін (модель) үйлестіруді қамтамасыз етуде нарық субъектілерінің ниеттерін ескеру. Кәсіпкерліктің, шағын және орта бизнестің дамуын ынталандыруға экономикалық механизмдердің барлық арсеналын негіздеу мен қолданудағы мемлекет ролінің өсе түсуі. Нарықтық қатынастардың кедергісіз дамуы үшін жағдайлар жасау және экономиканы реттеу барысындағы мемлекеттік шаралар жүйесі. Экономиканың әртүрлі секторларындағы бизнестің дамуын қамтамасыз етудегі орталық және жергілікті басқару органдарының функционалдық міндеттері. Мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық мүдделерінің біріншілігі және олардың шаруашылық жүргізуші барлық деңгейдегі субъектілермен ескерілуі. Кәсіпкерлік дамуының экономикалық негіздері және оның түрлері
Меншік түрлері және олардың арақатынасының әртүрлі елдердегі мәселелері. Меншікті жаппай мемлекеттендіру және экономиканы орталықтандырып басқару тәжірибесі. Экономиканы толық ырықтандырудың салдарлары (зардаптары) мен нарықтың кӛлеңкелі жақтары. Мемлекеттік меншік пен жеке меншік түрлері дамуының жағдайлары, ролі мен мақсатқа сәйкестігі. Мемлекеттік меншік түрлері дамуының жағдайлары, ролі мен мақсатқа сәйкестігі. Мемлекеттік меншік қоғамдық игіліктерді ӛндіру мен қызмет кӛрсетудің негізі ретінде. Фрирайдерство мәселесі. Мемлекеттік кәсіпкерліктің ұйымдастырушылыққұқықтық негіздері және оның нарықтық экономикадағы ролі. Экономиканың мемлекеттік секторы: оның тиімділігі және еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпалы. Жеке меншік бизнес пен кәсіпкерліктің дамуының негізі ретінде. Жекешелендіру үрдісі - түбегейлі институционалдық ӛзгерістер мен меншіктік қатынастарды жетілдірудің шешуші факторы. Шаруашылық жүргізу объектілерін жекешелендірудің теориялық негіздері, формалары мен тәжірибесі. Экономиканың жеке секторына шетелдік инвестицияларды тартудағы және кәсіпкерлердің инвестициялық белсенділігін ынталндырудағы мемлекеттің ролі. Жеке кәсіпкерлік пен шағын және орта бизнестің дамуын мемлекеттік қолдау барысындағы шаралар жүйесі. Қазақстандағы кәсіпкерлік қызмет дамуының жағдайлары мен қолда бар нәтижелері. Үкімет пен бизнес» қатынастарын реттеу және оның әртүрлі елдердегі тәжірибесі Үкімет пен бизнес арақатынасын анықтауға тарихи және теориялық талдау жағынан келу тәсілдері. Осы қатынастардың экономиканың жекеше секторының дамуындағы және орташа класты қалыптастырудағы ролі. Роулс пен Коциктің әділеттілік теориясы. Үкімет пен бизнес» қатынастарын жақсарту ісіндегі әкімшілік институттарының (жүйелердің) функционалдық міндеттері мен жауапкершілігі. Тӛменде аталған елдерде үкімет пен бизнес арасында қалыптасқан қатынастардың тәжірибесін талдау: Австрия, Бельгия, Дания, Испания, Нидерланды, АҚШ, ГФР, Франция, Жапония және басқалар. Шағын және орта кәсіпорындарға қатысты үкіметтің саясатын қалыптастыру. Осындай кәсіпорындарды басқарудың және олардың шаруашылық қызметінің тиімділігін кӛтерудің шетелдік тәжірибесі. Үкімет пен бизнес арасындағы қатынастардың этикалық астары. Іскерлік этиканың қағидалық негізі. Экономикалық ӛсу проблемаларын шешу және азаматтық қоғамды қалыптастырудағы мемлекеттің ролі Экономикалық ӛсудің негізгі сипаттамалары: мәні, мақсаттары, түрлрі. ҚР экономикасының тұрақты даму тұжырымдамасы және ӛсу проблемалары. Азаматтық қоғам түсінігі. Азаматтық қоғам институттарын мемлекеттік басқару үрдісіне тарту. Қазақстан қоғамының әлеуметті құрылымы. Мемлекеттік басқару жүйесінің қалыптасуындағы үкіметтік емес ұйымдардың рӛлі. Қазақстан Республикасындағы саяси партиялар мен қоғамдық қозғалыстар. Экономиканың әртүрлі секторларындағы бизнестің даму жағдайлары Мемлекеттің, экономиканың ӛндірістік және инфрақұрылымдық салаларында шағын және орта бизнесті дамытуға қажетті жағдайларды мемлекеттің қамтамасыз етуі. Мемлекеттің бақылаушылық функциясын іске асыру: тиімділігі және оны шектеудің маңызы. Кәсіпкерлер мен бизнес субъектілерінің мемлекеттік емес ұйымдары; олардың Қазақстан Үкіметімен қатынастарының сипаты мен тәжірибесі. Әлеуметтік аяда бизнестің даму ерекшеліктері мен оны мемлекеттік қолдау. Еліміздің ірі аймақтарындағы бизнес дамуының хал-жағдайы және халықтың ӛмір сүру деңгейі. Мемлекеттің бизнеспен қарым-қатынастарының құқықтық астары Кәсіпкерліктің, шағын және орта бизнестің дамуының әкімшілікұйымдастырушылық негіздерін реттейтін Қазақстан Республикасының заңдары. Шаруашылық және еңбек құқығының негізгі ережелері. Кәсіпкерлер мен бизнесмендердің іс-әрекеттері тәжірибесінің халықаралық құқық талаптарына сәйкес болу қажеттілігі. Меншіктік құқығын қолданудың тәжірибесі мен проблемалары. Коса теоремасы және Хэнд формуласы. Заңдарды экономикалық талдау және оның мемлекет пен бизнес арасындағы қатынастарды жетілдірудегі маңызы. Қазақстаннның әлемдік экономикаға ықпалдасуы. ҚР-ның сыртқы саудасы: оңтайлы мемлекеттік стратегияны таңдау. Ұлттық экономика емн әлемдік шаруашылықтың ӛзара әрекетін мемлекеттік реттеу.
Нарықты экономиканы негізгі шаруашылық субъектілеріне үй шаруашылығы, фирмалар (кәсіпорындар) және үкімет жатады. Бұл субьектілердің бәрі рссурстар, қаржы және тұтыну нарықтарында бір-бірімен өзара әрекет етеді, сөйтіп көрсетілгендей шығындар мен табыстардың айналып жүруін құрайды. Үй шаруашылығы, материалдық (жер және капитал) және адам (еңбек және іскерлік) ресурстарын өткізе отырып, оларды фирмаларға ресурстар нарығы арқылы ұсынады. Фирмалар тауарлар өндіру үшін қажетті ресурстарға сұранымды қояды. Сұраным мен ұсыныстың өзара әсері ресурстардың әрбір түріне нарықтық бағаны орнықтырады. Тұтыну нарығында үй шаруашылығы тауарларға сұранымын жариялайды және ресурстарды сатудан түскен табысын қажетті өнімдер мсн қызметтерді сатып алу үшін жұмсайды, ал фирмалар өздерінің өнімін өткізе отырып ақшалай табыс табады. Үй шаруашылығы өнім сатып алу үшін барлық табысын пайдаланбайды, оның белгілі бір бөлігін қор жасауға, сонымен бірге салық төлеуге және ресурстарды өтеуге жұмсайды. Фирмалар, өндірістік ресурстарды қосып және қимылға келтіре отырып өнім шығарады, қызмет көрсетеді, сөйтіп тауарларды ұсынуды қамтамасыз етеді. Ал оларды нарықта сату фирмалардың ақшалай табысын құрады Фирмалар, үй шаруашылнга сияқты тапқан табыстарын шығыммен ресурстар үшін ақы төлеуге пайдаланбайды оның бір бөлігін салық төлеуге, қарыз процентін өтеуге, басқа бөлігін инвестициялық мақсатқа жұмсайды. Табыстарын шығындардың айналып журуіне жалпы мемлекеттік деңгейден аймақтық деңгейге дейін елді басқару және экономикалық реттеу қызметін атқаратын үкімет елеулі түрде есер етеді. Үкімет фирмалардан салық алады, жекелеген кәсіпорындарға жәрдем қаржы, жәрдем ақша береді және кәсіпкерлерден қажетті ресурстарды сатып алады. Сонымен біргс үкімет еңбекпек қамту саясатын жүргізеді, ұлттық өнімнің динамикасына және құрылымына, инфлияция деңгейіне, табыстарды қайта бөлуге әсер етеді. Салықтан түскен ақша құралдарын шоғырлай отырып, үкімет жалақы төлейді, трансферттік төлемдер (мемлекеттік зейнетақы, табысы аз адам-дарға төленетін қаражат, жұмыссыздыққа байланысты жәрдем ақша) жасайды және экономиканың тиімді дамуы үшім мемлекеттік қызмет көрсетеді, Табыстар мен шығындардың шеңбер айналымы барлық уақытта қозғалыста және балансыланған жағдайда балады, түптеп келгенде, ол өндірістің, табыстың және жұмыспен қамтудың жалпы көлемін көрсетеді.