БөЖ 8-апта Тақырыбы: Кәсіпорынның негізгі техника-экономикалық көрсеткішіне талдау

"Қазагромаркетинг" АҚ негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерін талдау

жүктеу/скачать 130,9 Kb.

бет	2/2
Дата	15.11.2023
өлшемі	130,9 Kb.
	#124038

1 2

1-кесте - "Қазагромаркетинг" АҚ негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері

2. "Қазагромаркетинг" АҚ негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерін талдау

Техникалық-экономикалық көрсеткіштер-бұл кәсіпорынның материалдық-өндірістік базасы мен ресурстарды кешенді пайдалану тұрғысынан сипаттайтын өлшеуіштер жиынтығы. Бұл көрсеткіштерді есептеу өндіріс пен еңбекті, техниканы, жабдықты, өнімнің сапасын, Еңбек ресурстарын ұйымдастыруға қатысты кәсіпорын қызметін жоспарлау және талдау кезінде жүзеге асырылады.

Әр түрлі техникалық-экономикалық көрсеткіштерді салыстыру арқылы қолма-қол ақшаны өндірістік пайдалану дәрежесі анықталады кәсіпорынның техникалық аппараты (базисі) , өнімді шығару мен оны өткізу (өнімді сату көлемі)арасындағы қалыптасқан қатынастар, еңбек өнімділігі және оның жалақысы, шығындар мен нәтижелер, жекелеген тараптар мен кәсіпорын қызметінің бағыттары арасындағы басқа қатынастар.
Талдаудың ақпараттық базасы жоспарлы құжаттардың материалдары, кәсіпорынның бухгалтерлік және статистикалық есебі мен есептілігінің деректері болып табылады.
Техникалық-экономикалық талдау, ең алдымен, оның өкілдігін бағалауды қамтиды, өйткені қолда бар деректердің құрамы, олар қамтитын уақыт кезеңдері кәсіпорынның негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерін кейінгі талдаудың мүмкін бағыттарын анықтайды. Бастапқы ақпараттың өкілдігінің негізгі шарты оның құрамында кәсіпорын қызметінің ағымдағы кезеңінің алдындағы соңғы есепті кезеңдегі нақты деректердің болуы болып табылады.

1-кесте - "Қазагромаркетинг" АҚ негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері

№ реті	Көрсеткіштер	2010 г.	2011 г.	2012 г.	2010-2011 жылдардағы ауытқулар		2011-2012 жылдардағы ауытқулар
№ реті	Көрсеткіштер	2010 г.	2011 г.	2012 г.	абсолютті өзгеріс	өсу қарқыны, %	абсолютті өзгеріс	өсу қарқыны, %
1	Сатылған өнім, мың теңге	600 275	1 024 746	1 131 902	387 385	65	144 242	14,60
2	Ұйымдық-құқықтық нысанның құны, мың теңге	1 124 788	1 040 620	1 082 289	-84 168	-7	41 669	4,00
3	1тг сатылған өнім ұйымдық-құқықтық нысанда (қор қайтарымы)	0,53	0,98	1,05	0,42	78	0,10	10,19
4	Сатылған өнімнің 1тг ұйымдастырушылық-құқықтық нысанының құны (қор сыйымдылығы)	1,87	1,02	0,96	-1	-44	-0,10	-9,25
5	Жұмысшылар саны, адам.	311	311	311	311	0	0	0
6	1 қызметкерге сатылған өнім, мың теңге	1 930,14	3 295	3 639,56	1 930,14	65	1 442,42	46,54
7	Еңбекақы төлеу қоры, мың теңге	284 864	385 211	400 000	284 864	35	14 789	16,65
8	1 қызметкердің орташа жылдық еңбекақысы, мың теңге	915,96	1 238,62	1 286,17	915,96	35	147,89	12,29
9	1 қызметкердің орташа айлық еңбекақысы, мың теңге	237,39	321,01	333,33	84	35	12,32	12,29
10	Сатылған өнімнің өзіндік құны, мың теңге	54 150	821 963	846 517	767 813	1 418	24 554	3
11	Басқару шығындары, мың теңге	535 687	134 085	165 888	-401 602	-75	31 803	15,59
12	Сатылған өнімнің толық құны,	589 837	956 048	1 012 405	366 211	62	56 357	52,22
13	Сатылған өнімнің 1 тг шығындары	0,98	0,93	0,89	-0,01	-1	-0,07	-0,00321
14	Сатудан түскен пайда, мың теңге	64 588	202 783	285 385	101 109	157	119 688	15,90
15	Салық салуға дейінгі пайда, мың теңге	10 438	68 698	119 497	21 174	203	87 885	65,95

Кестенің деректері бойынша, талданатын кезеңде өнімді өткізу 2 есеге жуық өсіп, есепті жылы 1 131 902 мың теңгені құрады (Сурет 1). Сату көлемі мен кірістің бұл өзгеруі екі негізгі фактордың әсерінен болуы мүмкін: негізгі құралдар құнының өзгеруі және қор қайтарымы.

1-сурет- АҚ "Қазагромаркетинг" 2010 - 2012 жж.өнімді сату динамикасы
Есепті кезеңдегі негізгі өндірістік қорлардың құны алдыңғы кезеңмен салыстырғанда 4% - ға өсті және 2012 жылы 1 082 289 мың теңгені құрады, бірақ алдыңғы кезеңде негізгі өндірістік қорлардың құны 2010 жылғы базиспен салыстырғанда 7% - ға төмендеді, бұл Негізгі өндірістік қорларды қайта бағалауға байланысты (Сурет 2).

2-сурет - "Қазагромаркетинг" АҚ ұйымдық-құқықтық нысан құнының динамикасы

Есепті жылы Қор табысының көрсеткіші 10,19% - ға өсті, яғни 2012 жылы негізгі өндірістік қорлар құнының 1 теңгесіне өткен кезеңдегі 0,95 теңгеге қарсы өнімді өткізуден түскен кірістің 1,05 теңгесі келеді.

Бұл көрсеткіштің оң динамикасы негізгі құралдарды пайдалану тиімділігі туралы айтады.
Факторлық талдауды қолдана отырып, әр фактордың абсолютті айырмашылықтар әдісімен есепті жылы іске асыру көлемінің ұлғаюына әсерін анықтаймыз.
1) негізгі қорлар құнының 41 669 мың теңгеге өсуі есебінен өткізілген өнім көлемінің өсімі 39 585,6 мың теңгені құрады.
Есептеу:
(Ұйымдық-құқықтық нысан құны 2012 ж. - ұйымдық-құқықтық нысан құны 2011 ж.) қор қайтарымы 2011 ж.=41 669 0,95 = 39 585,6 мың теңге
2) қор табыстылығының өсуі, яғни негізгі құралдарды неғұрлым тиімді пайдалану мың теңге мөлшеріндегі қорытынды нәтижеге әсер етті.
Есептеу:
(2012 жылғы қор қайтарымы – 2011 жылғы қор қайтарымы) 2012 жылғы ұйымдық-құқықтық нысан құны=0,10 1 082 289 мың теңге = 108 228,9 мың теңге
Екі фактордың әсер етуінің алгебралық сомасы бізге сату көлемінің 144 242 мың теңгеге жалпы оң өсімін береді, бұл кестеде келтірілген мәліметтерге сәйкес келеді. Демек, 2012 жылы сату көлемінің ұлғаюының себептерінің бірі негізгі құралдарды жақсырақ пайдалану болды.
Қоғамда кадрлардың ауысуы байқалмайды, талданған кезеңде персонал саны өзгерген жоқ.
Есепті кезеңде жалақы бойынша шығыстар 400 000 мың теңгені құрады, бұл өткен жылдардағы көрсеткіштен 16,65-ке артық %, бұл өсім 2012 жылғы 1 сәуірден бастап Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысына сәйкес кәсіпорын қызметкерлерінің базалық лауазымдық жалақысының ұлғаюымен және сыйлықақылық көтермелеулердің ұлғаюымен негізделеді.
2012 жылғы 12 айдағы қызметкерлердің орташа жалақысы 333,33 мың теңгені құрады, бұл өткен жылдардағы көрсеткіштен 12,29% - ға артық.

Орташа жылдық жалақының өсуі сатылған өнімнің өзіндік құнына әсер етті, оның өсу қарқыны есепті кезеңде 3% құрады.

2011 жылы өнімді сатудан түскен пайда 2010 жылмен салыстырғанда оң динамиканы көрсетіп, 165 697 мың теңгені құрады, есепті кезеңдегідей бұл көрсеткіштің 119 688 мың теңгеге оң өсімі байқалады және 285 385 мың теңгені құрады (Сурет 3).

3-сурет – 2010-2012 ж. ж. АҚ "Қазагромаркетинг" салық салғанға дейінгі пайда динамикасы

Жалпы алғанда, талданған кезеңде кәсіпорында барлық негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштердің жақсаруы байқалады. Сәйкесінше қор өнімділігі көрсеткіштерінің өсуі және көрсетілетін қызметтердің өзіндік құнының өсуі байқалады. Кәсіпорын есепті кезеңде алдыңғы кезеңмен салыстырғанда негізгі өндірістік қорларды неғұрлым тиімді пайдаланды, сондай-ақ қор қайтарылымдығы мен ұйымдық-құқықтық нысан құнының едәуір артуына байланысты өнімді (көрсетілетін қызметтерді) өткізу көлемінің ұлғаюын байқауға болады.

Қорытынды
"Қазагромаркетинг" АҚ-ның 2010-2012 жылдар аралығындағы негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштеріне жүргізілген талдау негізінде мынадай қорытындылар жасауға болады:

1. Өнімді сату көлемінің ұлғаюы: өнімді сату талданатын кезеңде 2 есеге жуық ұлғайып, 2012 жылы 1 131 902 мың теңгеге жетті. Бұл өсуді негізгі құралдарды тиімді пайдалану және қор өнімділігін жақсарту арқылы түсіндіруге болады.

2. Қор қайтарымының оң динамикасы: қор қайтарымы 10,19% - ға өсті, бұл кәсіпорынның негізгі құралдарын тиімдірек пайдалануды көрсетеді. Бұл өз кезегінде өнімді сату көлемінің өсуіне оң әсер етті.
3. Өнімнің өзіндік құнының өсуі: көрсетілетін қызметтердің өзіндік құны есепті кезеңде 3% - ға өсті, бұл орташа жылдық жалақының өсуіне және негізгі лауазымдық жалақының өзгеруіне байланысты болуы мүмкін.
4. Кадр базасының тұрақтылығы: кадрлардың ауысуы байқалмайды, бұл кәсіпорындағы персоналдың тұрақтылығын көрсетеді.
5. Пайданың оң динамикасы: өнімді сатудан түскен пайда да есепті кезеңде 119 688 мың теңгеге ұлғайып, оң динамиканы көрсетеді.

Осы тұжырымдарға сүйене отырып, АҚ "Қазагромаркетинг" өз ресурстарын табысты басқарып, өндіріс тиімділігін арттырып, өнімді өткізу көлемін ұлғайтты деп айтуға болады, нәтижесінде кәсіпорынның қаржылық көрсеткіштеріне оң әсер етті.

жүктеу/скачать 130,9 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2