168
ҚАЗА
ҚСТАННЫ
Ң
ҒЫЛЫМЫ
МЕН
Ө
М
ІР
І •
НАУКА
И
ЖИЗНЬ
КАЗАХСТАНА
•
SCIENCE
AND
LIFE
OF
KA
ZAKHST
AN
КІРІСПЕ
Тіл білімінде тіл мен мәдениеттің өзара байла-
нысы мәселесін алғаш рет ғылыми теориялық дең-
гейде В.фон Гумбольдт зерттеді. Оның материалды
және рухани мәдениеттің ұлттық сипатының тіл-
де көрініс табатыны, тілдік белгіге ішкі форманың
тән екендігі және тілдің адам мен қоршаған орта
арасын байланыстыратын дәнекерші қызметі ту-
ралы басты ғылыми негіздемелері мен ұстаным-
дары А.Потебня, Ш.Балли, Ж.Вандриес, Р.Якобсон
еңбектерінде өз жалғасын тапты. Бұл сайып кел-
генде, мәдениеттің ұлттық сипатының тілдегі кө-
рінісін, қоршаған дүниені ерекше танып білу, ұлт-
тық рухтың көрініс табуына, яғни тіл адамдардың
рухының табиғатын анықтайды: «...халықтың рухы
мен мінез-құлқын танып білуге болатын барлық
формалардың көрініс берер жолдарының ішінде
– халықтың рухы мен мінез-құлқының ерекшелік-
терін бейнелей алатын да, оның құпияларына жол
ашатын да тіл ғана» [Гумбольдт В., 1984, 397].
В. фон Гумбольдт идеясының түпкі мағынасы
«болмыс шындықтың рухани қабылдануы ана тіл-
дің ықпалымен, оның концептуалды жүйесі арқы-
лы жүзеге асады. Демек, әр түрлі тілдік қауымдас-
тықтар, концептілер жүйесінің түрлі құралдарын
қолдана отырып шын мәнінде ұлттық мәдениеттің
негізі саналатын әр түрлі дүние суретін құрайды»
[Добровольский Д.О., 2010, 39] дегенге саяды.
Достарыңызбен бөлісу: 
