Болат мырзалиев

216
ҚАЗА
ҚСТАННЫ
Ң
 ҒЫЛЫМЫ
 МЕН
 Ө
М
ІР
І •
 НАУКА
 И
 ЖИЗНЬ
 КАЗАХСТАНА
 • 
SCIENCE
 AND
 LIFE
 OF
 KA
ZAKHST
AN
аудиттің басқару функциялары шеңберінде және 
ұйым ішінде күш-жігерін ақылға қонымды күтуге 
мүмкіндік береді.[ Шибилева О. В.,2014,98б]
3. Тиімділік
Ішкі  аудиттің  рөлі  мен  жауапкершілігін  ес-
кере  отырып,  жылдам  немесе  түбегейлі  өзгеру 
өте сирек. Арттырылатын өзгерістер икемді көз-
қараспен  тығыз  байланысты,  ақылға  қонымды 
үміттерді қалыптастыруда және бастамалар іске 
асырылғандықтан,  мүдделі  тараптармен  кері 
байланыс  циклін  қалыптастыруда.  Жоспарлау-
ды  біртіндеп  жетілдіруге  бағыттау,  аудиторлық 
қызметті жүзеге асыру және есеп беру сонымен 
қатар  жұмыстың  нақты  аспектілерін  мақсатты 
түрде өзгертуге, үздіксіз жетілдіру әдістерін ке-
йіннен анықтауға себеп-салдар байланыстарын 
бағалауға мүмкіндік береді.
4. Тәуелсіздік
Ішкі  аудит  өзінің  тәуелсіздігі  мен  объектив-
тілігін сақтай отырып, инновациялық тәсілдерді 
қажет етеді. Мүдделі тараптармен «серіктестік» 
ұғымы  тартымды  көрінуі  мүмкін,  бірақ  ішкі  ау-
диттің  тұтастығы  оның  тәуелсіздігі  мен  объек-
тивтілігіне байланысты болады.
Бұл аспектілер ішкі аудиттің инновацияларға 
көзқарасын  өзгертуге,  пайдалы  бастамаларды 
анықтауға және олардың күш-жігерін саралауға 
көмектеседі. Ішкі аудит инновацияларды енгізуге 
мүдделі тараптардың шақыруымен емес, сенім-
ділікті  қамтамасыз  ету,  консультациялық  қыз-
меттерді  көрсету,  тәуекелдерді  және  күтулерді 
бағалауды қамтамасыз ету үшін өз процестерін 
инновациялау жағдайында табысты жұмыс жа-
сайды.  Ішкі  аудит  қызметі  ұйымдағы  рөлі  мен 
ішкі  аудит  функцияларының  контексіндегі  қыз-
метті қарастыратын инновацияларды қарастыру 
арқылы пайдалы болуы мүмкін.
Соңғы  уақытқа  дейін  ішкі  аудит  саласында-
ғы  жаңалықтардың  күтуі  ерекше  болған  жоқ. 
Алайда қазір ішкі аудит топтары және олардың 
мүдделі  тараптары  ұйымның  өзгеріп  отырған 
қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін дамуы ке-
рек  екенін  мойындайды.  Көптеген  аудиторлық 
комитеттер,  кеңестер  және  басқарушы  топтар 
басшылықтың ішкі аудиттен шешуші мәселелер 
мен  шешімдер  бойынша  кеңес  беруін  күтуде 
[Шарафутдинов А.Г.,2014, 54б].
Ішкі аудит процестің ықпалын жылдам баға-
лауға  және  компанияның  тәуекелдеріне  қалай 
әсер  ететінін  түсіну  үшін  әрбір  жаңа  иннова-
циялық  шешімді  меңгеруге  тиіс.  Директорлар 
кеңесі  ішкі  аудит  қызметіне  жаңа  технология-
лармен  байланысты  қауіптер  туралы  хабардар 
болуын және осы тәуекелдерді басқару үшін қол 
жетімді бақылауды қажет етеді. Олар ішкі аудит 
қызметтері  компанияның  жаңа  технологиялар-
ды пайдалану туралы және аудиттің барысында 
ұсынылған  ұсыныстарды  компанияда  техноло-
гиялық  инновация  деңгейін  жақсартуға  көмек-
тесетін кеңес беруін күтеді.
Қолдану технологиясы мен персоналдың мо-
делін біріктіре отырып, технология саласындағы 
құзыреттілік нормаға айналатын функцияларды 
жасауға мүмкіндік береді. Ішкі аудиторлар түсі-
нуі қажет технологиялар тізімі жылдам өсіп ке-
леді
Сарапшылар  айтарлықтай  жаһандық  өзгеріс-
терге  әкелетін  сегіз  негізгі  жаңа  технологияны 
анықтады: ұшақтар (дрон), үш өлшемді баспа, жа-
санды  интеллект,  Blockchain  технологиясы,  вир-
туалды шындық, қосымша шындық, роботтар.
Инспекциясыз қондырғылар (ұшақтар, дрон) 
– қашықтықтан пилоттық ұшу аппараттары не-
месе  көлік  құралдары.  Ұшақтар  ұшу  жолында 
(борттық  компьютердің  арқасында)  өз  бетімен 
ұшуға  немесе  жердегі  пилоттық  командаларды 
орындай алады.
«Интернеттегі  заттар»  –  бұл  датчиктер,  бағ-
дарламалық  қамтамасыз  ету,  есептеуіш  және 
желілік жабдықтармен жабдықталған және ин-
тернет  арқылы  деректерді  жинауға  және  ал-
мастыруға  қабілетті  объектілердің  (құрылғы-
лар, көлік құралдары және т.б.) желісі. Нысандар 
интернеті  құрылғыларды  қашықтан  бақылауға 
және басқаруға мүмкіндік беретін құрылғылар-
ды байланыстырады.
Роботтар – электромеханикалық құрылғылар 
немесе виртуалды агенттер дербес немесе нұс-
қауларға сәйкес (әдетте компьютерлік бағдарла-
ма) адам әрекеттерін автоматтандырады, жетіл-
діреді немесе қолдайды.
Виртуалды  шындық  –  бұл  пайдаланушы  үш 
өлшемді бейнені немесе нақты және бақылана-
тын кеңістіктегі толыққанды ортаны нақты пай-
даланушы интерактивті түрде жүзеге асыра ала-
тын  компьютерлік  модельдеу.  Виртуалды  шын-
дықтың міндеті – «батыру» әсеріне қол жеткізу 
және, әдетте, дулыға / құлаққап сияқты арнайы 
жабдықты қажет етеді.
Толықтырылған  шындық  –  пайдаланушыға 
тапсырманы немесе өніммен толық танысу үшін 
графикалық және (немесе) дыбыстық тапсырыс 
беру  арқылы  физикалық  әлемге  көрнекі  және 
басқа ақпаратты қосу. Бұл шындықты «кеңейту» 
қосымша ақпаратты тарататын және көрсететін 
көмекші құрылғыларды пайдалану арқылы жү-
зеге асырылады.
«Жасанды интеллект» – осындай көзбен, сөй-
леу тану, шешім қабылдау және бір тілден екінші 
тілге аудару ретінде ғана адам ақыл дәстүрлі бар 
міндеттерді,  көмек  бағдарламалық  қамтамасыз 
ету  алгоритмдері.  «Жасанды  интеллект»  ұғымы 
«әрекет», оның мақсаты «үйрену» болады, өзін-
-өзі оқыту бағдарламаларын жазу болып табы-
лады, мысалы, машина оқыту сияқты салаларда 
түрлі, «түсіну», «жоспар» кіреді және (көп «ақыл-
ды» болуға) жұмыс істеу үшін жаңа деректердің 
саны берілген.
Blockchain  технологиясы  –  бағдарламалық 
жасақтама  алгоритмдерін  сенімді  және  жасы-

217
ҚАЗА
ҚСТАННЫ
Ң
 ҒЫЛЫМЫ
 МЕН
 Ө
М
ІР
І •
 НАУКА
 И
 ЖИЗНЬ
 КАЗАХСТАНА
 • 
SCIENCE
 AND
 LIFE
 OF
 KA
ZAKHST
AN
рын түрде транзакцияларды жазып, растау үшін 
пайдаланатын  деректер  базасы.  Операциялар 
туралы ақпарат қатысушылар арасында бөліне-
ді және жүйеге енгізілгеннен кейін оны өзгерту 
мүмкін емес, өйткені кейінірек тізбектер бұрын-
ғы операциялар туралы деректерді қорғайды.
ҚОРЫТЫНДЫ
Ішкі аудит қызметі осы қызметке инновация-
ларды пайдалануды бастаған жағдайда ғана осы 
үміттерді қанағаттандыра алады. Ішкі аудит бас-
шылары жаңа тәуекелдер мен технологияларға 
жауап  беру  үшін  икемді  әдіснамаларды  қолда-
нуы, неғұрлым маңызды нәтижелерге қол жет-
кізу  үшін  қажетті  құзыреттер  мен  құралдарды 
қадағалауы тиіс.
Сонымен қатар, болашақта жаңа инновация-
лар пайда болады. Бұл фактор басқарудың жаңа 
мүмкіндіктері мен жаңа тәуекелдерді тудырады. 
Ұйымға пайда табу үшін ішкі аудит қызметі кепіл-
дікті қамтамасыз ету үшін инновациялық құрал-
дарды,  дағдыларды  және  тәсілдерді  қабылдау 
керек.

жүктеу/скачать 14,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: